OS 1O AVANCES CIENTÍFICOS MÁIS ESPECTACULARES DE 2022
O nacemento dunha estrela, visto polo James Webb /
O voo do Telescopio Espacial James Webb foi escollido pola revista Science como o gran avance científico deste ano. O lanzamento do observatorio, do que está a piques de cumprirse o seu primeiro aniversario, e o seu despregamento no espazo durante un mes foron xa un fito en si mesmos pola súa extrema complexidade. Unha vez en marcha, o artefacto cun parasol do tamaño dunha cancha de tenis converteuse nunha máquina do tempo, revelando as galaxias máis antigas xamais vistas. Pode axudar na procura de mundos habitables e, con toda probabilidade, reescribirá o que sabemos sobre o universo.
Estes son os 10 avances científicos e descubrimentos escollidos pola publicación:
1. A máquina do tempo: O James Webb mostra o universo cun detalle sen precedentes
Despois de numerosos contratempos, 20 anos de desenvolvemento, un custo de 10.000 millóns de dólares e unha perigosa viaxe de 1,5 millóns de quilómetros, o James Webb, construído pola NASA, a Axencia Espacial Europea (ESA) e a Axencia Espacial Canadense, permitiu albiscar o universo con detalles sen precedentes. A diferenza do seu predecesor, o Hubble, o novo observatorio espacial pode capturar luz infravermella, incluída a luz emitida polas primeiras estrelas e galaxias que apareceron no cosmos. Xa descubriu as galaxias máis distantes e antigas xamais documentadas. Algunhas quizais xa existían uns 350 millóns de anos despois do Big Bang, cando o universo tiña só o 2% da súa idade actual. Ademais, captou imaxes de planetas máis aló do Sistema Solar, o que pode dar información sobre a súa composición e, con sorte, revelar se son habitables.
2. A sorprendente bacteria xigante
Descuberta nun manglar do Caribe por investigadores do Laboratorio Nacional Lawrence Berkeley, en California, a incrible bacteria Thiomargarita magnifica mide ata 2 cm de longo, tan grande que pode apreciarse a primeira ollada. Unhas 5.000 veces maior que calquera outra bacteria coñecida, é como atopar a un ser humano de máis de 8 km de altura. A súa xenética tamén é máis complexa do esperado, o que podería ter que ver co seu descomunal tamaño.
3. O arroz perenne
A poboación mundial alcanzou a cifra simbólica de 8.000 millóns o pasado novembro, segundo a ONU. E espérase que os países do África subsahariana crezan ata 2100. Unha solución para seguir alimentando ao mundo pode ser o arroz perenne, que non ten que volver plantarse cada tempada. Cultivado na provincia chinesa de Yunnan, xera aforros significativos en man de obra e custos para os agricultores (gastan case a metade en sementes e fertilizante), segundo os investigadores. O arroz perenne promocionouse en moitos países, incluídos Uganda, Costa do Marfil, Laos, Myanmar e Bangladesh. Foi considerado un dos logros de investigación máis importantes na agricultura moderna.
4. A herdanza oculta da peste negra
A peste negra, provocada pola bacteria Yersinia pestis, foi a máis mortal da Historia. Só en Europa, matou a máis do 50% da poboación en menos de cinco anos. O que descubriu un equipo internacional de investigadores é que deixou pegada no noso xenoma. O xene que nos protexeu fronte á peste hai case 700 anos deixou de ser beneficioso e hoxe fai aos europeos máis propensos a enfermidades autoinmunes como a de Crohn e a artrite reumatoide.
5. Groenlandia, fai 2 millóns de anos
Un verxel de clima tépedo percorrido por lebres, renos e mastodontes. Así foi unha vez Groenlandia. Investigadores conseguiron recrear todo un ecosistema da Idade de Xeo a partir de ADN ambiental (non de fósiles, senón do propio terreo) de 2 millóns de anos preservado no permafrost. Trátase do ADN máis antigo identificado, un millón de anos máis que o anterior rexistro, procedente dun óso de mamut siberiano. Os autores do estudo cren que este logro cambiará por completo a forma na que estudamos a historia da evolución.
6. Vacinas contra o virus sincital
Ensaios clínicos a gran escala de dúas vacinas contra enfermidades provocadas polo virus respiratorio sincital (RSV) demostraron que poden protexer con seguridade os dous grupos máis afectados por esta infección común: bebés e anciáns. Ambas as vacinas previñeron enfermidades graves en persoas maiores de 60 anos sen causar efectos secundarios de consideración. E unha delas protexeu a bebés durante seis meses cando se lles dá ás súas nais no embarazo, para que poidan pasar os anticorpos ao feto. Polo xeral, o RSV só causa síntomas leves parecidos aos do arrefriado, pero nos bebés o virus pode inflamar as vías respiratorias nos pulmóns e nos anciáns pode empeorar as condicións pulmonares e cardíacas existentes.
7. Éxito de DART, primeira misión de defensa planetaria
DART, a primeira misión de defensa planetaria da NASA, logrou desviar a traxectoria dun asteroide chamado Dimorphos a 11 millóns de quilómetros da Terra, unha fazaña comparable a disparar a un mosquito a 70 km de distancia. A rocha non supón ningunha ameaza para o noso planeta, pero serviu para probar unha estratexia no caso de que algunha vez o perigo sexa real.
8. A lei climática de EE.UU.
EE.UU. é o segundo maior produtor mundial de gases de efecto invernadoiro, pero ata o de agora nunca aprobara unha lei para reducir substancialmente esas emisións. O pasado verán, e grazas a un cambio de última hora dun senador crave que abandonou a súa oposición, aprobáronse as disposicións climáticas da chamada Lei de Redución da Inflación (IRA), o maior paso que o país tomou algunha vez para frear o quecemento global. A lexislación proporciona 369.000 millóns de dólares durante 10 anos para apoiar as enerxías renovables e a nuclear, á vez que estimula o uso dos vehículos eléctricos e investiga formas de reducir as emisións da industria.
9. Unha nova xeración de IA pode crear obras artísticas a partir de palabras
As máquinas alcanzaron áreas que antes se consideraban exclusivamente humanas, como a expresión artística e o descubrimento científico. Unha nova xeración de intelixencias artificiais xenerativas (entre elas, Dall-E 2) é capaz de crear ilustracións orixinais, atractivas e de gran realismo a partir dunha pequena descrición. Varias estiveron dispoñibles para uso público este ano, e un artista que empregou unha gañou un concurso de belas artes en EE.UU, provocando tanta curiosidade como rexeitamento. No campo da ciencia, os investigadores recorreron a unha IA para deseñar proteínas completamente novas que poderían usarse en vacinas, construír materiais ou nanomáquinas.
10. O virus da esclerose múltiple
A esclerose múltiple é unha enfermidade dexenerativa para a que non existe unha cura definitiva e que afecta a 2,8 millóns de persoas en todo o mundo.
Un estudo dado a coñecer en xaneiro suxería que o virus de Epstein-Barr, coñecido como o virus do herpes humano ou como o que provoca a mononucleosis ou ’enfermidade do bico’, pode ser a causa. Os investigadores considérano un gran paso, xa que a maioría dos casos poderían previrse ao deter a infección.
FONTE: Judit de Jorge/abc.es/ciencia
0 comentarios