ALGO ESTRAÑO SUCEDE NA FRONTEIRA DO SISTEMA SOLAR

Na ilustración, as sondas Voyager 1 e 2 abandonan a heliosfera e penétranse no espazo interestelar / NASA/JPL-Caltech

Algo raro e imprevisto está a suceder no bordo exterior do Sistema Solar: a heliopausa, o límite entre a heliosfera (a burbulla de vento solar que rodea o noso sistema planetario) e o medio interestelar (o vasto espazo que hai entre as estrelas) está ondulando e formando ángulos oblicuos que ninguén cría posibles.

A idea de que a heliopausa pode cambiar a súa forma non é nova, e durante os últimos anos diversos estudos levados a cabo con datos das sondas Voyager 1 e 2 (os únicos enxeños humanos que por agora conseguiron saír do Sistema Solar) e do satélite IBEX (Interstellar Boundary Explorer), xa descubriron que esa ’fronteira’ non é algo estático e inmutable.

"As naves espaciais Voyager -explica Eric Zirnstein, físico espacial da Universidade de Princeton e autor principal dun estudo recentemente publicado en Nature Astronomy- proporcionan a única medida directa in situ das localizacións destes límites. Pero só nun punto no espazo e o tempo". E a misión IBEX axuda a completar esas medidas.

Con eses datos, os investigadores viñeron creando modelos que predín como cambia a heliopausa. E foi así como déronse conta de que, en poucas palabras, os ventos solares e o medio interestelar empúxanse e tiran uns doutros para crear un límite que está en constante movemento.

Pero traballos recentes sobre a heliopausa presentaron datos contraditorios que poñen en dúbida os achados anteriores. Durante un período de varios meses en 2014, por exemplo, IBEX capturou o brillo de átomos neutros enerxéticos (ENA), que se crean cando os ventos solares e o medio interestelar interactúan, e descubriron unha serie de asimetrías na heliopausa. Só despois os científicos déronse conta de que esas asimetrías eran incongruentes cos modelos existentes.

Ao revisar os datos da Voyager 1 e a Voyager 2, Zirnstein e o seu equipo descubriron que a heliopausa cambiou drasticamente nun período de tempo moi curto. O cal, en parte, axuda a explicar por que pasou tanto tempo entre as entradas das dúas sondas ao espazo interestelar, que tivo lugar, con seis anos de diferenza, en 2012 e 2018, respectivamente, a pesar de que ambas foron lanzadas con apenas uns días de diferenza, o 20 de agosto e o 5 de setembro de 1977.

E agora, no seu novo artigo, Zirnstein cualifica esas discrepancias como ’intrigantes e potencialmente controvertidas’. Os seus plans, por suposto, son seguir estudando a heliopausa, coa esperanza de obter máis información da sonda de aceleración e mapeo interestelar da NASA, un satélite novo e mellorado que pode detectar ENA e cuxo lanzamento está programado para 2025.

Ata entón, só podemos reflexionar sobre este inquietante fenómeno que ocorre nos extremos máis afastados do Sistema Solar, e preguntarnos a que pode ser debido.

FONTE: José Manuel Nieves/abc.es/ciencia