REXENERAL PEL MEDIANTE TÉCNICAS DE REPROGRAMACIÓN CELULAR

Un equipo dirixido polo investigador Juan Carlos  Izpisúa consegue rexenerar pel mediante técnicas de reprogramación celular / Imaxe: elmundo.es

Cando nos facemos un rasguño, o organismo é capaz de restañar o dano e volver pechar a ferida en pouco tempo. En cambio, se a lesión é moi grave e extensa, eses mecanismos de reparación non son igual de eficientes e non conseguen que a pel  cicatrice. Nestes casos, os médicos recorren a enxertos de pel, ben sexa tomados do propio paciente ou fabricados no laboratorio mediante unha especie de cultivo celular. Este proceso, con todo, é longo, complexo e non sempre dá bos resultados.

Pero o panorama podería cambiar grazas a unha investigación dirixida polo español Juan Carlos Izpisua (Albacete, 1960) desde o Instituto Salk de EEUU. O seu traballo, publicado hai uns días en Nature, deixa entrever no horizonte unha posible nova opción para os pacientes. En concreto, desenvolveron unha técnica para transformar directamente as células dunha ferida aberta en novas células de pel. A través de  reprogramación celular, estes investigadores lograron rexenerar pel de ratos, que este tecido naza a partir de lesións nos animais.

O achado non só podería ser moi útil para atender a grandes queimados ou a persoas con graves  úlceras na pel, como moitos  diabéticos, explica  Izpisúa, senón que abre unha gran porta noutros ámbitos, como "a cirurxía plástica, o cancro de pel ou mesmo a deterioración natural da pel como consecuencia do envellecemento". De feito, tal e como remarca o investigador, unha das principais claves do traballo é que por primeira vez conseguiu "rexenerar nun mamífero, in vivo, un tecido  tridimensional formado por distintos tipos celulares".

Previamente, explica, conseguiuse a rexeneración de células individuais, como os  cardiomiocitos, pero nunca antes había  sipo posible crear un tecido completo no interior do propio organismo e sen necesidade dun transplante externo.

O traballo é unha proba de concepto, pero abre a porta á posibilidade de rexenerar os tecidos e órganos sen necesidade de implantar nada externo (como fai por exemplo unha píntega cando perde a cola), o que ten enormes implicacións "na rama da medicina que trata de substituír a aqueles tecidos e órganos que deixan de ser funcionais por enfermidade, accidente ou por envellecemento".

Os investigadores partiron da observación de que na curación das pequenas feridas resulta clave o papel dos  queratinocitos  basales, células similares ás nai que actúan como precursores de diferentes tipos celulares e que  migran ás feridas desde o tecido adxacente para promover a súa curación.

Tras varios ensaios de proba-erro, os investigadores conseguiron identificar catro factores a través dos que puideron  reprogramar o estado de células  mesenquimales presentes na ferida ata convertelas en  queratinocitos  basales, que aos poucos foron xerando pel ata curar a ferida. Non foi necesario ningún  andamiaje previo para guiar ás células no proceso. "As células  reprogramadas tiñan unha capacidade  innata para crear pel nova ata que a lesión pechouse", sinala  Izpisúa, quen subliña o feito de que as células deixaron de crecer por si mesmas cando non quedaba rastro da ferida (nuns 18 días).

Aínda que na investigación en ratos non se observou ningún crecemento celular descontrolado nin alteracións relacionadas coa administración dos factores de  reprogramación (utilizouse un virus como ’vehículo’), os investigadores remarcan que, antes de iniciar os ensaios en humanos, é fundamental asegurarse de que a intervención é completamente segura a longo prazo.

Ademais de investigacións nesta liña, os científicos tamén comezarán a optimizar o método, probarán a súa eficacia noutros modelos animais e tentarán validar o seu uso na rexeneración de órganos, como o ril

FONTE: Cristina G. Lucio/elmundo.es/ciencia