A CURIOSA REPRODUCIÓN DO PEIXE SAPO

O Gran Sol é un caladoiro situado no océano Atlántico, entre os paralelos 48 e 60, ao oeste do Reino Unido. O seu nome procede do francés Grande Sole, que significa gran linguado. Desde tempos remotos é famoso, a partes iguais, polos seus temidos temporais e pola súa riqueza pesqueira. Ata alí chegan as frotas de «gransoleiros», integradas por palangreiros, arrastreiros e volanteros, en busca de pescadas, peixes sapo e rapantes.

De todos eles, sen dúbida, o peixe sapo é o peixe menos agraciado. Pertence á orde lophiiforme e inclúe dezaseis familias e máis de cincuenta xéneros. Os máis comúns nas nosas cociñas o peixe sapo branco (Lophius piscatorius) e o peixe sapo negro (Lophius budegassa), que se diferencian pola cor do seu peritoneo, a membrana que rodea o intestino.

O peixe sapo é un voraz depredador que vive en augas profundas e de aspecto inconfundible pola súa cabeza aplanada e o seu corpo cónico. A pesar de ser un peixe suculento, de carne compacta e saborosa, é rechamante que non apareza nos receitarios de cociña españois ata a segunda década do século XX. E é que o seu aspecto pouco agraciado era disuasorio para o consumo e facía que formase parte do peixe de descarte.

Os ingleses bautizáronlle como anglerfish (peixe pescador) debido a que ten unha columna vertebral dorsal alongada e moi maniobrable que soporta un órgano coñecido como ilicio. Este apéndice é clave para a súa supervivencia, xa que a través dun proceso de bioluminiscencia, onde participan numerosas bacterias, xera unha luz que utiliza como reclamo para atraer ás súas presas.

Durante o proceso de «pesca» o peixe sapo permanece inmóbil axitando unicamente o seu apéndice, coma se dunha cana de pescar tratásese, ata que o botín achégase o suficiente, momento no cal o agarra cos seus ponderosas mandíbulas e engóleo.

Unha vez dentro da boca a presa é incapaz de escapar xa que o peixe sapo dispón duns afiados dentes (o cal propiciou que tamén se lle coñeza como diaño do mar) dispostos con certa angulación cara ao interior da boca. Un curioso método de pesca que xa foi descrito na antigüidade por Aristóteles.

A súa reprodución tamén é extremadamente singular dentro do reino animal. De entrada existe un marcado dimorfismo sexual, sendo o macho moito máis pequeno que a femia, ata dez veces, é de cor negra e carece do reclamo característico.

Cando o macho alcanza a etapa de madurez o seu sistema dixestivo dexenera polo que lle resulta totalmente imposible alimentarse. Nese punto tan só quédanlle dúas opcións: morrer de fame ou localizar a unha femia que o alimente o resto da súa vida. Evidentemente, opta polo segundo.

A femia, que pode chegar a medir máis dun metro de lonxitude, axúdalle deixando un rastro hormonal (feromonas) inequívoco. Cando a localiza adhírese a ela coa axuda duns pequenos dentes en forma de gancho, tras o cal libera unhas encimas que disolven a pel da súa boca e parte do corpo da femia, de forma que os seus vasos sanguíneos únanse e ambos queden fusionados. Desta forma o macho, convertido en parasito, pasará o resto da súa vida alimentándose grazas á femia.

Non é excepcional que ela «transporte» de forma simultánea varios machos no seu corpo, unha viaxe que a longo prazo terá a súa recompensa. E é que, grazas a iso, cando a femia está lista para desovar dispón ao instante e ao seu antollo do material xenético do macho, xa que as gónadas son a única parte da súa anatomía que non se atrofia.

Para terminar dúas singularidades máis, o peixe sapo é capaz de distender enormemente o seu estómago, podendo tragar presas de tamaño ata dúas veces superior ao seu, e do seu páncreas conseguiuse fabricar a primeira insulina da historia. A que xa non parece tan feo?

FONTE: Pedro Gargantilla/abc.es/ciencia     Imaxe: lafamiliaenlacocina.blogspot.com