SABÍAS QUE... POR QUE AS ABELLAS MORREN AO PICARNOS E AS AVESPAS NON?

Abella e avispa

As abellas e as avespas son dous insectos que adoitan xerar reaccións moi distintas nas persoas. Mentres que as abellas son asociadas ao mel e a polinización, as avespas a miúdo son percibidas como criaturas máis agresivas. Con todo, cando falamos de picaduras, xorde unha pregunta común: por que as abellas morren tras picarnos e as avespas non? Para responder esta dúbida, é necesario entender as diferenzas biolóxicas entre estes insectos, a estrutura dos seus aguillóns e o seu comportamento defensivo.

A diferenza principal entre as abellas e as avespas radica no deseño do seu aguillón, que está directamente relacionado co que ocorre despois de que pican. O aguillón das abellas, especificamente as abellas obreiras, é serrado e está deseñado para ancorarse na pel dos mamíferos. En cambio, o aguillón das avespas é liso e retráctil, o que lles permite picar múltiples veces sen sufrir dano.

 

Aguillón de abella e de avispa

O aguillón dunha abella é como unha lanza con pequenos ganchos, o que o fai perfecto para penetrar e quedar atrapado na pel grosa dos mamíferos. Estes ganchos serven para que o veleno da abella sexa liberado de maneira máis eficaz no corpo do agresor. O problema para a abella é que, ao tentar escapar, o aguillón queda firmemente incrustado. Xunto co aguillón, parte do abdome da abella, incluído o saco de veleno, é arrincado, o que inevitablemente leva á súa morte en pouco tempo. Este mecanismo é o resultado de millóns de anos de evolución, onde a picadura non está pensada para ser usada contra mamíferos, senón máis ben contra outros insectos, que non teñen a pel tan grosa. Nos corpos doutros insectos, o aguillón da abella pode ser utilizado repetidamente sen consecuencias fatais para ela.

Doutra banda, o aguillón dunha avespa é moito máis versátil. É liso, sen ganchos, o que lle permite inserirse e retirarse facilmente sen quedar atrapado. Isto dálle á avespa a capacidade de picar unha e outra vez se sente ameazada. Ademais, as avespas non perden partes vitais do seu corpo durante este proceso, o que significa que non corren o risco de morrer tras a picadura. Este deseño está adaptado para a defensa e caza, xa que as avespas son depredadoras activas e necesitan poder atacar varias veces sen poñer en perigo a súa propia vida.

As abellas e as avespas tamén difiren no seu comportamento social e a razón pola que pican. As abellas son insectos sociais, que viven en colonias organizadas onde cada individuo ten un rol específico. As abellas obreiras, que son as encargadas de colleitar o pole e o néctar, pican principalmente en defensa da súa colmea. Cando unha abella sente que o seu fogar está en perigo, sacrificarase para protexer á raíña e ás crías. É un comportamento altruísta que garante a supervivencia da colonia. Dado que as abellas morren tras unha picadura, non é unha acción que tomen a treo. Só pican cando senten que non teñen outra opción.

En cambio, as avespas, aínda que tamén poden ser sociais, adoitan ser moito máis agresivas e menos altruístas no seu comportamento. Pican tanto para defenderse como para cazar, e a súa natureza depredadora faias máis propensas a atacar. Por esta razón, as avespas poden ser vistas como máis "agresivas" en comparación coas abellas, xa que poden picar varias veces sen consecuencias graves para elas.

As picaduras de abellas e avespas teñen propósitos diferentes na natureza. No caso das abellas, como se mencionou antes, a picadura é unha medida defensiva extrema. As abellas non son agresivas por natureza; o seu principal interese é colleitar néctar e pole para producir mel e asegurar a supervivencia da súa colonia. Só pican se senten ameazadas, como cando un humano ou un animal achégase demasiado á súa colmea.

Doutra banda, as avespas, ademais de defenderse, pican para cazar. As especies de avespas cazadoras usan o seu veleno para inmobilizar ás súas presas, que adoitan ser outros insectos ou mesmo pequenas arañas.Aínda que as avespas tamén poden ser defensivas, o seu limiar para picar é máis baixo que o das abellas, o que as fai parecer máis agresivas aos humanos.

Aínda que tanto as abellas como as avespas inxectan veleno a través do seu aguillón, a composición destes velenos é diferente. O veleno de abella melífera (abella europea) chámase apitoxina e o compoñente principal é a melitina. Un dato interesante é que este veleno é utilizado na chamada apiterapia con fins medicinais.

O veleno de avespa, doutra banda, ten unha composición máis complexa, con encimas que axudan a dixerir o tecido das súas presas. Ademais, contén acetilcolina, unha substancia que intensifica a sensación de dor. Por esta razón, moitas persoas senten unha dor máis intensa tras unha picadura de avespa en comparación cunha picadura de abella.

Por último unha diferenza fundamental entre ambos os velenos é que o veleno da avespa é alcalino, mentres que o veleno da abella é acedo, polo que o coñecido remedio de usar vinagre tras unha picadura de avespa non pode usarse para unha picadura de abella.

FONTE: Alejandro Egea Zorrilla/muyinteresante.com/natureza    Imaxes: es.wikipedia.org