ASÍ SERÁ A TERRA DENTRO DE 250 MILLÓNS DE ANOS: PANXEA ÚLTIMA

Á esquerda, o mundo que coñecemos, con varios continentes. Á dereita, Panxea ultima, o supercontinente que se formará dentro duns 250 millóns de anos, cando todos os demais únanse / Universidade de Bristol

Hai uns 250 millóns de anos, moito antes de que os primeiros homínidos camiñasen sobre a Terra, todos os continentes formaban un único e enorme supercontinente, Panxea, rodeado por un extenso océano global, Panthalassa. A ruptura de Panxea levou á actual configuración da superficie terrestre, dividida en distintos continentes que, desde entón, non deixaron de moverse e terminarán por unirse, outra vez, nunha única masa de terra.

Con todo, cando iso suceda dentro doutros 250 millóns de anos, o próximo supercontinente, que os investigadores chaman ’Panxea última’, xa non será apto para os humanos, nin tampouco para o resto dos mamíferos, que desaparecerán sen remedio na que, segundo un estudo que se publica Nature Geoscience, será a maior extinción masiva sufrida polo noso planeta desde a que aniquilou aos dinosauros.

Dirixida por científicos da Universidade de Bristol, a investigación presenta o primeiro modelo climático feito ata o de agora para un futuro tan afastado, e describe como o clima extremo intensificarase de forma dramática cando os continentes do mundo volvan unirse para dar lugar a Panxea última. Un supercontinente que será cálido, seco e no seu maior parte inhabitable para nós.

 Segundo o estudo, as altas temperaturas aumentarán aínda máis a medida que o Sol se volva cada vez máis brillante, emitindo máis enerxía e sobrequentando a Terra. Por outra banda, os procesos tectónicos da codia terrestre que forman e rompen supercontinentes ao longo do tempo conducirán a erupcións volcánicas cada vez máis frecuentes, que liberarán á atmosfera inxentes cantidades de dióxido de carbono, o que quentará aínda máis o planeta. O resultado será un mundo moi diferente do actual e que, aínda que a vida seguirá existindo, xa non poderemos considerar como noso.

Historicamente, os mamíferos, incluídos os humanos, lograron sobrevivir a case todo grazas á súa gran capacidade para adaptarse a condicións climáticas extremas, pero segundo os autores do estudo esa capacidade ten un límite, e ese límite verase amplamente excedido no futuro. En palabras de Alexander Farnsworth, autor principal do artigo, "o supercontinente recentemente xurdido supoñerá un triplo golpe, que comprenderá o efecto de continentalidade, un Sol máis quente e máis CO₂ na atmosfera, co consecuente aumento da calor en gran parte do mundo. O resultado será unha contorna maioritariamente hostil, desprovisto de fontes de alimento e auga para os mamíferos".

Segundo o investigador, neses momentos haberá "temperaturas xeneralizadas de entre 40 e 50 graos, con picos extremos diarios aínda maiores e que, en última instancia, selarán o noso destino. Os humanos, xunto con moitas outras especies, morrerían debido á súa incapacidade para eliminar esta calor arrefriando os seus corpos a través da suor".

Para Farnsworth "as perspectivas no futuro afastado parecen moi sombrías. Os niveis de dióxido de carbono poderían duplicar os niveis actuais. Dado que tamén se prevé que o Sol emita ao redor dun 2,5% máis de radiación e que o supercontinente estea situado principalmente nos trópicos cálidos e húmidos, gran parte do planeta podería enfrontar temperaturas de entre 40 e 70 °C".

Aínda que é probable que o cambio climático actual e o quecemento global inducidos polo home sexan unha causa crecente do estrés por calor e mortalidade nalgunhas rexións, os investigadores suxiren que o planeta debería seguir sendo habitable en gran medida. Pero nun futuro afastado, cando se forme o novo supercontinente, os datos dos investigadores indican que só entre o 8% e o 16% da Terra seguiría sendo habitable para os mamíferos.

Segundo Eunice Lo, coautora do estudo, "é de vital importancia non perder de vista nosa actual crise climática, que é o resultado das emisións humanas de gases de efecto invernadoiro. Aínda que predicimos un planeta inhabitable dentro de 250 millóns de anos, hoxe xa estamos a experimentar unha calor extrema que é prexudicial para a saúde humana. Por iso é crucial alcanzar emisións netas cero canto antes".

"Este traballo (sinala Farnsworth pola súa banda) tamén destaca que un mundo dentro da chamada ’zona habitable’ dun sistema solar pode non ser o máis hospitalario para os humanos dependendo de se os continentes están dispersos, como o estamos hoxe, ou unidos nun gran supercontinente".

Por tanto, esta investigación ilustra a importancia da tectónica e a disposición continental á hora de realizar investigacións en planetas máis aló do noso Sistema Solar. Aínda que a Terra aínda estará dentro da zona habitable dentro de 250 millóns de anos, para os mamíferos a formación dun supercontinente con niveis elevados de dióxido de carbono fará que a maior parte do mundo sexa inhabitable. Os achados suxiren que a distribución da masa terrestre dun mundo distante podería ser un factor crave á hora de determinar se, a pesar de ser habitable, o será tamén para os humanos.

FONTE: José Manuel Nieves/abc.es/ciencia