Achado no ADN sorprende ao mundo: suxire que unha proteína foi clave para que os humanos falasen

A linguaxe defínenos como especie. Permítenos transmitir ideas, emocións e coñecementos a través de xeracións, diferenciándonos doutros primates. Pero, como xurdiu esta capacidade? Un novo estudo revela que unha pequena variación na proteína NOVA1, presente só en humanos, puido ser clave na evolución do fala.

Publicado en Nature Communications, este achado xerou un gran interese na comunidade científica. Os investigadores editaron xeneticamente ratos para portar a versión humana de NOVA1 e observaron cambios nas súas vocalizacións. Os ratos con esta variante emitían sons distintos, o que suxire que este cambio no ADN podería xogar un papel na aparición da linguaxe humana.

Os humanos comparten gran parte do seu ADN con outros homínidos, pero certas diferenzas fixéronnos únicos. Unha delas é a variante I197V de NOVA1, unha mutación que non está presente en neandertais nin denisovanos. Segundo os autores do estudo, este cambio puido ser parte dun evento de selección evolutiva en Homo sapiens, favorecendo o desenvolvemento de circuítos neuronais vinculados á comunicación.

O investigador Robert Darnell, autor do estudo, explicou que esta proteína é crucial para o desenvolvemento cerebral. Segundo Darnell, a variante en humanos afecta a regulación de xenes no cerebro e pode influír na forma en que procesamos a linguaxe.

Para probar o impacto deste cambio, os científicos modificaron xeneticamente ratos mediante CRISPR. Substituíron a súa proteína NOVA1 pola versión humana e analizaron as súas vocalizacións.

Os resultados foron sorprendentes. As crías de rato coa variante humana emitían sons diferentes ao chamar á súa nai. Ademais, os machos adultos renxían de forma distinta ao detectar a presenza de femias, un comportamento crave na súa comunicación​.

Tinción de NOVA1 no cerebro dun rato P21, resaltando rexións crave como codia, hipocampo, tálamo e cerebelo. Escala: 500 µm / Nature Communications

Aínda que este achado é importante, os científicos advirten que a linguaxe non depende unicamente dun xene. Factores anatómicos, redes neuronais especializadas e a interacción social foron esenciais na evolución do fala.

Investigacións previas vincularon outros xenes á linguaxe, como FOXP2, coñecido como o “xene da linguaxe” en humanos. Con todo, a variante de FOXP2 tamén estaba presente en neandertais, o que suxire que por si soa non explicaría a capacidade única da nosa especie para falar​.

Modelo da evolución do cambio no aminoácido 197 do xene NOVA1, destacando os ratos Nova1hu/hu xerados neste estudo / Nature Communications

O caso de NOVA1 é distinto, xa que a súa versión específica só atópase en humanos modernos. Isto reforza a hipótese de que, combinada con outros factores, esta variante puido facilitar a aparición do fala e a comunicación avanzada.Máis aló da evolución, estes estudos poden ter aplicacións médicas. Segundo o equipo de investigación, comprender como NOVA1 afecta o cerebro podería axudar no desenvolvemento de tratamentos para trastornos do fala e do desenvolvemento neurolóxico.Existe a posibilidade de que no futuro poida identificarse a quen necesitará intervencións no desenvolvemento da linguaxe.A

medida que avanza a xenética, descubrimentos como este achégannos cada vez máis a entender que nos fai humanos. Aínda que a ciencia aínda non ten todas as respostas, o estudo de NOVA1 abre unha nova xanela para explorar a evolución da nosa capacidade de falar.

FONTE: Eugenio M. fernández Aguilar/muyinteresante.com