UNHA COIRAZA XIGANTESCA CUBRIU A TERRA ANTES DA FORMACIÓN DOS CONTINENTES

As placas tectónicas, na actualidade - USGS4/abc.es

Na actualidade, os continentes da Terra están á deriva sobre as placas tectónicas, uns bloques inmensos e preguiceiros que se deslizan lentamente polo globo. O seu movemento xera terremotos e cordilleiras, amplía a extensión dos fondos mariños e permite o nacemento de volcáns. Pero desde hai moitos anos os xeólogos pregúntanse como empezou todo. Se desde que a Terra naceu estivo percorrida por placas, ou se houbo un período de calma no que a superficie era máis ríxida ca hoxe.

É difícil obter unha resposta clara 4.500 millóns de anos despois da formación do planeta. Pero os xeólogos puideron estudar en Australia algunhas das rochas máis antigas que existen, cunha idade de 3.500 millóns de anos, para tratar de atopar pistas sobre que ocorreu nas orixes. Nun artigo publicado en Nature hai uns días, os científicos concluíron que, probablemente, ao principio non había placas tectónicas. En primeiro lugar formouse unha coiraza ríxida que cubriu todo o planeta, pero despois este se fragmentó e permitiu o nacemento da tectónica.

Esta investigación non pecha o interrogante sobre as orixes da tectónica de placas, pero reforza a hipótese de que houbo un gran escudo de codia cubrindo todo o planeta.

Para chegar a esas conclusións, os investigadores foron ao cratón de Pilbara, un dos dous lugares do mundo onde se poden atopar as rochas máis antigas. A rexión atópase ao noroeste de Australia, e xunto ao cratón de Kaapvaal, permite obter mostras de rochas que pertencen ao eón Arcaico, cunha antigüidade de ata 3.600 millóns de anos.

Alí recolleron uns granitos que poden servir como un rexistro da actividade tectónica, porque se adoitan formar en arcos volcánicos, uns aliñamentos de volcáns que se forman nos límites das placas tectónicas. Ademais, analizaron uns basaltos da formación de Coucal, xunto ao cratón de Pilbara. Estas rocas fórmanse nas erupciones dos volcáns e nos chans oceánicos, que son á súa vez as rexións onde a codia da Terra crece baixo o océano grazas á actividade das dorsais oceánicas.

O motivo polo que estudaron ambos os tipos de rochas é que se adoita considerar que ambos os tipos de rochas están relacionados, e que se xeran por mor da tectónica de placas. Os investigadores analizaron os basaltos, e pescudaron como se comportarían a unhas temperaturas e presións moi elevadas, tendo en conta a súa composición química. Grazas a isto, pescudaron que os granitos de Pilbara poderían formarse perfectamente a partir dos basaltos de Coucal, nun escenario onde no canto de placas, a Terra completa houbese estado cuberta por un caparazón de rocha.

Nese escenario, a codia estaría moi quente e a baixa presión a poucas profundidades. Pois ben, ao analizar os granitos e os basaltos, os científicos observaron que ambos parecían formarse xusto baixo esas condicións.

Por iso, concluíron que os granitos de Pilbara formáronse tras a fusión dos basaltos de Coucal nunha contorna onde a temperatura aumentaba moito con poucas diferenzas de profundidade. Por iso concluíron que os primeiros continentes formáronse despois de que se fracturase unha gran coiraza global de codia.

FONTE: Xornal abc.es/ciencia