Curiosidades, tradicións e a orixe que quizais non coñecías sobre estas datas

Cada 1 de novembro, España transfórmase. Os cemiterios énchense de flores, as casas cheiran a bolos de vento e ósos de santo, e as familias reúnense para lembrar a quen xa non están. O Día de Todos os Santos non só é unha tradición arraigada: é unha xanela á nosa historia, cultura e emocións máis profundas. Pero, sabías que o Día de Todos os Santos e Halloween comparten raíces? Aínda que moitos pensen que Halloween é unha moda importada, o certo é que ambas as datas nacen dunha mesma raíz: Samhain, a festividade celta que marcaba o final do verán e o inicio do ‘ano escuro’. Críase que nesa noite o mundo dos vivos e os mortos tocábase. É máis, a palabra ‘Halloween’ vén de ‘All Hallows’ Eve’, é dicir, a véspera de Todos os Santos. Máis tarde, foi adaptada polo cristianismo para transformar unha festividade pagá en relixiosa.

No ano 835, o Papa Gregorio IV estableceu o 1 de novembro como día para honrar a todos os santos, mesmo a aqueles non canonizados nin coñecidos. O obxectivo era cristianizar celebracións pagás como Samhain ou a festa dos mortos en Roma. A festa do Día dos Fieis Defuntos celébrase ao día seguinte, o 2 de novembro, aínda que moitas persoas confúndenos ou os viven como un só.

España, e Galicia, mantén unha relación moi viva coa morte e co recordo de quen xa non están. En distintos recunchos do país, o final de outubro e o inicio de novembro énchense de costumes que mesturan o pagán e o relixioso, o festivo e o íntimo. En Galicia, por exemplo, o Samaín revive as raíces celtas con fogueiras, desfiles, contos de medo e nabos tallados en lugar de cabazas. Mentres tanto, en Cataluña, o aroma das castañas asadas e os panellets marca a chegada da Castanyada, unha celebración familiar e escolar que substitúe a Halloween con sabores de outono. Más ao norte, a chama do recordo segue acendida no País Vasco grazas á argizaiola, unha vela sobre unha táboa que se coloca nas igrexas ou xunto ás tumbas para honrar aos defuntos.

O humor tamén ten o seu espazo en Cádiz, onde os mercados transfórmanse durante a Festa dos Tosantos: froitas e animais disfrázanse de personaxes populares para facer sátira da actualidade. En Asturias e León, o Amagüestu enche as prazas de música, sidra doce e castañas, unha forma alegre de dar a benvida ao outono. Noutras zonas, como Navarra e Aragón, antigamente era común percorrer as rúas nas roldas de ánimas, pedindo comida ou diñeiro para ofrecer misas polos mortos. E nalgúns pobos de Murcia, as familias aínda manteñen o costume para comer xunto ás tumbas, un xesto íntimo que simboliza a continuidade e a proximidade cos seus seres queridos.

Nalgúns pobos, as campás ecoan durante toda a noite do 31 de outubro para guiar ás almas no seu camiño. Moitas persoas acenden candeas nas súas casas ou nas tumbas, como símbolo de luz eterna e de recordo cara a quen xa partiron. Nas zonas rurais aínda se conserva o costume de deixar comida ou doces para os defuntos, unha ofrenda sinxela que mantén viva a conexión entre os vivos e os mortos. Dise, ademais, que nalgúns lugares existe a crenza de que, se non se realiza esa ofrenda, as almas poderían molestarse e manifestarse dalgunha maneira, unha idea que lembra ao famoso “truco ou trato” das celebracións anglosaxoas.

Cousas deste tempo de Santos!

FONTE: farodevigo.es/escaparate   Imaxe: Alejandro Camba/laregion.es