GRANDES CIENTÍFICAS NA SOMBRA I: ROSALIND FRANKLIN

 

Inicio hoxe un percorrido pola ciencia do século XX que revela grandes descubrimentos realizados por mulleres, cuxos méritos non foron recoñecidos no seu momento: GRANDES CIENTÍFICAS NA SOMBRA.

A discriminación de xénero, a competitividade, o respecto ás xerarquías e o peso do coñecemento científico establecido xogaron en contra das ideas revolucionarias destas mulleres pioneiras.

O caso de Rosalind Franklin, marxinada do descubrimento da estrutura do ADN, sera o primeiro desta serie.

Rosalind Elsie Franklin (Londres, 25 de xullo de 1920-Londres, 16 de abril de 1958). Química e química e cristalógrafa británica.

Rosalind Franklin / Henry Grant/Museum of London

O único que está claro no caso de Rosalind Franklin é que non se lle negou o premio Nobel por discriminación de xénero. Ela morreu en 1958, catro anos antes de que a Academia Sueca premiase ao seu colega Maurice Wilkins e aos seus rivais James Watson e Francis Crick, polo descubrimento da estrutura molecular do ADN. E o nobel non pode concederse a título póstumo.

Cando Franklin morreu, aos 37 anos de idade, recoñecéuselle o mérito das súas investigacións sobre as estruturas do carbón e dos virus. Pero no seu obituario non se mencionou nada do ADN. En gran parte porque ata despois da súa morte a estrutura do ADN (que axudou a descifrar en 1953) non se considerou completamente probada; nin sequera recoñecíase a importancia biolóxica da que hoxe se considera unanimemente como “a molécula da vida”.

Así que nunca saberemos se Rosalind Franklin compartise o Nobel de Medicina en 1962. Pero o que é inxusto é que nin Watson nin Crick nin Wilkins mencionásena nos seus discursos de aceptación, porque a famosa imaxe de  difracción de raios X obtida por Franklin (a chamada “Fotografa 51”) deulles a eles unha pista crucial sobre a correcta estrutura en dobre hélice do ADN.

Crystallographic photo of Sodium Thymonucleate, Type B. "Photo 51." May 1952. (Large Version) / scarc.library.oregonstate.edu

Só anos máis tarde, no seu relato autobiográfico “A dobre hélice” (1968), Watson empezou a recoñecer a contribución de Franklin ao seu descubrimento, aínda que o fixo no medio de comentarios negativos sobre ela. Escribiuse moito sobre esa polémica. Se aquel foi un caso de sexismo, de intensa competitividade, de choque de personalidades entre Watson e Franklin… ou mesmo de antisemitismo soterrado (ela era xudía).

Tamén se discutiu moito se a contribución de Franklin merecería compartir aquel premio Nobel. Pero o que é moito menos coñecido é que ela merecese aínda máis un segundo premio, o Nobel de Química de 1982 outorgado ao seu discípulo Aaron Klug “polo desenvolvemento dos métodos cristalográficos para descifrar a estrutura dos complexos proteínicos dos ácidos nucleicos”. É moi probable que, se ela vivise suficiente, ambos compartisen ese premio, que recoñeceu o traballo iniciado por Franklin e continuado por Klug.

Con todo Rosalind Franklin morreu moi nova, por un cancro de ovario probablemente causado polo seu traballo sen protexerse dos raios X, que nos revelaron o secreto da vida, pero que puideron danar o seu propio ADN e desencadear o cancro.

FONTE: bbvaopenmind.com/ventana al conocimiento