ARAÑA MOEDA

 Disco opistosomal de Cyclocosmia ricketti / M.Heuler/ScorpionForum

Imaxinade ir camiñando polo campo en México, Guatemala ou o sur de Estados Unidos, ou talvez en China, Vietnam, Laos ou Tailandia, e atopar no chan unha moeda, do diámetro aproximado dun céntimo de euro, de cor negra, similar ao ferro vello, e uns patróns irregulares que, a primeira ollada, non se aprecian con detalle.

Ao agacharse a recollelo, con todo, sucede algo inesperado. A moeda móvese soa. E é que non é unha moeda, senón o opistosoma dunha araña, o que comunmente se coñece como abdome.

Cyclocosmia ricketti / M.Heuler/ScorpionForum

O opistosoma das arañas do xénero Cyclocosmia é moi peculiar; en lugar de ser redondeado, como é habitual nas arañas, está truncado, parece como seccionado por algún tipo de guillotina diminuta. O final esténdese en forma de disco, endurecido e firme, que pode asemellarse a unha moeda ou outro tipo de reliquia antiga.

Coñécense poucas especies de ‘araña moeda’. Ata 2005, só identificáronse catro especies: tres en América do Norte e a outra en China. Con todo, nos últimos anos, varias investigacións sacaron á luz ata sete especies máis, presentes en distintos lugares do Sueste Asiático, ata entón descoñecidas.

Aínda que son arañas verdadeiramente sorprendentes, cun aspecto que esperta a curiosidade, non son comúns nas coleccións científicas. A súa rareza débese, por unha banda, a uns requisitos de hábitat moi esixentes, e doutra banda, á súa capacidade de camuflaxe, que as fai moi difíciles de atopar. É moi probable que aínda existan unas cantas especies descoñecidas pola ciencia, esperando a ser descubertas.

A especie máis recentemente descuberta é C. ruyi, descrita por Kun Yu e colaboradores, da Universidade de Hebei, en China. O estudo científico no que se describe a especie publicouse na revista Biodiversity Data Journal, en abril diste ano.

A diferenza das arañas de xardín que coñecemos en España, a araña moeda non tece a súa tea de araña nas ramas das árbores. O seu comportamento aseméllase máis ao das tarántulas, escavando buracos no chan, onde tenden trampas ás súas presas.

Eses buracos tamén teñen función defensiva. E é que ese opistosoma truncado e aplanado como unha moeda cumpre unha función de escudo. Cando a araña quere defenderse, escava un túnel do mesmo diámetro que o seu disco opistosomal. Introdúcese entón, cabeza abaixo e bloquea a entrada co disco, que se camufla coma se fose un seixo ou unha pedra pequena, permitíndolle á araña pasar desapercibida ante depredadores potenciais.

Pouco se sabe dos hábitos reprodutores deste grupo de arañas e a maior parte descubriuse recentemente. Durante a investigación que permitiu o descubrimento de Ciclocosmia ruyi, Yu e os seus colaboradores obtiveron cápsulas de ovos, que foron estudadas e criadas no laboratorio. Isto permitiu coñecer os detalles do desenvolvemento, e particularmente, descubrir que o disco opistosomal, o seu trazo máis característico, fórmase durante o segundo estadio larvario.

No disco opistosomal dunha araña moeda hai varios detalles. Na parte externa do disco, destaca unha serie de fendas en sentido radial, creando unha marxe tenuemente lobulado. No centro, tres pares de estruturas ovoides, dispostas simétricamente, percorren a área de arriba abaixo, en tamaño decrecente (as superiores son as máis grandes), e entre elas, unha serie de nódulos redondeados completan o patrón, cuxa forma varía entre especies e mesmo entre exemplares.

Para os investigadores, é pouco probable que a evolución seleccionara estas fendas e marcas polo seu aspecto externo, senón máis pola súa funcionalidade interna.

O exoesqueleto do escudo é moi groso, e para sostelo é necesaria unha musculatura forte. Ademais, ao ter o opistosoma máis curto que outras arañas, eses músculos deben ser máis curtos do habitual, polo que ha de compensarse cun maior grosor. Todo isto fai que as estruturas para a inserción da musculatura no exoesqueleto sexan grosas e voluminosas: cristas e nódulos que crecen desde o exoesqueleto, cara ao interior do animal, e que se traducen, no exterior, nesas marcas e patróns intrincados e rechamantes, que lle dan o aspecto de moeda antiga.

FONTE: Álvaro Bayón/muyinteresante.es