HIDRÓXENO VERDE

Detalle dun gasoduto europeo / Pexels

As consecuencias enerxéticas da Guerra da Ucraína están facer que os estados europeos alineados co bloque da OTAN busquen alternativas para tratar de emanciparse de Rusa e os seus aliados. Primeiro, sacaron do caixón a idea de resucitar o MidCat, unha interconexión gasista entre o Estado español e Francia que constaría dun gran tubo de 227 quilómetros que atravesaría os Pireneos para conectar as redes de ambos os países. Francia descartouno. Mais, a semana pasada, o Goberno de coalición conseguiu chegar a un acordo con Portugal e Francia para crear o que concordaron en chamar “corredor de enerxía verde”. Extraoficialmente denominado xa como BarMar, trátase dun novo gasoduto que transportará hidróxeno verde e “temporalmente” gas natural, entre a Península Ibérica e Francia. O obxectivo? Deixar de depender do gas ruso e reducir as emisións contaminantes. Aínda que o hidróxeno verde está chamado a ser o eixo fundamental para o futuro das enerxías renovables, non está exento de riscos.

Pero que é o hidóxeno verde?

O termo hidróxeno verde refírese ao hidróxeno xerado por enerxías renovables baixas en emisións. Distínguese doutros métodos de produción, como a produción do hidróxeno gris, que se obtén coa técnica de reformado por vapor de gas natural e que representa a práctica totalidade do mercado comercial actual, mais cuns procesos de produción contaminantes. Aínda que o hidróxeno é o elemento máis abundante do universo (supón máis do 75 % en materia normal por masa e máis do 90 % en número de átomos), apenas se atopa ao alcance con facilidade na Terra. Iso débese, entre outras cousas, a que tamén é o elemento máis lixeiro e isto fai que se desprace cara as capas máis exteriores da atmosfera.

Por iso, é preciso levar a cabo procesos de descomposición de moléculas nas que estea presente. Aínda que existen varios métodos para acadalo, o máis habitual é a electrólise da auga: a descomposición da auga nos gases osíxeno (O₂) e hidróxeno (H₂) por medio dunha corrente eléctrica continua que se conecta mediante eléctrodos. Tamén é habitual o reformado con vapor, que é un método para a obtención de hidróxeno a partir de hidrocarburos, e en particular gas natural. Este proceso require dunha gran cantidade de enerxía para realizar o reformado e, no caso dalgúns combustibles, necesítase unha remoción de contidos de xofre e outras impurezas. Mais o hidróxeno non é, per se, unha fonte de enerxía, senón que e é un transportador. Permite mover a enerxía dun lado a outro.

“O que fai tan só uns meses era considerado un proxecto sen sentido e descartado por falta de consenso, hoxe convértese nunha realidade. Moitos pensarán que isto foi por un cambio substancial no proxecto, pero nada máis lonxe da realidade. Simplemente foi un cambio de nome e de imaxe o que fixo florecer un acordo entre España-Francia e Europa para tender unha ponte gasista entre a península e o resto de Europa”, explica Marcial González de Armas, investigador no departamento de Enxeñaría Eléctrica da Universidade Carlos III de Madrid. E engade: “Un proxecto que nos seus inicios expúñase como un gasoduto polo que circularía hidróxeno nun futuro, agora é un hidroducto (un gasoduto de hidróxeno) polo que circulará gas nos seus primeiros anos de vida. Este gasoduto vén aprobado con urxencia para resolver a crise gasista que atravesa Europa, unha mágoa que se espera terminar a súa construción en 5 anos, cando o panorama enerxético europeo sexa moi diferente“.

Cales son as vantaxes do hidróxeno como fonte de enerxía?

Unha fonte de enerxía limpa e renovable. Velaquí unha das claves das potencialidades do hidróxeno: cando se queima non se liberan elementos contaminantes á atmosfera. A reacción que produce o hidróxeno ao polo en contacto co osíxeno non produce emisións contaminantes de CO₂, senón auga, polo que non contamina. Tampouco emite gases de efecto invernadoiro durante a combustión. Só emite vapor de auga e non deixa residuo algún no aire.

Non produce monóxido de carbono. Na súa aplicación en caldeiras, a súa combustión non é tóxica para os seres humanos xa que non produce monóxido de carbono. Tampouco é corrosivo.

E as desvantaxes de empregalo como fonte de enerxía?

Difícil almacenamento. Un dos principais problemas aos que se enfrontan os investigadores é que o ser o hidróxeno un elemento tan lixeiro que se distribúe e consome en estado gasoso, complexiza tanto o seu transporte como o seu almacenamento. O seu volume tamén é un problema loxístico, xa que precisa infraestruturas máis grandes que as dos gasodutos de gas natural. Nesa mesma liña, e debido á súa baixa densidade e poder calorífico en volume de combustible en comparación co gas natural, precísase case tres veces máis hidróxeno verde que gas natural para producir a mesma enerxía. Isto implica almacenar e transportar o triple de gas.

Alto custo de produción. Tanto o proceso de reformado con vapor de auga como a electrólise son procesos caros que impiden a moitos países comprometerse coa produción masiva. Por exemplo, co método tradicional de electrólise, para producir 2,99kWh de enerxía tense que gastar 2.83 kWh de electricidade.

A seguridade e outros riscos. O hidróxeno é unha sustancia perigosa, do mesmo xeito que o gas natural, é inflamable e volátil. Ademais, é un gas difícil de detectar, é inoloro e incoloro. Aínda que é igual de perigoso que o gas natural, gas propano ou butano. En volume, o hidróxeno terá unha taxa de fuga tres veces superior á do gas natural, pero como o poder calorífico en volume é tres veces inferior, en termos de enerxía, a taxa de fuga será similar á do gas natural.

FONTE: gciencia.com/investigacion