XÚPIER CON 12 LÚAS MÁIS E XA SON 79

Pouco máis de catro séculos despois de que o científico italiano Galileo Galilei descubrise as catro primeiras lúas de Xúpiter, un equipo de astrónomos estadounidenses anuncia onte o achado doutros doce satélites virando ao redor do maior planeta do sistema solar. Coas novas incorporacións, Xúpiter pasa a ter 79 lúas coñecidas, máis que calquera outro planeta da nosa veciñanza.

“Utilizamos unha cámara mellor que calquera outra empregada antes. Isto permitiunos obter imaxes máis profundas e atopar lúas máis pequenas”, explica o astrónomo Scott  Sheppard, principal responsable do descubrimento. Os novos satélites miden menos de tres quilómetros cada un e son moi pouco luminosos. Dous deles son máis interiores e viran no mesmo sentido que a rotación de Xúpiter. Outros nove son exteriores e móvense na dirección oposta. E o duodécimo, de menos dun quilómetro, mestura os dous tipos, cunha órbita nunca vista nos satélites  Xovianos. Avanza na dirección das lúas interiores, pero ao nivel das exteriores, como un kamikaze. É “un bicho raro”, en palabras de  Sheppard, investigador do Instituto  Carnegie, en Washington.

Segundo o astrónomo, esta situación inestable podería acabar cunha colisión frontal que “reduciría os obxectos a po”. Ao seu xuízo, esta bala perdida do espazo púidose formar precisamente tras un choque deste tipo. Os autores do achado propuxeron bautizar a este peculiar satélite co nome d  Valetudo, como a  bisnieta do deus Xúpiter segundo a mitoloxía romana.

Un satélite é simplemente un corpo celeste opaco que vira ao redor dun planeta. Mercurio e  Venus non teñen ningún coñecido e a Terra só conta coa Lúa, pero os satélites abundan no resto do sistema solar: Marte posúe dous;  Plutón, cinco;  Neptuno, 14;  Urano, 27; e Saturno, 62. Xúpiter, unha descomunal bóla de gas con máis de mil veces a masa da Terra, é tan grande que controla a multitude de obxectos coa súa gravidade. A maior lúa do planeta, Ganímedes, é máis grande que Mercurio.

O equipo de Sheppard detectou as novas lúas case por casualidade, cando os investigadores buscaban planetas máis aló de  Plutón, nos confíns do sistema solar. Xúpiter pasou entón por diante do seu obxectivo. As primeiras observacións realizáronse na primavera de 2017 desde o Observatorio Interamericano do Cerro Tololo (Chile), o mesmo que descubriu o 70% do universo.

“A pesar do que se ve nas películas, o sistema solar é moi grande e está case baleiro”, sinala o astrónomo  Steve  Heathcote, director do observatorio chileno. “Estes novos satélites son pequenos —Valetudo mide menos dun quilómetro— e están moi lonxe, así que apenas son visibles. Tes que mirar na dirección correcta, cunha cámara moi sensible, para atopalos”, engade. O equipo de  Scott  Sheppard empregou a nova Cámara de Enerxía Escura instalada no Telescopio Branco do Cerro  Tololo. É un aparello capaz de tomar imaxes de 520  megapíxeles de resolución dun cadrado do ceo cun lado equivalente a unhas catro veces o diámetro aparente da Lúa, segundo detalla  Heathcore. “Permíteche inspeccionar unha gran rexión do espazo cunha gran sensibilidade”, subliña.

“Só estamos a ver a punta dun iceberg moi grande”, sostén o director do observatorio chileno. “Crese que algúns dos satélites orixinais de Xúpiter dividíronse en moitos pedazos máis pequenos. É probable que haxa moitos fragmentos do tamaño de  Valetudo ou máis pequenos que aínda non se descubriron”, apunta. “A liña divisoria entre os fragmentos dignos de ser bautizados, co nome dunha deusa romana nada menos, e as rocas anónimas restantes é, en certo xeito, cuestión de gustos”.

FONTE: Manuel Asende/elpais.es/ciencia