SABÍAS QUE... OS SERES QUE VIVEN NA ALCAHOFA DA TÚA DUCHA

Algunha vez preguntácheste que segredos esconde ese obxecto tan cotián que utilizamos a diario para refrescarnos? Detrás da inocente aparencia dunha “alcachofa” de ducha ocúltase un universo microscópico fascinante e, en ocasións, un pouco repugnante. Un mundo onde millóns de microorganismos libran unha batalla constante pola supervivencia e que merece que lle dediquemos un pouco de atención.

Imaxina a “alcachofa” da túa ducha como unha pequena cidade medieval, húmida e cálida, chea de rúas estreitas e recunchos escuros. Un labirinto de tubaxes e orificios no que habita unha gran variedade de microorganismos. Por esas angostas canellas conviven nunha harmonía caótica, formando unha comunidade microbiana única, bacterias, fungos e virus. Todos eles atoparon no noso baño o lugar perfecto para vivir e reproducirse.

As bacterias son, sen dúbida, as máis numerosas e diversas. Desde as coñecidas E. coli, que escapan dos nosos intestinos, ata as Pseudomonas, amantes da humidade e capaces de formar biopelículas deslizantes e pegañentas. Biopelículas que actúan a modo de escudos protectores, resgardando ás bacterias dos perigos externos e facilitando a súa supervivencia.

Os fungos son microorganismos filamentosos que atopan na “alcachofa” un festín de nutrientes, como poden ser restos de xabón e champú. Alí forman colonias ramificadas que se adhiren tenazmente ás superficies, creando un aspecto esbrancuxado e viscoso.

Unha biopelícula é unha comunidade de microorganismos, principalmente bacterias, que se adhiren a unha superficie e que se envolven nunha matriz pegañenta producida por elas mesmas. Esta matriz, composta por substancias como proteínas, polisacáridos e acedos nucleicos, proporciónalles protección e permítelles comunicarse entre si.

A primeira fase na formación dunha biopelícula é a adhesión, basicamente consiste en que as bacterias nadan libremente na auga ata que atopan unha superficie adecuada, como pode ser o interior da “alcachofa”, á que se aferran grazas a unhas estruturas bacterianas chamadas pili.

Unha vez adheridas, as bacterias comezan a producir a matriz extracelular, unha substancia pegañenta que as une entre si e aumenta a súa adherencia á superficie.

Aos poucos a biopelícula vai medrando, a matriz vólvese máis grosa e complexa, formando canles que permiten a circulación de nutrientes e a eliminación de refugallos. Cando as condicións ambientais vólvense desfavorables, algunhas bacterias poden desprenderse da biopelícula e iniciar unha peregrinación que as leva a colonizar novos lugares.

Por todo iso, énos fácil entender que as biopelículas das “alcachofas” póidanse converter nun serio problema para a nosa saúde, xa que as bacterias que hai nelas vólvanse máis resistentes aos desinfectantes e aos antibióticos, xa que a matriz protéxeas.

A pesar de que o describimos a nosa “alcachofa” de ducha como unha comunidade harmónica, a vida nela é complexa e existe unha loita constante polos recursos. As bacterias compiten polo espazo e os nutrientes, os fungos expanden as súas colonias e os virus buscan novas células ás que infectar.

A todo isto, hai que engadir a auga quente e o xabón que utilizamos para limpar os nosos corpos, os cales crean un ambiente dinámico e cambiante, favorecendo a proliferación de microorganismos.

Así que xa sabes, a próxima vez que te duches lembra que non está só, que millóns de microrganismos obsérvante desde as alturas.

FONTE: Pedro Gargantilla/abc.es/ciencia      Imaxe: cuidateplus.marca.com