SABÍAS QUE... POR QUE MANTEMOS O EQUILIBRIO NUNHA BICICLETA?

Medidas de seguridade para facer ciclismo / freerkset.live

Foi en 1818, hai máis de douscentos anos, cando o alemán Karl von Drais, patentou o seu Laufsmachine, un aparello de dúas rodas que podía virarse cunhas manillas e que se movía grazas ao impulso dos pés. Durante moito tempo esta primitiva bicicleta foi coñecida, simplemente, como velocípedo.

A bicicleta, mirémolo por onde o miremos, baséase nas leis da física. Co permiso dos académicos da lingua poderiamos definila como unha máquina que segue todos os capítulos dun libro de física. Nela conceptos como o peso, o rozamento, a enerxía cinética e potencial gravitatoria, o traballo, a potencia e as velocidades lineais e angulares son básicos para manter a súa estabilidade.

Desde hai máis de 150 anos os físicos están a dar voltas á bicicleta para gañar estabilidade. Na súa procura permanente de modelos máis aerodinámicos non se cansan de analizar tres parámetros básicos: a xeometría en xeral, a distancia entre os eixos e o ángulo que forma a pinza respecto ao cadro.

Fai xa máis dunha década, no ano 2007, un grupo de científicos da Universidade Tecnolóxica de Delft publicaron un artigo en Proceedings of the Royal Society no que explicaban o modelo de maniobrabilidade e estabilidade da bicicleta en base a vinte e cinco factores diferentes.

Nas súas conclusións defendían que a velocidade ideal, para que unha bicicleta sexa o máis estable posible, está ao redor de 14-20 quilómetros á hora, por encima aumenta a posibilidade de envorcar e por baixo diminúe a estabilidade.

Todos comprobamos a dificultade que entraña manter a liña recta cunha bicicleta e que cando se nos inclina cara á dereita bastará que nós fagamos o propio cara a ese lado para que as rodas queden xusto debaixo de nós e reorientemos a traxectoria. Este bamboleo, tamén o sabemos, é moito máis visible nos principiantes, especialmente nos nenos, e pasa practicamente inadvertido nun ciclista avezado.

A experiencia tamén nos demostra que cando queremos virar temos que facer un fenómeno contraintuitivo, é dicir, que se pretendemos ir á esquerda o que facemos é mover levemente o guiador á dereita para provocar unha inclinación á esquerda que, finalmente, lévanos onde queriamos. Este fenómeno foi observado por vez primeira a finais do século XIX polo enxeñeiro William Rankine.

Outro aspecto importante para manter o equilibrio é o deseño da bicicleta. A través do método de ensaio e erro chegouse á conclusión de que a columna de dirección, a pinza, debe estar inclinada.

A pinza é a peza dobre que sostén a roda dianteira e que se conecta co guiador, debe estar situada de forma que a roda frontal entre en contacto co chan nun punto que se atope lixeiramente por detrás. A distancia entre eses dous puntos é o que se coñece como «trail», o cal é un factor crave para dar estabilidade á bicicleta cando montamos sen mans ou cando nos inclinamos sobre a bicicleta.

Os investigadores tamén comprobaron que canto máis grande sexa o ángulo que forma a pinza cara a adiante, máis estable será a bicicleta cando se desprace en liña recta, pero está claro, maior será a complexidade para cambiar de dirección.

Un xiroscopio é un dispositivo estabilizador. Basicamente poderíase dicir que é un conector que fai máis difícil cambiar a orientación do obxecto sobre o que actúa. O xiroscopio é moi útil en navegación, en satélites, en contornas onde se require precisión ou unha certa inmunidade fronte a influencias externas.

Para realizar a súa función debe dispón dun elemento circular que se fai virar rapidamente. Mentres o fai, e grazas ao principio da conservación do momento angular, impide que se produzan cambios bruscos no eixo de xiro.

Coñecendo todo isto durante moito tempo pensouse, con bo criterio, que o movemento giroscópico debía ser esencial para manter o equilibrio na bicicleta.

Con todo, cando se realizaron modelos de estudo para coñecer a súa importancia a conclusión foi sempre a mesma: non é un variable determinante, polo menos na bicicleta.

FONTE: Pedro Gargantilla/abc.es/ciencia