UN VERDADEIRO TITÁN DO PERIÓDO CÁMBRICO

Ilustración dun exemplar de Titanokorys ginesi / Lars Fields/Creative Commons

O seu nome é Titanokorys ginesi e a pesar do seu medio metro de lonxitude, era un verdadeiro titan do seu tempo. Os seus restos acaban de ser atopados nun dos xacementos máis icónicos do mundo: Burguess Shale, en Canadá. Entre os seus esquistos atopáronse exemplares que parecían saídos de contos de fantasía, como a opabinia, de mirada perturbadora ou a hallucigenia, un quebracabezas no que os paleontólogos nin sequera sabían recoñecer o seu dereito e o seu revés. Sabemos que todas esas especies viviron hai uns 505 millóns de anos, durante o período Cámbrico, pero aínda existe certa polémica acerca de si conviviron alí mesmo, sobre o fondo mariño que era Burguess Shale, ou se os seus cadáveres foron arrastrados desde outros lugares relativamente distantes.

Sexa como for, aquela era, máis ou menos, a fauna que enchía os mares cámbricos e eles definían a norma. Porque mal que lle pese a Protágoras, o ser humano non é a medida de todas as cousas e, aínda que o medio metro de Titanokorys non parece gran cousa comparado connosco, si o convertía nun ser descomunal para o resto das especies cámbricas, a maioría das cales non superaban os 5 centímetros. Non hai dúbida de que Titanokorys era monstruosamente grande para os seus coetáneos, un leviatán do pasado que pasaba os seus días cazando no fondo dos mares. Pero, que era exactamente?

Tras o seu estraño aspecto, escóndese unha clasificación mesmo máis estraña. Non nos custa diferenciar un can dunha vaca e moito menos a estes dunha robaliza ou un crocodilo, con todo, entendemos o lonxe que se atopan evolutivamente. Con todo, os invertebrados resístensenos, polo menos popularmente, porque no ámbito académico non existe ningunha dúbida acerca da inabarcable variedade de invertebrados que existen. A distancia xenética entre cascudas e escaravellos é maior que entre unha cebra e un can e, con todo, cústanos velo. En calquera caso, hai que entender o descubrimento de Titanokorys baixo este prisma, porque si deixámonos levar polo seu exterior correremos o risco de tomalo por un artrópodo máis, non moi distinto dunha chinche de auga ou unha lagosta hipertrofiada.

En realidade, Titanokorys gainesi pertence a unha orde de animais chamado Radiodonta. Este taxón é famoso, precisamente, por conter algunhas das especies máis grandes do seu tempo. Entre eles, Titanokarys gainesi era un máis, porque non podemos esquecer ao seu parente, o anomalocaris, un radiodonto cuxo tamaño se estima entre 1 e 2 metros de longo. Entre eles seres como Aegirocassis ou Kerygmachela, todos eles con corpos longos e cargados de aletas que supostamente se movían a modo de remos. Nas súas cabezas, destacaban dous grandes ollos compostos, parecidos nese aspecto aos que están presentes nos crustáceos que poboan nosas mariscadas (salvo talvez por Kerygmachela).

Ilustración dun exemplar de Titanokorys ginesi / Lars Fields/Creative Commons

Seguindo co patrón do resto de radiodontos, Titanokorys tiña unha boca en forma de anel cuxo aspecto foi historicamente comparado cunha rodaxa de ananás. Esta, estaba protexida por dous grandes protuberancias espiñentas que empregaban para agarrar ás súas presas e arrastralas cara á súa estraña boca. Talvez, o máis reseñable desta nova especie, fosen as proporcións da súa cabeza. Por suposto, Titanokorys non é o único radiodonto cunha xenerosa cabeza, de feito, o subgrupo ao que pertence (hurdiids) caracterízase por iso. Con todo, o seu caso é extremo mesmo dentro do excepcional. Practicamente todo o seu corpo é unha enorme cabeza situada por diante dos seus ollos, os cales quedan tan atrás que custa recoñecelos como tales.

Esta cabeza tan custosa e que complicaba tanto a súa mobilidade, debía ter unha función clara e non ser tan só un capricho da evolución. Segundo Doutor Caron, profesor asociado da Universidade de Toronto, especialista en Ecoloxía e Bioloxía Evolutiva e un dos autores do estudo publiado en The Royal Society Publishing, esta podería ser empregada como unha especie de arado, permitindo a Titanokarys remover o leito mariño e, dese modo, obrigar ás súas presas a que saísen dos seus agochos baixo a area. Por este motivo, os expertos sitúan á nova especie como un cazador das profundidades, imaxinándoo nun constante arar.

E a pesar de todo, talvez conveña conter a emoción. O descubrimento dunha nova especie sempre nos cativa e fai que a nosa imaxinación flúa, pero si algo aprendemos da paleontoloxía, en especial da que se remonta tantos millóns de anos e máis en concreto do desconcertante bestiario de Burguess Shale, é que non todo é o que parece. Cando descubrimos o anomalocaris pensabamos que a súa boca era unha medusa e as súas protuberancias espiñentas un par de gambas prehistóricas. Só o tempo diranos como de exacta é esta primeira visión do Titanokarys.

FONTE: Ignacio Crespo/larazon.es/ciencia