A ORIXE DAS PALABRAS: TER MÁIS ORGULLO QUE DON RODRIGO NA FORCA

“EXECUCION RODRIGO CALDERON NA PRAZA MAIOR DE MADRID”, Jesús Evaristo Casariego. MUSEO DE HISTORIA-Colección de GRAVADOS COLOREADOS / madriztaldiacomohoy.org

Don Rodrigo de Calderón deu os seus primeiros pasos en Madrid como paxe do marqués de Denia. O seu pai, un renomeado capitán que pelexou nas guerras de Italia, deixouno ao seu cargo con tan só 15 anos. A súa intelixencia fíxolle converterse moi pronto en home de confianza do marqués e, cando este último converteuse en duque de Lerma (ministro principal de Felipe III), Rodrigo elevou a súa posición ata o dun home de «primerísima categoría». Chegou a ser axuda de cámara do Rei, a vestir o hábito da Orde de Santiago e a ser secretario de Estado. Foi nomeado marqués de Sete Iglesias, primeiro, e conde da Oliva, despois. Xunto ao duque de Lerma e o conde de Lemos forxou unha alianza que chegou a acaparar toda a autoridade do Imperio Español.

Tanta que, antes mesmo da morte do Felipe III , espertou receos no sector da Corte contrario ao duque de Lerma. En concreto, don Rodrigo de Calderón converteuse en obxectivo do novo valido do rei Felipe IV, o conde duque de Oliveirais. A envexa pola inxente fortuna que amasou a través de abusos de poder e polo trato que exercían sobre o resto da nobreza foi o principio de todos os seus males. Xunto ao conde-duque aliouse o fillo de duque de Lerma , o duque de Uceda, e o confesor do Rei Luis de Aliaga.

A loita entre ambos os bandos foi realmente sanguinaria, mesturando o político co puramente persoal. En canto coroaron a Felipe IV, encerraron a Don Rodrigo 32 meses. Foi acusado de catro mortes e 244 abusos de poder. Nun auto do 7 de xaneiro de 1620 atribuíaselle matar a Francisco Xuara, un músico que tiña intencións coa súa esposa, e obter ilegalmente unha cédula exculpatoria do Rei; dar morte a un alguacil da Corte; matar a outros dous servidores do duque de Lerma; inducir a un médico para que envenenara á raíña dona Margarida de Austria; e, o máis curioso, de usar «feitizos» para gañarse as simpatías do Rei.

Con estes cargos na súa contra sometéuselle á tortura do poldro para que «confesase». Nun primeiro interrogarorio tendérono sobre o poldro e estiráronlle os brazos ata descoxuntarllos. No segundo atáronlle as coxas impedindo a circulación do sangue cun terrible sufrimento. No terceiro, sobre o poldro, tamén, botáronlle a través dun embude varios xerros de auga pola boca. Don Rodrigo, só confesou ordenar matar o músico. Do resto só dixo que eran calumnias.

O procedemento deixou lisiado durante meses ao reo que volveu aos calabozos antes de que se executase a súa pena de morte. Ese día chegou o 21 de outubro de 1620. Despois de pasar toda a noite rezando, foi conducido polas rúas de Madrid cara á Praza Maior. Polo camiño, as burlas e as coplas que lle escribiron polo seu escándalo, tornáronse en mágoa.

Torpe, pero cunha gran enteireza e orgullo, subiu ao cadalso con axuda do cura que o confesaba. Saudou e bicou ao verdugo ao que chegou a dicir: Cumpre coa túa obrigación. Este pediulle perdón polo que ía facer e dispúxose a cortarlle o pescozo. Non!, berroulle ao verdugo. Por aí non. Son nobre e teño dereito a que me degoles por diante, non por detrás, díxolle. Alzou a cabeza e o frío metal bañou o patíbulo de sangue. Algunhas lendas din que nese mesmo instante berrou o nome de Xesucristo. O silencio, contan, tomou a Praza Maior, e o orgullo do marques de Sete Iglesias quedou para sempre na memoria dos madrileños.

Ten máis orgullo que don Rodrigo na forca popularizouse como refrán a pesar de que non morreu aforcado, senón degolado, co que usualmente pondérase a actitude de quen, aínda nas circunstancias máis adversas, mantén inquebrantable a súa altivez.

FONTE: Adrián Delgado/abc.es