ATOPAN UN ENORME BURACO NA ATMOSFERA DE MARTE QUE PERMITE QUE A AUGA SE ESCAPE

Antes de que se secase para sempre, Marte estivo cuberto por un gran océano. Iste é o aspecto que o planeta tería hai varios miles de millóns de anos / NASA/GSFC

Unha vez cada dous anos, un xigantesco buraco ábrese na atmosfera marciana, deixando escapar ao espazo unha parte das escasas reservas de auga do Planeta Vermello e descargando o resto do prezado líquido sobre os polos. O estraño mecanismo meteorolóxico, xamais visto na Terra, foi descuberto por un equipo internacional de científicos planetarios. Os investigadores cren que se trata do mesmo mecanismo, aínda en marcha, que provocou a perda dos antigos e potentes sistemas oceánicos e fluviais de Marte, hai miles de millóns de anos. O achado acaba de publicarse na revista Geophysical Research.

Desde hai anos, os científicos terrestres veñen constatando con sorpresa a presenza de vapor auga na atmosfera marciana, así como a súa estraña «migración» cara aos polos do planeta. Pero ata agora non se puido atopar unha explicación para estes fenómenos, nin demostrar que estivesen conectados. Comprender como funciona o ciclo de auga en Marte axudaríanos a entender como puido pasar de ter mares e ríos a estar case completamente seco na actualidade.

A presenza de vapor de auga na atmosfera superior de Marte é especialmente desconcertante, xa que a súa capa media, demasiado fría, debería de interromper por completo o ciclo da auga. A atmosfera marciana esténdese aproximadamente 160 quilómetros desde a superficie. E cara á metade desa altitude está composta de gases nun medio extraordinariamente frío. O suficientemente frío, de feito, como para conxelar o vapor de auga e evitar que se escape. E con todo, o vapor de auga logra pasar e chega ata as capas atmosféricas máis altas, onde a radiación ultravioleta do Sol corta as ligazóns moleculares entre o osíxeno e o hidróxeno, facendo que este último pérdase irremediablemente no espazo.

Non toda a auga, con todo, logra escapar do planeta. A parte que non o consegue e cuxo viaxe, por tanto, resulta interrompido pola xélida capa atmosférica intermedia, frota a esa altura cara aos polos do planeta, onde se arrefría e volve caer á superficie.

Pero como consegue unha parte da auga atravesar esa «infranqueable» barreira xeada? A resposta, segundo as simulacións levadas a cabo polos investigadores, ten que ver cunha serie de procesos atmosféricos que son exclusivos do Planeta Vermello.

Aquí, na Terra, os veráns dos hemisferios norte e sur son moi parecidos. Pero en Marte, cunha órbita moito máis excéntrica, ambos os veráns son moi diferentes. Debido a esa excentricidade, en efecto, a órbita achégase moito máis ao Sol durante os veráns no hemisferio sur, de forma que resultan moito máis cálidos que os do hemisferio norte.

Cando isto sucede (e faino cada dous anos) nas simulacións dos investigadores ábrese unha «xanela» na atmosfera media de Marte (entre 60 e 90 quilómetros de altitude), un auténtico «buraco» que permite que o vapor de auga pase e escape cara ás capas máis altas. Noutras épocas do ano, a falta da suficiente luz solar fai que o ciclo de auga en Marte interrómpase case por completo.

Outra gran diferenza de Marte con respecto á Terra é que a súa superficie vese, a miúdo, varrida por xigantescas tormentas de po. Tormentas que, ao  bloquer a luz solar, arrefrían o planeta. Pero a luz que non chega ata a superficie a causa do po si que alcanza a súa atmosfera, quentándoa e creando as condicións adecuadas para que a auga móvase.

Baixo as condicións extremas dunha tormenta global de po (como a que cubriu todo Marte en 2017), as simulacións dos científicos mostraron que ao redor das motas fórmanse minúsculas partículas de xeo. E esas liviás partículas flotan ata a atmosfera superior con máis facilidade con que o fai a auga doutras formas, polo que é precisamente durante esas tormentas cando máis auga móvese desde o chan á atmosfera. De feito, os investigadores descubriron que as tormentas de po poden transportar mesmo máis auga que os antes citados veráns do hemisferio sur.

O mecanismo descuberto podería explicar, en parte, por que un planeta que unha vez contou con vastos mares, lagos e ríos puido terminar sendo tan seco como o é na actualidade.

FONTE: José Manuel nieves/abc.es/ciencia