SABÍAS QUE... POR QUE HAI PEDRAS NA VÍA DO TREN?

No ano 1.830 inaugurouse a primeira liña de ferrocarril do mundo, cubría o traxecto entre Liverpool e Manchester, aquela lendaria locomotora foi bautizada como The Rocket. A partir dese momento non se deixou nin un instante de perfeccionar este tipo de transporte.

En 1.890 apareceu a primeira liña ferroviaria non ideada por locomotoras de vapor, viu a luz en Suecia e era unha liña electrificada. Máis adiante empezouse a xeneralizar unha nova tecnoloxía: locomotoras con combustible diésel.

O seguinte gran fito chegou en 1.939 coa construción do primeiro tren de alta velocidade do mundo. O nacemento tivo lugar en Italia, foi o Elettro Treno ETR 200, que alcanzaba a velocidade de 204 Km/h. Tempo despois, no ano 1.964, comezou a funcionar no país do Sol nacente o famoso tren bala.

A medida que as primeiras locomotoras de vapor foron facéndose máis potentes, foron capaces de arrastrar cargas cada vez maiores, o que se traducía en que o peso que tiñan que soportar as vías sobre as que circulaban os trens fose crecendo.

Algúns chans eran capaces de resistilo, pero outros non, por iso os enxeñeiros da época puxéronse ao choio para atoparon unha solución: colocar leitos de pedras sobre o terreo.

Desta forma, desde que aqueles primeiros trens fixeron a súa aparición, as pedras non deixaron de acompañalos. Hai que ter en conta que os trens teñen que enfrontarse diariamente á expansión e contracción debida á calor, ao movemento, á vibración do chan, ao crecemento da maleza, á acumulación de auga debida ás choivas… Un polinomio terriblemente complexo que ten unha derivada final: manter un ancho constante e que non se deforme.

Para logralo colócanse unhas pezas transversais, as travesas, que poden ser de madeira ou cemento, que suxeitan os carrís e mantéñenos na súa posición. Pero se as travesas póñense directamente no chan poden afundirse ou desprazarse, polo que é preciso colocar un leito de pedras, que actúan a modo de colchón amortecendo o tránsito do tren e proporcionando estabilidade á vía férrea.

Estas pedras coñécense co nome de balasto, que procede á súa vez do termo anglosaxón ballast, que facía referencia ao material que se empregaba no pasado como contrapeso dos barcos e que podería ser traducido como lastre.

O balasto está formado por unha substancia granulada, que oscila entre os 30 e 150 mm de tamaño, e que se fabrica, xeralmente, a partir de pedra triturada, como pode ser o granito ou a pedra calcaria. Noutras palabras, non todas as rochas son útiles para a formación do balasto, deben cumprir certas especificacións en canto a calidade e granulometría para que proporcionen o grao de resistencia que se necesita.

É certo que, neste momento, non todos os tipos de vías existentes teñen balasto, nas liñas de alta velocidade optouse por un deseño que emprega formigón, debido a que aquel podería proxectarse a gran velocidade polo rozamento das rodas. Ademais, e este dato tamén é importante telo en conta, co formigón lógrase unha xeometría viaria máis precisa e reduce a necesidade dos labores de mantemento.

A cara B é a alternativa ao balasto tradicional, que se coñece como vía en placa, é que a construción segue sendo moito máis cara, ao tratarse de superestruturas ríxidas que precisan unha mellor construción e a existencia de noiros que reducen ao mínimo os asentos. Esta instalación require que en moitas ocasións haxa que esperar dous invernos desde a construción do noiro ata a montaxe da vía.

Así que xa sabes, a próxima vez que viaxe en tren e vexa as pedras xunto ás vías pensen que ademais de axudar a que a súa viaxe sexa máis confortable e que as vibracións sexan mínimas, contribúen á súa seguridade.

FONTE: Pedro Gargantilla/abc.es/ciencia      Imaxe: okdiario.com