AS CORRENTES OCEÁNICAS QUE REGULAN A TEMPERATURA GLOBAL PODERÍAN PARAR EN 2025

A Circulación de Reversión Meridional do Atlántico (AMOC), un gran sistema de correntes oceánicas (entre elas a Corrente do Golfo) que transportan auga cálida desde os trópicos cara ao Atlántico Norte e que regula unha boa parte do clima mundial, podería colapsar cara a mediados de século (de feito, en calquera momento a partir de 2025), debido ás continuas emisións de gases de efecto invernadoiro. Estas son as preocupantes conclusións obtidas por dous investigadores do Instituto Niels Bohr, en Copenhague, e publicadas en Nature Communications.

No seu artigo, Peter Ditlevsen e Susanne Ditlevsen destacan o impacto das actividades humanas no sistema climático da Terra. E sinalan que, a pesar de que durante os últimos anos veuse detectando un progresivo enfraquecemento destas correntes oceánicas, as avaliacións do IPCC (Panel Intergobernamental sobre o Cambio Climático) suxiren que é pouco probable o seu colapso total durante este século XXI.

Con todo, e baseándose en diferentes sinais de alerta, como un aumento da varianza (perda de resiliencia) e a progresiva desaceleración de AMOC, os autores do presente estudo adiantaron sensiblemente a data probable do colapso. "Aquí (escriben os autores no seu artigo) proporcionamos unha significación estatística e estimacións temporais que se basean en datos. E estimamos que se producirá un colapso da AMOC a mediados deste século baixo o escenario actual de futuras emisións".

Por suposto, non todo o mundo subscribe esta interpretación dos datos, e expertos como Niklas Boers, catedrático de Modelización do Sistema Terrestre na Universidade Técnica de Múnic, afirmou con rotundidade que non está de acordo con os resultados do estudo. "Aínda que a afirmación cualitativa de que a AMOC foi perdendo estabilidade no transcurso do último século é certa e está apoiada polos datos, as incertezas son demasiado elevadas para estimar con fiabilidade o momento da inflexión", afirma en declaracións ao SMC.

AMOC é un dos elementos de inflexión climática máis importantes do planeta. As correntes que o integran, en efecto, teñen o poder de cambiar a un estado irreversible o sistema climático da Terra ao completo. E facelo, ademais, dunha forma brusca e rápida. Por iso, o seu posible colapso é motivo dunha gran preocupación entre os científicos, e se chegase a producirse tería graves impactos tanto no clima da rexión do Atlántico Norte como no resto do mundo.

Recentes estudos paleoclimáticos indican que algunhas das fluctuacións climáticas máis fortes e abruptas do pasado, como os chamados eventos Dansgaard-Oeschger durante o último período glacial, hai uns 12.000 anos, foron causados polo colapso e posterior recuperación da AMOC.

Eventos de Dansgaard-Oeschger:

- Son fluctuacións climáticas abruptas durante o último período glacial que se producen con bastante exactitude cada 1.470 anos

- No hemisferio norte, particularmente en Groenlandia e o Atlántico Norte, preséntanse como períodos de quecemento rápido (anos ou décadas), seguido dun arrefriado máis lento (dun par de séculos). En ocasións, o hemisferio norte sufriu fluctuacións medias de temperatura de entre 10 e 15º C en só unha década

- Hai 11.500 anos produciuse o último. A temperatura media anual do xeo de Groenlandia subiu uns 8° C en só un par de décadas

- Iso causou un Evento de Heinrich, durante o que se producen ondas de icebergs que se desprenden dos glaciares e atravesan o Atlántico Norte, cara ao sur

- Ao fundirse, liberan unha enorme cantidade de auga doce que arrefría o mar igual que un cubito de xeo arrefría a auga dun vaso

-O nivel do mar sobe. E despois, o ciclo empeza de novo

Durante aqueles eventos do pasado, o hemisferio norte experimentou fluctuacións medias de temperatura de entre 10 e 15 graos en só unha soa década. Moito maiores, por tanto, que os cambios actuais de 1,5 graos nun século. A forza da AMOC, con todo, só se monitorea de forma continua desde 2004, e esas observacións demostraron que se está debilitando, aínda que se necesitarían rexistros máis prolongados para avaliar a magnitude desa tendencia.

Como se dixo, as últimas avaliacións do IPCC consideran pouco probable un colapso total da AMOC durante o século XXI. Pero Peter e Susanne Ditlevsen analizaron as temperaturas superficiais no Atlántico Norte entre 1870 e 2020, un indicador que se remonta moito máis atrás no tempo que as observacións directas e que pode brindar, por tanto, unha información máis sólida sobre as tendencias de temperatura.

Foi así, analizando eses datos, como os investigadores atoparon sinais temperáns dunha próxima transición crítica no sistema AMOC, que podería pecharse, ou colapsar por completo, a partir de 2025 e non máis tarde de 2095. O estudo, ademais, sinala que durante o período de tempo analizado tamén as concentracións de CO₂ na atmosfera aumentaron sen descanso, aínda que podería haber tamén outros mecanismos en xogo capaces de impulsar un cambio drástico na AMOC.

Por último, e aínda que están convencidos de que se producirá o colapso das correntes no prazo sinalado, Peter e Susanne Ditlevsen apuntan que non se pode descartar que ese colapso sexa parcial.

FONTE: José Manuel Nives/abc.es/ciencia