O ‘crocodilo feroz’ que devoraba dinosauros na Patagonia hai 70 millóns de anos

Reconstrución dixital de como se vería un exemplar de Kostensuchus atrox de tres metros de longo / Gabriel Diaz Yanten

O seu aspecto era aterrador. Unha cabeza de medio metro de longo, un fuciño voluminoso, dentes puntiagudos e afiados como coitelos, un corpo de tres metros de lonxitude e 250 quilogramos de peso. O Kostensuchus atrox viviu hai 70 millóns de anos en América do Sur. Agora, o cranio, as mandíbulas e múltiples ósos do corpo dun destes depredadores (parentes evolutivos dos crocodilos modernos, pero non antepasados) foron atopados fosilizados e intactos no Chorrillo, unha formación xeolóxica orixinada a finais do Cretácico no que hoxe é a Patagonia, ao sur de Arxentina. A nova especie presentouse ao mundo o pasado mércores nun estudo publicado na revista PLOS One.

 “O seu nome científico poderíase traducir como o feroz crocodilo do vento”, explica Fernando Novas, coautor do artigo. Este investigador do Consello Nacional de Investigacións Científicas e Técnicas de Arxentina (Conicet), na Fundación Félix de Azara, aclara que aínda que hoxe a rexión da Patagonia caracterízase polas baixas temperaturas, as nevadas copiosas e un vento que nunca dá tregua, cando o Kostensuchus habitouna era unha paisaxe cálida e húmida. Aquelas chairas aluviais de auga doce eran fogar de criaturas en grao sumo diversas, como dinosauros, tartarugas, ras e mamíferos.

O Kostensuchus pertence aos peirosáuridos, unha familia totalmente extinta de réptiles cocodriliformes que evolucionaron maioritariamente en América do Sur e África. A súa liñaxe evolutiva era curmán dos eusuquios, dos que si descenden os crocodilos modernos. Grazas á análise dos trazos do seu cranio, os investigadores concluíron que eran animais de hábitos terrestres. Mentres que nun crocodilo do Nilo ou un caimán actual as cabezas son aplanadas (cos ollos saltóns cara arriba e as fosas nasais ao dorso do fuciño para deslizarse ocultos na superficie da auga), no Kostesuchus e os seus parentes as cabezas eran altas, os ollos apuntaban cara a fóra e as fosas nasais orientábanse cara adiante.

Cranio do Kostensuchus atrox recuperado dunha rocha na formación Chorrillo, ao sur de Arxentina / José Brusco

“É moi probable que merodearan terra dentro, lonxe de ríos e lagoas, e que obtivesen alimento cazando mediante carreiras curtas, pero veloces”, detalla Novas. As patas do Kostensuchus colocábanse verticalmente baixo o corpo, ou sexa que non reptaban ao camiñar ou correr, o que representa outra clara diferenza coa familia dos crocodilos. Crese que a súa presa predilecta era o Isasicursor, un dinosauro herbívoro.

Os primeiros restos fósiles de peirosáuridos foron achados en rochas de idade cretácica en Brasil, a uns quilómetros de Río de Xaneiro. Co correr dos anos, os restos destes réptiles empezaron a ser documentados tamén en Arxentina, Marrocos e outras rexións de África, o que indica que a súa dispersión foi moi ampla en ambos os continentes. “A historia evolutiva destes animais no territorio suramericano foi espléndida, e tivo unha gran cantidade de representantes que asombra pola súa variedade e adaptacións. É dicir, os dinosauros non estiveron sós, senón en compañía de crocodilos”, comenta o autor.

A historia evolutiva do Kostesuchus fala tamén dunha historia compartida entre Sudamérica e África ao longo de millóns de anos, cando estaban unidas nun mega continente, Gondwana. “Ao permanecer xuntas durante gran parte da era Mesozoica, é lóxico esperar que tanto plantas como animais puidesen dispersarse por ambas as masas continentais, antes da apertura do océano Atlántico”, explica Novas.

O paleontólogo arxentino engade que “estes achados que vimos efectuando no sur patagónico quizais permitan clarificar a secuencia de conexións biolóxicas ocorridas no devir do tempo entre continentes hoxe tan apartados”. O seu traballo científico continúa, porque Novas está convencido de que aínda quedan novas especies por descubrir escondidas nos sedimentos patagónicos. “E hai que saír a buscalas!”, exclama.

FONTE: Facundo Macchi/elpais.com