ARTE RUPESTRE: FIGURAS ANTROPOMÓRFICAS CON ENORMES CABEZAS

 As figuras pintadas sobre rocha / Maciej Grzelczyk/Antiquity

En 2018, os arqueólogos fixeron un descubrimento asombroso na Reserva de Caza Swaga Swaga, no centro de Tanzania: 52 refuxios rochosos previamente indocumentados, pintados deliberadamente con arte rupestre. Posteriormente, identificaron e estudaron un friso de arte figurativo nesa zona, que inclúe tres misteriosas figuras antropomórficas con cabezas de enormes dimensións: aínda non puido comprenderse que representan.

Unha investigación iniciada en 2018 e continuada en 2021 permitiu descubrir un verdadeiro “museo” oculto de arte rupestre en Tanzania: entre os exemplos descubertos destaca especialmente un grupo de figuras que representan a criaturas con formas humanas, pero dotadas de enormes cabezas. Aínda que os investigadores non puideron determinar aínda con exactitude o motivo destas representacións, cren que se podería tratar de búfalos pintados cun estilo moi particular.

O sitio onde se identificaron as pinturas rupestres denomínase Amak’hee 4, dentro de Reserva de Caza Swaga Swaga. Nun estudo publicado na revista Antiquity, o investigador Maciej Grzelczyk, da Universidade Jagiellonian, en Polonia, describiu que as figuras están pintadas case na súa totalidade con pigmento vermello, fóra de cinco figuras en branco.

Segundo un artigo publicado en Science Alert, a meteorización deste pigmento e a ausencia de animais domésticos suxire que as pinturas se remontarían á época das sociedades de cazadores-recolectores da rexión, polo que terían como mínimo varios centos de anos. Con todo, o arqueólogo polaco recoñeceu que é difícil datar as creacións con precisión, en función das características nas que se concretou o descubrimento.

Swaga Swaga é unha área que pertence á Lista do Patrimonio Mundial da UNESCO desde 2006, debido á presenza de numerosos abrigos rochosos que conteñen arte rupestre. O seu número exacto non está documentado, pero estímase que existen entre 300 e 400. Entre os novos achados en Amak’hee 4, resulta particularmente interesante unha escena que se centra ao redor de tres imaxes. Neste trío aparecen as figuras con enormes cabezas.

Grzelczyk e outros expertos cren que podería tratarse de cabezas de búfalo estilizadas: as formas lembran a depresión central no perfil da cabeza do búfalo, desde onde se elevan os dous cornos e logo dóbranse cara a fóra, afastándose da cabeza. Aínda que na relixión actual do pobo Sandawe, que habita a rexión e quen sería os descendentes dos creadores das pinturas, non se atopan elementos de antropomorfización dos búfalos ou crenzas na posibilidade de transformación das persoas nestes animais, si existen aspectos rituais que ofrecen un paralelo coas figuras de arte rupestre.

Por exemplo, os Sandawe aínda practican o chamado simbóritual, que se caracteriza por entrar en estados de transo. A transformación en león foi unha posible motivación dos participantes para alcanzar estes estados, segundo documentaron os científicos. Un aspecto deste ritual inclúe a percusión con cornos de búfalo por parte das mulleres, mentres que os participantes masculinos buscan pedras chamadas kisango durante o transo, cuxo achado é un sinal para completar o ritual.

Posteriormente, os kisango colócanse dentro dos cornos porque se consideran unha poderosa medicina contra a bruxería, en tanto que noutro ritual relacionado coa fertilidade as mulleres levantan a man de tal maneira que simbolizan cornos de animais de caza, en referencia tamén á forma da Lúa. Segundo os especialistas, todos estes elementos poderían indicar que os búfalos foron historicamente transcendentes para os pobos da rexión, motivando as figuras descubertas.

FONTE: Pablo Javier Piacente/farodevigo.es/tendencias21