UN LAGARTO EXTINTO DE CATRO OLLOS

Moitos lagartos modernos teñen un terceiro ollo, pero é a primeira vez que se descobre un cuarto ollo nun vertebrado con mandíbula / Sociedade Senckenberg de Ciencias Naturais (Alemaña)/Andreas Lachmann/Digimorph. org

Lagartixas, ras, sapos, lampreas, así como outros peixes como os atunes ou algunhas quenllas teñen un terceiro ollo parietal. Trátase dunha estrutura sensible á luz que pode desempeñar funcións claves na orientación xeográfica e os ciclos circadianos destes animais.

Aínda que este órgano estaba moi estendido entre vertebrados primitivos, nin aves nin mamíferos contan con el na actualidade. As lampreas, ademais, son os únicos animais que teñen catro ollos. Pero como evolucionaron estas estruturas nos vertebrados?

“Pensabamos que o terceiro ollo fora desaparecendo de maneira independente en moitos grupos de vertebrados, como mamíferos e aves, e que só se conservou en lagartos entre os vertebrados terrestres”, di Krister Smith, do Instituto de Investigación Senckenberg en Alemaña. “Pero doutra banda, tamén existía a idea de que o terceiro ollo da lagartixa desenvolveuse a partir dun órgano diferente, chamado parapineal, que está ben desenvolvido en lampreas. Estas dúas hipóteses non se correspondían”, recalca Smith.

O achado dun fósil de lagarto monitor (Saniwa ensidens) con catro ollos, pertencente a unha liñaxe que viviu hai uns 49 millóns de anos, axuda agora a dilucidar a historia evolutiva do terceiro e cuarto ollo. O estudo publícase na revista Current Biology. “Ao descubrir un lagarto de catro ollos, no que os órganos pineales e parapineales formaban un só ollo na parte superior da cabeza, puidemos confirmar que o terceiro ollo dos lagartos é realmente diferente do terceiro ollo doutros vertebrados con mandíbula”, continúa a experta.

Os científicos analizaron especímenes de museos descubertos hai 150 anos en Grizzly Buttes como parte da expedición da Universidade de Yale á conca de Bridger, Wyoming (EE UU). Os escáneres mostraron resultados inesperados: varios restos fósiles tiñan o espazo para o cuarto ollo. A pesar de que o catro ollo non era un órgano como o dos vertebrados e evolucionou de maneira independente ao terceiro ollo noutros grupos de vertebrados, para os científicos non hai nada de “místico” sobre estes órganos. Si saben que proporcionan ás animais habilidades extraordinarias, como sentir a polarización da luz e usar esa información para orientarse xeograficamente.

Os expertos aínda teñen moito que aprender sobre a evolución destes órganos e as súas funcións en animais vivos, pero os novos achados confirman o valor dos ósos depositados en museos fai máis dun século. Vendo o estado dos restos, moitos poderían pensar que son inútiles. “O noso traballo mostra que mesmo os fósiles pequenos e fragmentados poden ser enormemente útiles”, conclúe a científica.

FONTE: agenciasinc.es