O NOSO ANTEPASADO DIRECTO, MÁIS ANTIGO DO QUE SE CRÍA

O achado do cranio dun neno pequeno de apenas tres anos nos ondulantes outeiros de Johannesburgo volve romper o esquema clásico da evolución humana no que un ser simiesco vaise levantando ata chegar ao sapien actual. Os restos pertencen a un Homo erectus, un dos nosos antepasados directos, que andaba e corría polos pasteiros surafricanos hai 2 millóns de anos, 200.000 anos antes do que se cría e nun lugar onde nunca antes atopouse. Por forza, este homínido que xa se parecía máis a nós, de postura ergueita e viaxeiro exitoso, tivo que coexistir xunto a outras dúas criaturas humanas moito máis primitivas, Australopithecus e Paranthropus robustus.

Os fragmentos do cranio (DNH134) apareceron durante unha campaña de escavacións no xacemento de Drimolen, dentro da zona chamada Berce da humanidade pola súa riqueza fósil. Foron descubertos por un equipo internacional dirixido por investigadores da Universidade A Trobe en Australia e a de Washington en St. Louis (EE. UU.) quen, segundo explican na revista Science, non comprenderon a auténtica natureza dos restos ata que foron reconstruídos.

Cranio de Homo erectus atopado ao noroeste de Johannesburgo en Sudáfrica, o máis antigo ata a data / Therese van Wyk, Universidade de Johannesburgo

 «Comezamos a xuntalos. Ninguén podía decidir de que era ese cranio ata que unha noite todo uniuse, e démonos conta de que estabamos a buscar un homínido!», explica Stephanie Baker, do Instituto de Paleoinvestigación da Universidade de Johannesburgo. Pero, que tipo de homínido? «A forma de bágoa da tapa do cranio e a súa cavidade cerebral relativamente grande indicaban sen dúbida que se trataba dun Homo erectus», sinala.

Resultou unha sorpresa maiúscula. Homo erectus, que camiñaba ergueito, con brazos máis curtos e pernas máis longas, máis humano que calquera outro homínido atopado no Berce da humanidade, viviu alí, en Sudáfrica, onde nunca antes fora descuberto. E o que é aínda máis extraordinario, fíxoo hai 2 millóns de anos, segundo suxire a datación con distintas técnicas de vangarda do terreo no que se atoparon os fragmentos do cranio e doutros fósiles. Ata entón, o erectus máis antigo xamais descuberto era o de Dmanisi en Xeorxia, de hai 1,8 millóns de anos. Ademais, o neno de Drimolen era 400.000 anos máis antigo que outros erectus africanos como o famoso neno de Turkana en Quenia.

«A antigüidade do fósil DNH134 mostra que Homo erectus existiu de 150.000 a 200.000 anos antes do que se pensaba», di Andy Herries, xefe do Departamento de Arqueoloxía e Historia, na Trobe. Debido a que se trata dun dos nosos antepasados directos, o descubrimento ten implicacións para as orixes dos humanos modernos.

«Ata este achado, sempre supuxemos que Homo erectus orixinouse no leste de África. Pero DNH134 mostra que posiblemente provén do sur. Iso significaría que máis tarde mudouse cara ao norte e o leste do continente. A partir de aí pasou polo norte de África para poboar o resto do mundo», di Baker.

A antigüidade do cranio tamén mostra que tres especies de devanceiros humanos primitivos viviron no sur de África ao mesmo tempo no sitio fósil de Drimolen: H. erectus, Australopithecus, esta xa endémica, e Paranthropus robustus.

Segundo os autores, posiblemente as tres especies víanse diferentes (Paranthropus era máis pequeno que os outros dous) e usaban distintas partes da paisaxe para evitar competir entre si. «Paranthropus robustus comía plantas duras, raíces e  tubérculos, por iso os seus dentes eran realmente grandes», apunta Baker.

En comparación coas outras dúas especies, os homínidos de Homo erectus eran altos e delgados. E comían cousas que eran máis fáciles de dixerir, como froitas e bagas. Tamén se alimentaban de carne, pero os paleoantropólogos non están seguros de como a obtiñan, xa que eses primeiros erectus aínda non cazaban con armas.

«Tamén sabemos que foron capaces de cubrir longas distancias, o cal foi unha sorte para eles, porque durante o seu tempo, o clima cambiou no sur de África», explica a investigadora. Paranthropus e Australopithecus evolucionaron en climas cálidos e húmidos e estaban afeitos a iso ambientes. Cando o clima volveuse frío e seco, a cuberta arbórea diminuíu e os pastos tomaron o seu lugar. Finalmente, os bosques foron substituídos polos pasteiros africanos da sabana de hoxe. O clima máis frío adaptábase mellor a Homo erectus, máis móbil e social. Non en balde sobreviviu durante 1,5 millóns de anos e chegou a Eurasia, mentres que as outras dúas especies coetáneas víronse abocadas ao desastre.

FONTE: Judith de Jorge/abc.es/ciencia