SABÍAS QUE... A EXTRAORDINARIA VIAXE DO SANGUE DENDE O DOANTEA AO RECEPTOR

Desde que unha persoa doante cede parte do seu sangue ata que algunha persoa enferma recíbea, o sangue fai unha extraordinaria viaxe no que se separan os seus compoñentes, e, sobre todo, segue un proceso que asegura a súa idoneidade e a súa seguridade.

A viaxe do sangue comeza cando unha persoa que decidiu dar unha parte do seu organismo para axudar aos demais vai a un centro de doazón. Alí fanlle unha entrevista médica na que se aseguran que cumpre os requisitos necesarios para doar e realízaselle unha proba rápida de hemoglobina para saber se está ben de glóbulos vermellos. Para doar hai que ter entre 18 e 65 anos, 60 anos no caso de que sexa a primeira doazón; pesar máis de 50 quilos; non ter ou ter algunhas enfermidades como sida, hepatite C ou sífilis e non estar recentemente nalgúns países nos que certas enfermidades como o chagas, a malaria ou o virus do Nilo Occidental son endémicas.

Se todo é correcto segundo eses parámetros, sacaranlle primeiro varios tubos de sangue, cos que se realizarán algunhas das probas de seguridade, e unha bolsa de 450 mililitros nun proceso que dura entre dez e quince minutos. Unha vez extraída, e mentres a persoa doante recupérase, xeralmente cun refresco ou auga e un bocadillo, ese sangue extraído colócase nunha placa de butanodiol para arrefriala, xa que o sangue sae do noso corpo á súa mesma temperatura, que son uns 37 °C, e necesitamos baixala a 22 °C. Unha vez alcanzados eses 22 °C almacénase ata que se traslada, en caixas de poliespán homologadas, ata o centro de transfusión.

Unha vez que as bolsas e os tubos chegan ao centro de transfusións, comeza o procedemento que deixará o sangue listo para enviar aos hospitais que van a transfundirla. Ese sangue necesita un proceso de separación de compoñentes: glóbulos vermellos, plaquetas e plasma. Porque non se transfunde o sangue tal cal se extrae. As persoas que van recibila non sempre necesitan todos os compoñentes e, ademais, cada un deles ten unha duración e unhas necesidades de almacenaxe diferentes.

As bolsas de sangue métense en centrifugadoras que, co seu movemento, conseguen que os tres compoñentes, diferentes en composición e peso, sepárense en capas. Despois, esas bolsas colócanse en máquinas que, xa si, introducen cada un dos compoñentes nos seus recipientes plásticos respectivos, máis pequenos e selaxes. As de plasma almacénanse a -40 °C, as de hematíes a 4 °C e as de plaquetas a 22 °C, pero aínda non están listas. Falta o proceso de validación.

Mentres todo isto ocorre coas bolsas de 450 mililitros de sangue, os tubos nos que se recolleron tamén pequenas mostras do sangue do mesmo doante están nos laboratorios do centro de transfusión, sometidos a distintas probas. O primeiro que se comproba é o grupo sanguíneo, facendo unha dobre análise que ten que coincidir. Ademais, se o doante fixo doazóns previas, tamén se comproba que coincide co grupo desoutras doazóns. Diante calquera discrepancia, inmobilízase a bolsa.

Ao mesmo tempo que se investiga o grupo sanguíneo, faise unha análise para detectar anticorpos contra certos virus: VIH, que é o causante da sida, hepatite C e B e a bacteria da sífilis. Se se atopasen anticorpos querería dicir que a persoa que doou ese sangue tivo nalgún momento una desas enfermidades. Ademais de buscar anticorpos, ao sangue doado fáiselle outra proba para detectar os propios virus ou bacterias. E á daquelas persoas que no ano anterior estiveron en lugares nos que certas enfermidades son endémicas fáiselle tamén unha proba para descartar chagas, malaria e o virus htlv, un retrovirus que provoca algunhas enfermidades como leucemia.

Unha vez acabadas todas esas probas, á bolsa de glóbulos vermellos realízaselle unha máis para determinar o grupo sanguíneo. Despois, realízase o proceso de validación, que é unha comprobación de que todos os resultados son correctos e ese sangue pódese transfundir. As bolsas dos distintos compoñentes cunha etiqueta cos seus códigos de barras con toda a información almacénanse listas para enviar aos hospitais. As de plasma, a -40 °C, duran tres anos almacenadas; as de hematíes, a 4°C, 42 días, e as de plaquetas, a 22 °C, só entre cinco e sete días. A viaxe do sangue acaba no hospital onde a cada bolsa vólveselle a facer unha proba de grupo sanguíneo e os estudos de compatibilidade entre doante e receptor.

FONTE: Victoria Toro/elpais.com   Imaxes: Centrode transfuión da Comunidad de Madrid / Victor Sainz