SABÍAS QUE... POR QUE A MAIORÍA DE FROITAS TENDEN A SER ESFÉRICAS?

Os amantes dos Simpson lembrarán que no capítulo ’30 Minutes Over Tokyo’ a familia amarela desprazouse ata o país nipón. Alí Homer comprou unha sandía cadrada polo módico prezo de 150 dólares.

A verdade é que non é unha extravagancia dos guionistas, que todo podería ser, porque as sandías cúbicas apareceron en 1978. Foi entón cando o deseñador gráfico Tomoyuki Ono facilitou a súa distribución ao cultivar o froito en moldes acrílicos e de cristal de forma que limitasen o seu desenvolvemento cara a esa forma xeométrica.

A razón desta singularidade non era opoñerse á linguaxe matemática da natureza, senón dar unha solución aos problemas loxísticos que expuña a industria alimentaria.

Agora ben, o sistema nipón ten as súas limitacións gastronómicas, xa que ao non permitir á sandía madurar a froita resulta un tanto insípida.

Se botamos unha ollada rápida ao frigorífico descubriremos que a maioría das nosas froitas tenden á esfericidade, non só a sandía, tamén a laranxa, a ameixa, o kiwi, o pexego, as uvas, as amoras…

Atendendo á súa orixe os froitos poden ser simples, que se desenvolven dun só pistilo; complexos que se orixinan do ovario e doutra parte da flor; e agregados, que son os que se xeran de varios pistilos, como a frambuesa e a amora. E é que o mundo vexetal inclúe unha enorme diversidade de plantas.

Se prestamos atención ás plantas que poboan os nosos parques e xardíns atopamos anxioespermas (en grego ximnos fai referencia ao espido, ao que non ten protección) e ximnospermas.

A anxioespermas fixeron a súa aparición durante o Cretácico, hai uns 130 millóns de anos, e desde entón diversificáronse de forma asombrosa por todo o planeta. Na anatomía vexetal destas plantas atopamos estames, pistilos e demais estruturas reprodutoras que acabarán dando lugar aos froitos.

Un froito é un revestimento que protexe ás sementes das plantas de factores externos e que lles brinda o alimento necesario para manterse vivas ata que chegue o momento da germinación como unha nova planta.

Os froitos tamén serven de alimento a algúns animais, os cales serán embaixadores do proceso de diseminación das sementes, depositándoas na maioría dos casos a boa distancia de plántaa proxenitora. Por iso as froitas teñen que ser verdadeiramente atractivas aos ollos dos animais, os seus clientes e «amigos».

Agora ben, por que a natureza elixiu a forma esférica para protexer a semente? Por que non son, por exemplo, cúbicas? A verdade é que, desde o punto de vista biolóxico, a esfericidade ten moitas vantaxes.

Se pensamos nunha área fixa ’A’ somos capaces de encerrar nela un maior volume se esa superficie ten forma de esfera que se é cúbica, dito doutra forma, con esta última necesitaríase máis casca para encerrar a mesma cantidade de pulpa. Dalgunha forma a natureza elixiu a opción esférica porque supón un aforro enerxético, as anxioespermas teñen que producir menor cantidade de casca para realizar a mesma función.

No caso de que houbese froitas paralepípedas ao longo da historia da bioloxía, que é unha opción pouco probable, as súas liñaxes foron extinguidos en aras dun aforro enerxético. E é que as matemáticas son a linguaxe abstracta no que se expresa a natureza buscando a eficiencia.

FONTE: Pedro Gargantila/abc.es/ciencia