Científicos crean unha pel robótica capaz de sentir cortes, calor e ata picadas profundas
Cando un dedo toca o bordo afiado dunha folla ou se achega a unha cunca quente, o corpo reacciona de forma inmediata. Esa capacidade de resposta, resultado de millóns de anos de evolución, é unha das habilidades máis complexas de replicar nun robot. Con todo, un novo desenvolvemento tecnolóxico podería cambiar as regras do xogo: investigadores británicos crearon unha pel robótica capaz de detectar con precisión estímulos como presión, temperatura, dano físico e mesmo o tipo de contacto que recibe.
Este avance, publicado na revista Science Robotics, presenta unha pel electrónica fabricada a partir dun hidroxel condutor moldeable, que foi sometido a probas extremas: foi cortado con bisturí, golpeado, queimado e presionado con instrumentos metálicos. O obxectivo non era torturar ao invento, senón demostrar a súa capacidade para interpretar e clasificar distintas sensacións táctiles. E logrouno: máis de 1,7 millóns de sinais recollidos permitiron adestrar un sistema capaz de distinguir entre un simple rozamento, unha presión illada ou unha queimadura localizada.
As peles electrónicas non son un concepto novo, pero si o é o seu nivel de funcionalidade. Ata o de agora, a maioría de sensores usados en robótica requirían varios tipos de compoñentes específicos para detectar distintas sensacións: un sensor de presión, outro de temperatura, outro para vibracións. Esta nova pel sintetiza todo iso nun só material e unha única capa, grazas a unha técnica chamada tomografía de impedancia eléctrica (EIT).
O segredo está en como se organiza a información dentro do material. Segundo explican os autores, "monitorizando todas as configuracións posibles entre os eléctrodos, podemos identificar cales achegan máis información sobre cada tipo de estímulo". Isto permite estruturar os datos recolleidos de forma máis eficiente, algo fundamental cando se traballa con millóns de canles de información simultánea.
Ademais, a pel non está composta por múltiples materiais pegados entre si, como ocorre con outros deseños que tenden a romper ou delaminarse. Está feita dun só tipo de hidroxel elástico e autorreparable, o que a fai máis resistente e adaptable a diferentes formas, como mans humanas, superficies curvas ou mesmo rostros de robots humanoides.
Unha das probas crave foi fundir o hidroxel en forma dunha man humana a tamaño real. Nela colocáronse 32 eléctrodos distribuídos ao redor da boneca, sen necesidade de inserir cables nin sensores adicionais nos dedos ou a palma. A través destas conexións, os investigadores puideron ler a forma na que o campo eléctrico cambiaba cando alguén tocaba a man, quentábaa ou a danaba.
Cada un deses cambios modificaba a condutividade eléctrica do hidroxel de forma distinta segundo o tipo de contacto, como ocorre na pel humana. Por exemplo, unha incisión con bisturí reducía bruscamente a condutividade, mentres que un obxecto metálico aumentaba a transmisión do campo eléctrico. “Danar a membrana reduce localmente a súa condutividade a cero, xerando a maior resposta medida”, detallan os autores.
Non só tratábase de detectar un estímulo, senón tamén de localizar con precisión o punto de contacto, diferenciar se se trataba dunha ou varias zonas presionadas, e mesmo recoñecer cando unha zona quentábase e logo arrefriábase. O sistema de aprendizaxe automática desenvolvida foi capaz de interpretar todas estas variacións en tempo real, sen necesidade de reconstruír mapas complexos.
Un dos aspectos máis sorprendentes desta pel electrónica é que non só pode captar sensacións táctiles. Tamén é capaz de medir condicións ambientais como a temperatura e a
humidade, algo que resulta clave en escenarios como o rescate de persoas, a exploración espacial ou a interacción humano-robot en contornas cambiantes.
Durante unha proba de 100 horas no laboratorio, os investigadores recompilaron datos ambientais de forma continua e comprobaron como estes factores modificaban de maneira predicible o sinal eléctrico do hidroxel. Con tan só 50 canles de información seleccionados mediante algoritmos estatísticos, unha rede neuronal puido predicir con alta precisión a temperatura e humidade en cada momento.
Isto significa que un robot equipado con esta pel podería “sentir” tanto o que lle toca como o clima que o rodea, sen sensores adicionais nin cambios no hardware. Esa integración multimodal (tacto, temperatura, humidade e dano) nunha soa capa representa unha mellora radical na eficiencia e funcionalidade dos sistemas robóticos brandos.
En robótica, detectar o toque non é suficiente: tamén é esencial saber onde se produciu. Neste caso, os autores lograron unha precisión destacable. A pel artificial foi capaz de localizar un toque humano sobre man robótica cunha marxe de erro media inferior a 25 milímetros nunha área de 38.000 mm², segundo os mapas de activación creados cos datos recollidos.
Esta precisión obtívose mesmo en zonas afastadas dos eléctrodos, como as puntas dos dedos, onde o campo eléctrico é máis débil. Para compensalo, o sistema priorizou automaticamente as canles máis sensibles, mellorando así o rendemento sen necesidade de engadir sensores extra ou modificar a forma física do robot.
En palabras do equipo, “a estrutura de información do sistema permite identificar e procesar estímulos multimodales, mellorar a eficiencia da localización táctil e transferir coñecementos entre modalidades”. Este enfoque de deseño baseado en datos ofrece unha vantaxe crave fronte a métodos anteriores máis ríxidos e menos escalables.
Este desenvolvemento abre a porta a unha nova xeración de robots máis sensibles, versátiles e seguros, especialmente en contextos onde a interacción con humanos ou contornas fráxiles é frecuente. Próteses intelixentes, asistentes médicos, brazos robóticos para cirurxías delicadas ou vehículos autónomos con capacidade de percepción da contorna son só algunhas das aplicacións posibles.
Con todo, aínda quedan retos por resolver. O hidroxel, aínda que estable durante semanas, pode verse afectado por cambios prolongados de humidade ou temperatura. Ademais, as zonas de conexión entre os eléctrodos e o robot deben seguir perfeccionándose para evitar fallos por fatiga do material ou do cableado.
Aínda así, o modelo de deseño proposto (unha pel branda, continua e capaz de aprender con poucos datos) representa un cambio de paradigma. Fronte ao enfoque tradicional baseado en sensores separados e materiais ríxidos, esta proposta demostra que menos pode ser máis, se se estrutura ben a información.
FONTE: Eugenio M. Fernández Aguilar/muyinteresante.com Imaxes: Science Robotics
