PARATETHYS: O QUE FOI O LAGO MÁIS GRANDE DO MUNDO

O seu nome é Paratethys e foi o megalago máis grande que xamais existiu no noso planeta. Contiña máis auga que 10 veces o volume de todos os lagos modernos combinados, cubrindo no seu mellor momento máis de 2,8 millóns de km²; incluso un pouco máis grande que o propio mar Mediterráneo (que ten 2,5 millóns de km²). Era tan colosal que se estendeu desde os Alpes orientais ata o que actualmente é Kazajstán en Asia central.

Pero que pasou con iste megalago? O continente europeo durante o Mioceno tardío, era bastante distinto a como o coñecemos actualmente. O inmenso megalago desapareceu por mor dun “desastre” que acabou coa maioría das súas formas de vida hai menos de 10 millóns de anos, segundo un novo estudo publicado na revista Scientific Reports que identifica ata catro ciclos cataclísmicos impulsados ​​polo clima que encolleron o lago e probablemente mataron a un número significativo das especies que tiñan nel o seu fogar.

O lago contería unha vida acuática tremenda: desde moluscos e crustáceos ata pequenas baleas e golfiños que evolucionarían para adaptarse a esta “pequena” contorna con restricións. Pero poucas criaturas sobreviviron conforme o lago foi facéndose máis pequeno, perdéndose por evaporación e aumentando a súa salinidade. O lago fragmentouse e a conca central, que actualmente é o mar Negro, volveuse particularmente tóxica e estéril.

"Debe ser un mundo prehistórico posapocalíptico, unha versión acuática dos páramos de Mad Max", comenta o  xeólogo Wout Krijgsman da Universidade de Utrecht nos Países Baixos e coautor do traballo.

Os investigadores basearon as súas estimacións en rexistros xeolóxicos e fósiles dentro do mar Negro, onde orixinalmente existía Paratethys. Ademais do mar Negro, o mar Caspio, o mar de Aral, o lago Urmia, o lago Namak e outros tantos, son tamén restos do megalago Paratethys que se formou hai uns 12 millóns de anos, despois de que un mar xigante desconectásese do océano, e a vida evolucionase de forma independente durante 5 millóns de anos, illada do resto do mundo.

Para chegar a esta conclusión, os expertos estudaron rexistros fósiles, depósitos sedimentarios e a xeoloxía da área ao redor do mar Negro (o centro de Paratethys) para identificar catro caídas importantes no nivel da auga durante varios millóns de anos, á vez que realizaron un modelado e simulación de niveis de auga en toda a rexión. A caída máis severa produciuse hai entre 7,65 millóns e 7,9 millóns de anos. Durante este episodio (chamado Gran Secado Khersoniano), os niveis de auga de Paratethys esborralláronse ata 250 metros, separando o megalago en pequenos lagos que serían tóxicos para a maior parte da vida acuática. Segundo os cálculos dos científicos, o megalago podería perder ata o 70% da súa superficie e ata un terzo do seu volume durante estes períodos de gran seca. Unhas crises similares á  desecación do lago Aral, pero a maior escala.

"As desecacións parciais de megalagos coinciden cos cambios climáticos, da rede alimentaria e da paisaxe en Eurasia, aínda que os causantes e mecanismos exactos aínda non se resolveron", apuntan os autores.

FONTE: Sarah Romero/muyinteresante.es            Imaxe: Dan Palcu; Natural Earth