Xenios ao bordo do abismo: cando a ciencia non puido salvalos

A ciencia, a miúdo vista como o baluarte da lóxica e a razón, tamén foi escenario de traxedias persoais, decisións fatais e loitas emocionais profundas. Detrás de moitos descubrimentos que transformaron a nosa comprensión do mundo, escóndense historias de soidade, sufrimento e, nalgúns casos, suicidio.

Neste pequena serie, achegarémonos ás vidas dalgúns dos científicos que, en momentos de desesperación, decidiron poñer fin á súa existencia. Estes homes, cuxas mentes brillantes redefiniron campos como a física e as matemáticas, tamén tiveron que lidar loitas internas que marcaron os seus destinos.

A relación entre o xenio e a inestabilidade emocional foi un tema recorrente ao longo da historia da ciencia. Os avances revolucionarios adoitan ir acompañados de intensas presións, e para algúns, o peso da incerteza ou da incomprensión da contorna volveuse insoportable. A través destas historias tocaremos o lado humano e fráxil destes pioneiros do coñecemento.

 

Ludwig Eduard Boltzmann (1902) / Wikipedia

1. Ludwig Eduard Boltzmann: unha loita contra a incomprensión

Ludwig Boltzmann (1844-1906) foi un dos físicos máis influentes da súa época. Os seus traballos sobre a termodinámica e a mecánica estatística sentaron as bases para a comprensión moderna do comportamento dos gases e, máis tarde, dos sólidos. Con todo, a súa vida persoal estivo marcada por unha loita constante contra a aceptación das súas teorías e un conflito filosófico que o levou a cuestionar a validez do seu traballo e o seu propio valor.

Boltzmann é coñecido polo seu traballo na teoría cinética dos gases, onde introduciu o concepto de entropía e a famosa ecuación que leva o seu nome: a ecuación de Boltzmann. Este avance cambiou a forma en que a ciencia entendía os procesos irreversibles na natureza. Con todo, durante gran parte da súa vida, Boltzmann atopouse no medio dunha batalla intelectual con outros científicos da época, como Ernst Mach, quen non aceptaban a súa interpretación atomística da natureza. Para Mach, os átomos non eran máis que unha abstracción matemática, mentres que Boltzmann víaos como realidades físicas fundamentais. Esta loita, sumada aos seus problemas persoais e episodios de depresión, levouno a quitarse a vida en 1906 mentres estaba de vacacións en Duino, preto de Trieste.

A pesar de todo este remuíño de causas, algúns biógrafos quixeron ver na soga que o separou do mundo a falta de aceptación da realidade do átomo por parte de moitos dos seus colegas. Unha idea romántica que pecha o capítulo dunha vida entregada á física teórica. Vinte anos despois da súa morte, Rilke escribía as Elexías a Duino. Gustaríanos pensar que estes versos na última das súas elexías ían destinados a Boltzmann, ao home que confiaba nos átomos:

Pero o morto debe avanzar, e en silencio a anciá Lamentación
lévao ata o barranco onde resplandece a lúa:
a Fonte da Alegría.
Con veneración ela noméaa, di:
’Entre os homes é unha corrente que arrastra’

 

Continuará...

FONTE: Eugenio M. Fernández Aguilar/muyinteresante.com     Imaxes superopres: copmadrid.org e psicoactiva.com