POR QUE AS LATAS DE REFRESCO SON CILÍNDRICAS E TEÑEN A BASE CURVA?

Estamos tan habituados a tomarnos un refresco ou unha cervexa nunha lata de 6 cm de diámetro, 12 centímetros de altura e cun contido de 330 ml de líquido que o seu deseño pásanos totalmente desapercibido.

Cando un enxeñeiro senta, colle papel e lapis e pensa no deseño dun recipiente que poida conter un líquido con gas, a primeira idea que se desliza entre as súas neuronas é buscar unha forma na que a presión interior distribúase de forma homoxénea.

Esta primeira formulación lévalle a deseñar latas circulares, cunha circunferencia perfecta.

O problema desta formulación é que se pensamos na súa suxeición nunha superficie plana resultaría incómoda e moi pouco práctica, ademais de que tanto a almacenaxe como o transporte serían bastante engorrosos. Coa forma esférica o 26% do volume amontoado sería desaproveitado.

A alternativa pasa por unha figura xeométrica ortoédrica, é dicir, un prisma rectangular ortogonal. Neste caso a debilidade está nos bordos, debido a que serían puntos débiles que poderían romper ao ser golpeados ou presionados. En román paladino, aínda que cunha lata ortoédrica optimizariamos o 100% o factor almacenaxe, o custo encareceuse enormemente.

A alternativa é o cilindro. Ao realizar as latas prensadas nun molde con esta forma os ángulos e as esquinas deixan de ser un problema, sendo innecesario reforzar as esquinas para resistir o transporte. Ademais, esta forma resolve de forma satisfactoria o problema do amontoado, cun cilindro somos capaces de aproveitar ata o 91% do volume.

Unha lata cilíndrica, por outra banda, ten unha simetría radial, engadindo unha cúpula na base e redondeando as arestas pódese chegar a simular o estado de membrana, mediante o cal a presión interna aumenta a rixidez e evita a deformidade.

Unha vez que as latas foron elaboradas o seguinte paso é a impresión e vernizado.

O proceso de impresión dun cilindro é máis sinxelo –realízase dunha soa vez- que cando ten forma ortoédrica, xa que precisa catro pasos, sendo, por tanto, máis custoso.

Se pensamos agora no proceso de empaquetado, resulta moito máis sinxelo seguir unha guía cilíndrica que unha cadrada, xa que a elevadas velocidades poderían chocar contra os rieis, mentres que a morfoloxía cilíndrica roda moito mellor.

Calcúlase que para fabricar unha lata de 33 cl é necesario contar con 310 cm² de materia prima no caso dunha forma cilíndrica, unha cifra que se eleva a 340 cm² se se optase por unha forma ortoédrica, polo que a primeira resulta moito máis ecolóxica.

Nestes momentos o 70% do material co que se fabrican as latas procede da reciclaxe, se a isto engadimos que cada segundo fabrícanse unhas 15.000 latas en todo o mundo -case medio trillón ao ano- é fácil comprender que o proceso de fabricación é aínda moito máis eficiente do que poderiamos supoñer a priori.

Por último imos co diámetro das tapas das latas dos refrescos, no últimos seis décadas reduciuse en seis milímetros -pasando de 60 mm a 54 mm- o cal permitiu aforrar uns noventa millóns de quilos de aluminio ao ano.

Así que xa sabes, a próxima vez que abras unha lata, sexa cal for o seu contido, o que toca é brindar pola saúde da enxeñería, a rama da ciencia que fixo posible este fantástico deseño.

FONTE: Pedro Gargantilla/abc.es/ciencia