A CODIA TERRESTRE ESTASE A MOVER POLA PERDA DE XEO

Capa de xeo de Groenlandia / Hannes Grobe.CC BY-SA 2.5

A medida que as capas de xeo e os glaciares se derriten e a auga redistribúese aos océanos globais, a codia terrestre defórmase, xerando un patrón complexo de movementos tridimensionais na superficie da Terra.

Esa perda de xeo, unha das consecuencias do quecemento global, está a provocar que a codia do planeta defórmese lixeiramente, mesmo a máis de 1.000 quilómetros do lugar onde se produce a perda de xeo, segundo unha nova investigación.

O derretemento do xeo elimina masa dos continentes da Terra. Liberada do peso que a recubre, a superficie terrestre, que unha vez estivo cuberta por xeo, elévase.

Esta resposta vertical estudouse ben, pero o desprazamento horizontal da codia por efecto da perda de masas xeadas é menos coñecido.

Sophie Coulson, da Universidade de Harvard en Cambridge, Massachusetts, e os seus colegas, recompilaron datos satelitales sobre a perda de xeo de Groenlandia, a Antártida, os glaciares de montaña e os casquetes polares, e combináronos cun modelo de como a codia terrestre responde aos cambios de masa.

Descubriron que, entre 2003 e 2018, o derretemento do xeo de Groenlandia e dos glaciares árticos, provocou que o chan terrestre desprazárase horizontalmente en gran parte do hemisferio norte.

O desprazamento chega ata 0,3 milímetros por ano en gran parte de Canadá e Estados Unidos. En Europa o rango é de 0,05 a 0,2 mm por ano.

É Fenoescandinavia, (península escandinava, península de Kola, Carelia e Finlandia), a perda de masa de xeo dos glaciares árticos produciu movementos horizontais xeneralizados cunha magnitude de até 0,15 mm por ano (media 2003-2013) nas latitudes altas.

Nalgunhas áreas, mesmo lonxe do xeo que se derrete, o movemento horizontal foi incluso maior que o movemento vertical, destacan os investigadores nun artigo publicado na revista Geophysical Research Letters.

Os movementos verticais da codia terrestre, tamén chamados epiroxénicos, son moi lentos e reflicten o ascenso e descenso das grandes masas continentais.

Un exemplo destes movementos verticais é o das grandes masas glaciares. Os xeos continentais exercen unha gran presión sobre as rochas, provocando o seu descenso. Cando os xeos desaparecen, o continente tende a ascender progresivamente.

Os movementos horizontais, tamén chamados oroxénicos ou tectoxénicos, son moi rápidos (en termos xeolóxicos) e provocan grandes relevos encartados ou fracturados. Tamén poden provocar terremotos, que teñen unha duración de segundos.

Coñécense ben os seus efectos na formación das montañas actuais, como os Alpes e outras máis antigas, pero o impacto horizontal dos xeos terrestres sobre a codia foi ata agora pouco estudado.

A taxa de perda de xeo en todo o planeta aumentou un 57% desde o cambio de siglo, en comparación cos datos da década de 1990, segundo a Unión Europea deXGeociencias (EGU), e provocou unha redistribución de masa entre continentes e océanos.

Como consecuencia, produciuse unha deformación significativa e variable da cordoa terrestre que a nova investigación puido estimar mediante medicións xeodésicas do levantamento da codia, tanto nas proximidades da perda de masa de xeo, como en rexións máis afastadas.

Os autores destacan que, con anterioridade, detectouse unha variabilidade xeográfica significativa, a escala global, no cambio do nivel do mar como consecuencia da perda de masa de xeo no sistema terrestre.

Con todo, ningún estudo ata agora estimou os movementos horizontais da codia que acompañan á perda de masa de xeo, que é a gran achega da nova investigación.

O novo estudo mostra as primeiras observacións globais do movemento da codia tridimensional inducido por cambios recentes na masa de xeo nas capas de xeo polares e os glaciares de montaña e os casquetes polares.

Estes cálculos inclúen os cambios asociados do nivel do mar ao especificar a carga total de masa de superficie, destacan os investigadores.

Esta investigación ilustra o rango de sinais inducidos pola perda de masa de xeo de principios do século XXI que anteriormente se pasaron por alto e, por tanto, teñen o potencial de mellorar unha variedade de análise xeofísicos, conclúen os autores no seu artigo.

FONTE: Eduardo Martínez da Fe/farodevigo.es