O REI DO ARRECIFE NAS ILLAS CÍES

Cando irrompeu na ría en 1925, o científico Albert Einstein sinalou no seu diario a impresión que lle causaron as Cíes e a «riqueza de cores» que emana das illas tras presenciar o crepúsculo sobre elas desde un transatlántico. «Posta de sol en Vigo, incomparable», escribiu o autor da teoría da relatividade. Pasaron cen anos desde entón e as cores que impregnan a natureza do arquipélago seguen espertando asombro. Neste caso, os vivos tons avermellados e azuis que cobren a un peixe gaián, cuxa presencia é inusual nas augas do Parque Nacional Illas Atlánticas. Un descendente da familia Labrus mixtus protagonizou unha escena inédita na costa de Galicia, en plena interacción cun polbo. Aínda que ambos son seres territoriais, na secuencia rexistrada relaciónanse con abraiante respecto e complicidade en procura de alimento.

O documentalista submarino José Irisarri logrou filmar esta fazaña nos fondos mariños. É a base dun novo curto titulado O rei do arrecife nas illas Cíes, que colgou en aberto na súa canle de Youtube e que serviu como broche de ouro para pechar a XXXIII Semana de Cinema Submarino Universidade de Vigo. A secuencia que protagonizan o gaián e o polbo, xunto a outros dous lábridos, é toda unha lección da natureza. A pesar das diferenzas entre ambas as especies, o vídeo reflicte a súa disposición para axudarse cando se trata de abordar unha das súas maiores preocupacións diarias: conseguir sustento.

A sorprendente interacción gravada sentou as bases dun estudo científico. Os biólogos mariños galegos Gonzalo Mucientes, Álvaro Roura e David Villegas queren profundar no coñecemento de «esta colaboración pouco frecuente ou pouco estudada no mundo animal, pero para a que xa se describiron varios exemplos», indica o primeiro. Unha consideración é que, «nesta asociación de caza», os exemplares depredadores ven acompañados por outros que aproveitan «con oportunismo o alimento que queda desprendido ou exposto polos movementos da especie principal», describe Mucientes.

A escena tamén reflicte un cambio de roles. Nun primeiro momento, obsérvase ao enxeñoso Octopus vulgaris liderando a misión de caza e o exemplar de Labrus mixtus a rebufo. Na secuencia posterior, o gaián, facendo gala da súa consideración de rei do arrecife, toma as rendas da situación «e marca os puntos para explorar», di Gonzalo Mucientes, indicando gretas nas que poden convivir presas. Por exemplo, crustáceos, que constitúe a base da súa dieta.

Neste comportamento tamén chama a atención dos científicos o feito de que exista «contacto físico entre as dúas especies sen desencadear ningunha resposta negativa». E sorprende máis ao ter en conta que este peixe é un ser singularmente territorial e que «pode habitar a mesma área durante a maior parte da súa vida defendendo o seu territorio agresivamente contra intrusos», sinalan.

O descendente da familia de lábridos é «un animal vistoso e belo» e o feito de que non abunde o número de exemplares convérteo en «unha especie emblemática en canto á conservación», sostén Roura.

Nesta liña, José Irisarri, tras a reprodución do seu filme na Semana de Cinema Submarino, e despois de tantos minutos de exploración nos fondos do arquipélago, abriu o debate sobre a creación dunha área mariña protexida nas Cíes. Avogando por neutralizar a presión pesqueira nun espazo determinado, puxo en valor os beneficios que reportaría un instrumento de protección como este a o conxunto da comunidade.

FONTE: Alejandra Pascual/lavozdegalicia.es