COMEZOU A SEXTA EXTINCIÓN MASIVA?

Cunchas de caracois terrestres de Rurutu (Illas Austrais, Polinesia Francesa) recentemente extintas antes de que fosen colleitadas e descritas cientificamente / O. Gargominy, A. Sartori

A historia da vida na Terra pasou por polo menos cinco grandes extincións masivas, coñecidas como o ’cinco grandes’, nas que, como pouco, tres cuartas partes de todas as especies que existían no planeta desapareceron. Todas foron provocadas por eventos naturais extremos. A máis famosa é a que ocorreu Hai uns 66 millóns de anos, cando o impacto dun enorme meteorito no que hoxe é a provincia do Iucatán, en México, levou por diante aos dinosauros e a boa parte da súa compañía.

Moitos investigadores advirten de que a sexta extinción masiva xa está en marcha, esta vez causada por actividades humanas. É máis, un equipo internacional de biólogos publicou en Biological Reviews evidencias que confirman que estamos inmersos nun novo episodio catastrófico. En concreto, fixáronse na diminución dos invertebrados.

Tendo en conta só os caracois terrestres e as babosas, desde o ano 1.500 puideron desvanecerse até 260.000 especies na Terra.

"As taxas de extinción de especies aumentaron drasticamente e a diminución da abundancia de moitas poboacións de animais e plantas está ben documentada, pero algúns negan que estes fenómenos equivallan a unha extinción masiva", afirma Robert Cowie, autor principal do estudo e profesor no Centro de Investigación da Escola de Ciencias e Tecnoloxías dos Océanos e a Terra (SOEST). "Esa negación baséase nunha avaliación moi nesgada da crise que se centra nos mamíferos e as aves e ignora aos invertebrados, que por suposto constitúen a gran maioría da biodiversidade", sinala.

Ao extrapolar as estimacións obtidas para os caracois terrestres e as babosas, Cowie e os seus coautores estimaron que desde o ano 1.500, a Terra xa podería perder entre o 7,5 e o 13 % dos dous millóns de especies coñecidas, a asombrosa cifra de 150.000 a 260.000 especies.

"Incluír aos invertebrados foi clave para confirmar que efectivamente estamos a presenciar o inicio da sexta extinción masiva na historia da Terra", asegura Cowie.

Con todo, a situación non é a mesma en todas partes. Aínda que as especies mariñas enfrontan ameazas importantes, non hai evidencia de que a crise estea a afectar os océanos na mesma medida que a terra. E en terra firme, as especies insulares, como as das illas hawaianas, vense moito máis afectadas que as especies continentais. Ademais, a taxa de extinción das plantas parece menor que a dos animais terrestres.

Os investigadores apuntan que, como ocorre noutros ámbitos científicos, tamén hai persoas que negan que a sexta extinción comece. Ademais, outros o aceptan como unha traxectoria evolutiva nova e natural, xa que os humanos son só outra especie que desempeña o seu papel na historia da Terra. Algúns mesmo consideran que a biodiversidade debe manipularse unicamente en beneficio da humanidade.

"Os humanos son a única especie capaz de manipular a biosfera a gran escala", subliña Cowie. "Non somos unha especie máis que evoluciona fronte ás influencias externas. Pola contra, somos a única especie que ten unha elección consciente con respecto ao noso futuro e o da biodiversidade da Terra".

Pero, como combater a crise? Os autores sinalan que non todas as iniciativas de conservación que tiveron éxito para certos animais carismáticos poden dirixirse a todas as especies, e non poden reverter a tendencia xeral de extinción de especies. "Non obstante -din-, é esencial continuar con tales esforzos (...) e, de maneira crucial, documentar a biodiversidade antes de que desapareza".

Cowie considera que falta "vontade política" para solucionar a crise. "Negar a crise, aceptala sen reaccionar ou mesmo alentala constitúe unha derogación da responsabilidade común da humanidade e achaira o camiño para que a Terra continúe na súa triste traxectoria cara á sexta extinción masiva", asegura.

FONTE: abc.es/ciencia