O HOME QUE BAILA COS ROBOTS

 

Aceptamos (case) con normalidade que un coche autónomo conduza por nós e estamonos a facer á idea de que, moi probablemente, se temos a mala sorte de ter que pasar por un quirófano nos próximos anos, quen manexará o bisturí non será un humano senón unha máquina. É dicir, estamos dispostos a superar os temores e poñer as nosas vidas en mans dos robots. Aceptámolo porque situamos todas estas actividades no espectro da precisión, do cálculo, da fiabilidade matemática e mecánica. Pero no noso orgullo de especie quédanos o refuxio da arte. Queremos crer que nunca haberá un robot como Picasso, como Faulkner ou como Miguel Ángel; talvez sexa certo... ou talvez non.

Huang Yi, coreógrafo e bailarín taiwanés, creou un ballet único no que se presenta só no escenario cun robot. A máquina en cuestión está moi afastada dos músculos perfectos dun Rudolf Nureyev: trátase dun brazo xigante da compañía KUKA utilizado habitualmente en cadeas de montaxe. Un aparello industrial, pesado e perigoso como explica Yi: "cando me puxen en contacto con eles dixéronme que a regulación ditaba que cando a máquina ponse en funcionamento, está terminantemente prohibido que unha persoa atópese preto do seu radio de acción". Pero o bailarín conseguiu convencer á compañía para levar a cabo un espectáculo pouco convencional co que soñaba desde moitos anos atrás. Concretamente desde que a súa acomodada familia tivo problemas económicos e el viuse obrigado a adaptarse a unha situación de necesidade e privacións: "Medrei sabendo que tiña que ser un neno perfecto. Ocultei todas as miñas emocións, paixóns, ira e tristeza para ser ese neno perfecto, e parecer un robot: obediente, amigable, considerado, dócil, sen personalidade mesmo". A imaxe infantil dese mundo no que todos os problemas podían ser resoltos grazas a inventos marabillosos estaba entón representada polo manga televisivo Doraemon (o gato do espazo que todo o pode), e hoxe plásmase nunha obra complexa e dunha estraña beleza.

O proceso para conseguir que o brazo KUKA responda os seus movementos foi longo e complicado: "programar o robot é moi difícil, especialmente se queres que responda os detalles, porque tes de dicirlle como queres que faga cada movemento. Está completamente preprogramado, non pode verme nin sentirme. Lévame 10 ou 20 horas programar cada minuto dos seus movementos". O resultado, que xa puido verse en varias cidades, é unha coreografía inusual que non foi entendida por todos. O crítico do Washington Post escribiu que "moitas partes da peza fanche sentir coma se mirases unha aspiradora encerrada nun armario. KUKA permanece en gran medida inmóbil e sen iluminar mentres Huang fítao". E é que a arte, sobre todo na vangarda, nunca foi entendido nos seus comezos: cando en 1913 Nijinsky estreou en París a coreografía da consagración da primavera con música de Stravinsky, o escándalo foi maiúsculo e o público tentou mesmo agredir aos intérpretes. Huang Yi está a innovar e por iso non se desanima. Porque o que busca é influír a través do baile nas relacións que estamos a construír coas máquinas que nos rodean: "A xente ten medo dos robots porque non teñen sentimentos, pero eu quero cambiar esa forma de pensar".

O resultado é unha coreografía que xa puido verse en varias cidades e que inaugurou a última edición da prestixiosa conferencia TED en Vancouver; unha peza inusual que non foi entendida por todos.

FONTE: José L. Álvarez Cedena/Xornal El País