SABÍAS QUE... PORQUE PODEN VOAR AS AVES E NON NÓS?

A maioría de nós soñou algunha vez con poder voar, un agasallo co que a natureza premiou ás aves. Estes animais sucan os ceos deixándose levar por correntes cálidas, lanzándose en picado sobre as súas descoidadas vítimas ou planeando preto da superficie da auga. Pero, realmente, como o fan? Cal é o seu secreto?

A resposta fácil e inmediata é "porque teñen ás e plumas", pero isto non é do todo exacto; estes vertebrados levaron ata o extremo da eficiencia numerosas adaptacións anatómicas que parecen ignorar as leis da gravidade.

De entrada, as aves non teñen dentes como nós, xa que, ademais de ser densos e pesados, precisan de fortes mandíbulas que lles sirvan de ancoraxe e dunha musculatura que garanta o seu movemento.

Ao carecer de dentes estes animais están obrigados a tragarse a comida enteira e ter que recorrer á moega, unha parte muscular localizada no estómago, para triturar e dixerir a comida.

Baleiraron os seus ósos, con cavidades e orificios no seu interior, para diminuír o seu peso e gozar dunha maior lixeireza, iso si, á conta dunha maior fraxilidade. Este sistema de neumatización lembra bastante á estrutura das columnas das xigantescas catedrais góticas, altas e impoñentes, pero ocas por dentro.

As aves, fóra dos avestruces, carecen de vexiga, un órgano que engadiría un elevado peso corporal e que xeraría unha enorme resistencia ao movemento do aire. Os seus riles producen uns ouriños semisólida que desemboca, a través dos uréteres, nunha cámara cloacal, onde se xunta cos refugallos procedentes do aparello dixestivo.

A acción de voar leva implícita un elevado custo enerxético, posto que a musculatura demanda enerxía e osíxeno que garanta que esta actividade póidase manter no tempo. Isto require dun sistema respiratorio enormemente eficiente.

Para conseguilo, os pulmóns das aves manteñen un fluxo continuo de aire, a diferenza do que sucede nos humanos onde a concentración de osíxeno descenda entre respiración e respiración. E é que o aire que inspiran as aves non vai parar directamente aos pulmóns, senón que se almacena nuns sacos aéreos, desde onde se transmite osíxeno de forma continua a aqueles.

En canto á musculatura, dispoñen de dous potentes músculos: o pectoral maior e o pectoral menor ou supracoracoideo, ambos os situados na posición ventral do animal, o cal axuda ao control da gravidade.

O músculo pectoral maior, en ocasións, representa máis do 20% do peso das aves e é o responsable do aleteo durante o voo. Pola súa banda, o músculo supracoracoideo está unido á quilla do esterno e conéctase ao extremo superior do húmero mediante unha polea, un mecanismo único entre os vertebrados e que lle permite que poidan levantar as súas ás.

Agora ben, sen as ás non habería voo. A súa forma posibilítalles a manobra de despegamento e o planeo constante. Como é sabido, atópanse recubertas por plumas, as cales lles permite controlar as correntes de aire.

As aves dispoñen de dous tipos básicos de plumas: de voo e o plumón. As primeiras son longas, ríxidas e impermeables; mentres que as segundas son curtas e esponxosas, capaces de atrapar o aire e dispensar ao animal do illamento térmico que necesita.

A todo isto, hai que engadir que o esqueleto do ave fai as veces dunha verdadeira fuselaxe, para iso as vértebras dorsais están soldadas entre si, do mesmo xeito que as vértebras sacras e a pelvis. Para pechar a cuadratura do círculo a natureza dotoulles dunha cola, que fai as veces de temón, permitíndolles cambiar de dirección á súa antollo.

En fin, que o soño de Ícaro xamais poderá facerse realidade, sinxelamente porque non dispoñemos da tecnoloxía anatómica necesaria para voar.

FONTE: Pedro Gargantilla/abc.es/ciencia      Imaxe: cnnespanol.cnn.com