MATEMÁTICAS PARA EXPLICAR A LONGA VIAXE DAS BOLBORETAS MONARCA

Bolboreta monarca /Imaxe: Juan Emilio/periodismointernacional.org

Cando chega o outono, as bolboretas monarca emprenden a maior viaxe das súas vidas. Voan entre Canadá e México. Máis de 4.000 quilómetros que repiten de forma instintiva xeración tras xeración e que parecen impresos no seu material xenético.A evolución regaloulles un compás interno que utiliza o transcurso do tempo e a posición do Sol para dirixirse cara ao suroeste. Agora un grupo de investigadores conseguiu crear un modelo matemático, publicado pola revista Cell Reports, que reproduce os cálculos internos que leva a cabo o cerebro destes animais.

"As monarcas utilizan un compás solar para migrar, pero a posición do Sol non é suficiente para determinar a dirección correcta. Necesitan combinar esa información co momento do día para saber onde ir", afirma Eli Shlizerman, matemática aplicada na Universidade de Washington. Para iso dispoñen dun mecanismo molecular nas súas antenas que funciona como reloxo. Ademais, os seus grandes e complexos ollos infórmanlles da posición do astro rei. Deste xeito, se necesitan voar ao suroeste pola mañá farano co Sol á súa esquerda, mentres que se o fan pola tarde deixarano á súa dereita.

Con todo, "aínda non entendemos como este reloxo e o compás solar falan entre si para orientar o voo. Desde o punto de vista da neurobiología, esta é a principal pregunta", explica Steven Reppert, neurocientífico na Escola de Medicamento da Universidade de Massachusetts.

Para resolver este misterio, Shlizerman e Daniel Forger, matemático aplicado da Universidade de Michigan, desenvolveron un modelo de ecuacións que explica a actividade neuronal destas bolboretas. O resultado foi satisfactorio para Forger: "Examinamos en detalle diferentes comportamentos durante o voo das bolboretas e o modelo foi capaz de reproducilos. É emocionante".

O seguinte paso é utilizar a información que proporciona este modelo para desentrañar a maquinaria biolóxica que fai posible este mecanismo. Para Reppert, "isto pon de manifesto que non só se trata de animais belos. Son un tesouro biolóxico".

FONTE: Xornal El Mundo/Ciencia