POR QUE ESTREITAR AS MANS SENTA TAN BEN?

Cantas veces, en presenza dun querido ao que vemos deprimido, triste, angustiado ou dolorido, sentimos a necesidade de darlle un abrazo, de facerlle unha carantoña? E, cantas veces, nun momento de estrés e de máxima tensión e nervios, ansiamos e necesitamos sentir unha man no ombreiro que nos infundiese calma, ánimo e tranquilidade? Seguramente moitas máis das que somos capaces de lembrar. A cuestión é se esta necesidade e aquel instinto son reais (teñen unha base fisiolóxica) ou, simplemente, é un costume, un xesto compasivo.

Unha revisión de máis de 200 estudos realizados por investigadores do Netherlands Institute for Neuroscience confirmou que un contacto físico a tempo mellora de forma apreciable o noso estado mental e físico / MARTY MELVILLE/Getty Images

A pesar de que a maioría dos estudos efectuados apuntaban a que, efectivamente, o contacto promove o benestar mental e físico, aínda non existía un consenso respecto diso, en gran medida polas múltiples variables implicadas. Con todo, a revisión de máis de 200 estudos realizados sobre o tema efectuada por investigadores do Netherlands Institute for Neuroscience  confirmou que, realmente, un contacto físico a tempo mellora de forma apreciable o noso estado mental e físico; que calma a dor, a ansiedade, a depresión e o estrés. E non só iso, senón que o estudo tamén identificou as variables que determinan a eficacia desta afectuosa terapia: as características que terá este contacto para obter o máximo beneficio.

Desde un punto fisiolóxico parece que a clave é que o contacto físico axuda a regular os niveis sanguíneos de cortisol, a hormona que o organismo libera en situacións de estrés para prepararse fronte á ameaza. E cuxos principais efectos son aumentar o nivel de glicosa en sangue, reducir as funcións non esenciais e concentrar todos os recursos e esforzos na activación muscular e sensorial. Desde esta formulación pode interpretarse que o contacto físico é traducido polo organismo como un sinal de protección e seguridade. 

Pero, posiblemente, o máis revelador do estudo sexa o que incumbe ás condicións que maximizan os beneficios da devandita interacción. Neste sentido, concluíu que o vínculo afectivo coa persoa que che toque non é relevante, é dicir, dá o mesmo se a carantoña procede dun ser querido que dun descoñecido (incluso o contacto non humano, xa sexa dun robot ou dun animal tamén reporta un benestar equivalente) salvo no caso dos bebés, nos que o contacto paterno é, con moito, o máis efectivo.

O estudo concluíu que o vínculo afectivo coa persoa que che toque non é relevante, tampouco o tipo de contacto e a súa duración o efecto é similar / Klaus Vedfelt/Getty Images.

O tipo de contacto e a súa duración tampouco resultan transcendentes: o efecto é similar xa sexa unha palmada no ombreiro ou un fugaz choque de mans, que un abrazo de oso ou unha masaxe. Pola contra, un factor que si marca a diferenza é a frecuencia dos contactos: cuantos máis e máis recorrentes sexan, maior será o beneficio obtido. Así, contactos breves pero moi repetidos teñen un maior impacto que, por exemplo, unha única masaxe prolongada.

Un exemplo extremo disto podémolo apreciar nos partidos de baloncesto, e como cada vez que un xogador efectúa unha acción, xa sexa positiva ou negativa, hai compañeiros que lle a chocan a man ou lle dan unha palmadiña. Algo que se fai especialmente evidente durante o lanzamento de tiros libres, no que cada tiro vai precedido e sucedido dunha procesión de contactos.

Segundo o estudo, un factor que si marca a diferenza é a frecuencia dos contactos: cuantos máis e máis recorrentes sexan, maior será o beneficio obtido / eFodi Images/Getty Images

E, precisamente, ese caso en concreto foi o obxecto de análise doutro estudo, independente do anterior, pero que vén complementalo. Nel, os investigadores monitorizaron 60 partidos de baloncesto feminino para analizar como o número de compañeiras que tocaban á lanzadora antes de cada lanzamento afectaba a porcentaxe de acerto no tiro libre. E o que constataron é que esta porcentaxe aumenta. Algo que se manifestaba especialmente tras fallar o primeiro lanzamento. É entón cando se apreciou unha relación máis directa entre o número de contactos e o acerto no segundo tiro. O que vén confirmar o beneficio dos contactos frecuentes en situacións estresantes.

Para replicar o experimento do segundo estudo: A próxima vez que alguén che diga que está de baixón, depre, ansioso ou que lle doe algo, faille unha carantoña, pide a todos os que vos acompañan que fagan o propio e logo interroga ao afectado e esmagado se sente mellor. Non deixes de repetir a túa repartición de mimos entre ansiosos e tensos modificando as variables en cada caso: un abrazo prolongado versus varias palmadiñas no ombreiro; un único abrazo teu vs unha palmadiña de todos os presentes… Que é máis efectivo? E a quen lle senta mellor: a alguén afectado de dor física ou por unha cuestión anímica ou mental? Que tipo de contacto é máis beneficioso en cada caso?

FONTE: Miguel Barral/bbvaopenmind.com/ciencia       Imaxe principal: Yellow Dog Production/Getty Images