TODOS OS POLBOS SON ORFOS

Tras parir, a femia do polbo entra nunha espiral de autodestrución que acaba coa súa morte e co abandono da súa proxenie cando aínda non saíu do ovo. O que os seus fillos nunca saberán é que, desde que foron concibidos, estaban destinados a ser orfos. Cando se produce o embarazo, o control hormonal que levan a cabo desde os seus ollos revoluciónase, dando lugar a un complexo cambio nos niveis de esteroides que leva ás femias para adquirir un comportamento errático, perder o apetito e, finalmente, deixarse morrer.

O comportamento destes cefalópodos chamou durante anos a atención dos científicos, que non entendían como un animal tan intelixente podería estar a causar a súa propia morte e ter unha esperanza de vida media de apenas un ano. De feito, a escena é aínda máis sorprendente nas femias que se crían en cativerio que, para acelerar o proceso, automutílanse, danse golpes contra as paredes do acuario e retórcense sobre si mesmas cos seus longos  tentáculos para enredarse ata a morte.

Todo este proceso ten unha orixe e atópase na glándula óptica destes animais. Así o confirmou un recente estudo publicado en Current Biology, que conclúe que esta  glándula situada nos ollos dos polbos femia (equivalente a nosa  glándula pituitaria) experimenta un cambio abrupto durante a reprodución. O resultado desta montaña rusa hormonal son modificacións nos niveis de proxesterona, colestanoides e dehidrocolesterol (7- DHC), un precursor do colesterol.

"O colesterol é importante desde unha perspectiva dietética e tamén dentro de diferentes sistemas de sinalización no corpo", asegura o biólogo da Universidade de Washington e autor principal do artigo, Yan Wang. Esta secreción está involucrada en moitos procesos do organismo que van desde conferirlle flexibilidade ás membranas celulares ata producir hormonas do estrés. “Foi unha gran sorpresa ver que tamén desempeñaba un papel neste proceso do ciclo de vida”, relata.

Tendo en cuenta estudos anteriores, nos que se comprobou que a femia vivía máis tempo despois de parir extraéndolle a glándula óptica, os investigadores empezaron a estudar que había detrás dos ollos dos polbos. Así, o equipo púxose ao choio para analizar a produción química da glándula óptica materna en polbos de dous puntos de California (Octopus bimaculoides) despois de reproducirse. Para iso utilizouse a técnica da espectroscopia de masas, dado que pode analizar a composición de mostras biolóxicas.

Os investigadores identificaron tres vías diferentes involucradas no aumento das hormonas esteroides. A primeira, e a máis esperada, produce pregnenolona e proxesterona, que son esteroides comunmente asociados co embarazo. Con todo, a segunda produce colestanoides maternos (compoñentes intermedios dos ácidos biliares) e a terceira xera uns elevados niveis de 7-dehidrocolesterol (7-DHC ), un precursor do colesterol. “Cando pasan por esta progresión de cambios, parecen volverse tolos xusto antes de morrer”, recensión Clifton Ragsdale, profesor de  neurobiología da Universidade de Chicago e coautor deste traballo.

Estas tres vías hormonais descubertas, aparentemente independentes, permitirán seguir estudando este mecanismo de suicidio programado. O seguinte traballo realizarase no polbo raiado menor do Pacífico (Ocotopus chierchiae), que non se autodestrúe despois de reproducirse para buscar pistas sobre como evitar este tráxico desenlace.

Porque, como explica Wang, “a glándula óptica existe en todos os demais cefalópodos de corpo brando”, a pesar de que teñen estratexias reprodutivas moi diferentes. Por tanto, esta pequena glándula, que foi subestimada durante moitos anos polos científicos, pode ser a clave que permita entender algo mellor as estrañas estratexias reprodutivas dos cefalópodos. Un comportamento que, ademais, tamén afecta os machos, pois normalmente as femias matan e devóranos pouco despois de  copular. Se logran escapar, morren por si mesmos uns meses máis tarde.

FONTE: vréonica Pavés/farodevigo.es/medio-ambiente       Imaxes: Pixabay/farodevigo.es  e cell.com/current-biology