ASÍ SERÁ O SOL NO FUTURO

π1 Gruis / ESO

A 530 anos luz da Terra, na constelación da Grulla, a xigante vermella π1 Gruis é un dos mellores exemplos de como será o noso Sol no futuro. A estrela, en efecto, ten a mesma masa que o Astro Rey, pero é 700 veces máis grande e varias miles de veces máis brillante.

Un equipo internacional de astrónomos do Observatorio Europeo do Sur (ESO), utilizou o instrumento PIONIER do Very Large Telescope para observar a estrela cun detalle sen precedentes. E descubriu que na superficie desta xigante vermella apenas hai unhas poucas células de convección, pero que cada unha delas mide uns 120 millóns de km., un cuarto do diámetro da estrela. Para facernos unha idea do que iso significa, baste pensar que no noso Sistema Solar, cada un deses gránulos estenderíase desde o Sol ata máis aló da órbita de Venus.

A superficie (fotosfera) da maior parte das estrelas xigantes adoita permanecer oculta por densas nubes de po, o que dificulta en extremo as observacións. Con todo, no caso de π1 Gruis, e a pesar de que o po está presente, a súa localización, lonxe da estrela, non supón un obstáculo significativo para os novos instrumentos de observación no infravermello.

 
A estrela, como boa xigante vermella, esgotou hai moito tempo as súas reservas de hidróxeno, o seu combustible principal durante miles de millóns de anos. O cal terminou coa primeira fase do seu "programa" de fusión nuclear. Cando a unha estrela termínaselle o hidróxeno, en efecto, o seu forno de fusión queda inactivo, deixando de fornecer a enerxía necesaria para resistirse á súa propia gravidade, que tende a esmagala.

Neste punto, ao non achar resistencia, a gravidade fai que a estrela se encolla, e ao facelo quéntase cada vez máis, ata alcanzar unha temperatura de 100 millóns de graos, que é a temperatura de fusión do helio, o elemento que a propia estrela estivo sintetizando durante a etapa de fusión do hidróxeno e que agora é o máis abundante.

Alcanzada esa enorme temperatura, o forno nuclear volve acenderse, esta vez para queimar helio, a partir de cuxa fusión a estrela empeza a sintetizar elementos máis pesados, como carbono ou osíxeno. Ao volver xerar enerxía en gran cantidade, a estrela vence á gravidade e empeza a medrar rapidamente, expulsando as súas capas exteriores e converténdose nun auténtico "balón" inchado e centos de veces máis grande que a estrela orixinal. π1 Gruis está, precisamente, nesa fase da súa existencia, e nunca ata agora conseguiuse unha imaxe tan detallada da superficie dunha xigante vermella.

O noso Sol, que está aínda na etapa de queimar hidróxeno (queda combustible para uns 5.000 millóns de anos máis) ofrece, por agora, un aspecto ben diferente. E a súa fotosfera non contén só unhas poucas e enormes células de convección, senón preto de dous millóns delas, cada unha dun 1.500 km de diámetro.

A enorme diferenza de tamaño entre estes gránulos e os de π1 Gruis pode explicarse, en parte, polas diferentes gravidades superficiais de ambas as estrelas. π1 Gruis, en efecto, aínda que ten unha masa similar á do Sol (1,5 veces) é moito máis grande, o que implica unha menor gravidade na súa superficie, algo que favorece a creción de poucas e enormes células convectivas.

Con todo, non nos enganemos, os parecidos entre π1 Gruis e o Sol son moitos máis que as súas diferenzas. E dentro de 5.000 millóns de anos, cando a nosa estrela tamén esgote o seu hidróxeno, verase sometida aos mesmos e devastadores procesos.

O resultado, como no caso de π1 Gruis, será que o noso Sol tamén se converterá nunha enorme xigante vermella, centos de veces máis grande do que é na actualidade. Para entón, o seu diámetro medrará tanto que tragouse, literalmente, a Mercurio e Venus, os dous planetas máis interiores do noso sistema. E a Terra, se é que existe aínda, será unha rocha tan quente que non poderá albergar xa ningún tipo de vida.

FONTE: José Manuel Nieves/Xornal abc/ciencia