SOBRE OS ANEIS DE SATURNO

Saturno e os seus aneis vistos pola sonda Cassini / NASA/JPL- Caltech

Antes de arder contra a atmosfera de Saturno en setembro de 2017, a sonda Cassini fixo un último agasallo á ciencia: desvelar cando se formaron os aneis que rodean ao xigante  gaseoso. Usando unha sofisticada estrataxema, científicos italianos puideron determinar a masa do cinto do planeta e, con ela, a súa idade. Os aneis formáronse hai menos de 100 millóns de anos, moito despois que o astro que rodean.

Na última fase da súa vida operativa, a Cassini coouse 22 veces entre Saturno e os seus aneis no que os responsables da misión chamaron Grand Finale. Na última desas órbitas deixouse atrapar pola atracción do planeta nun deliberado movemento para que non contaminase a superficie de Encélado ou Titán, dous das lúas de Saturno, nas que se cre hai condicións para a vida.

Un grupo de científicos aproveitou seis deses pasos para poder estudar a masa e, en especial, a gravidade dos aneis. Ata entón, fora imposible distinguila da exercida polo planeta. Para iso, rexistraron as variacións na velocidade da nave cunha precisión dunhas poucas centésimas de milímetro por segundo a medida que se penetraba no espazo entre aneis e planeta e volvía escapar. As medicións puideron facelas grazas a unha conexión de radio entre a sonda e tres antenas terrestres da rede de espazo profundo (unha nas proximidades de Madrid).

O resultado, publicado na revista Science, é que a serie de aneis que rodean a Saturno ten unha masa duns 1,54 × 10¹⁹ quilogramos. Iso supón o 40% da masa que ten Consentes, un dos seus satélites medianos. Pero, como axuda a masa para saber cando se formaron os aneis?

Datos obtidos por outros instrumentos a bordo de Cassini mostraran que os aneis están formados nun 99% de xeo e un 1% restante composto de partículas  microscópicas de  silicatos. A sonda tamén determinara o fluxo de partículas ao redor de Saturno, comprobando que os movementos orbitais  esparcían esta materia sobre o xeo a unha cociente constante.

Parece unha eternidade, pero Saturno formouse hai uns 4.500 millóns de anos. Así que os aneis son uns recentemente chegados. O que non puido resolver este estudo é como se formaron. Os aneis poderían xurdir da desintegración dalgunha das 61 lúas do planeta tras o impacto dun cometa ou pola colisión entre elas.

FONTE: Miguel Ángel Criado/elpais.com/ciencia