SABÍAS QUE... CAL É A ORIXE DA PRIMEIRA FOLLA DE AFEITAR?

Etimolóxicamente barba procede do latín ’barga’, que significa pelo na cara, e do que derivan outras palabras como queixo, barbudo ou barbeiro. Pola súa banda, afeitar ten a súa orixe no latín ’affectare’, que significa arranxar, é dicir, quen se afeita embelécese.

A historia do afeitado é tan antiga como a propia humanidade, e é que xa na época do home de Neandertal atopamos, nas paredes das covas, rexistros debuxados de persoas afeitándose con coitelos de pedernal, dentes de quenlla ou ameixas. Utensilios que ben poderían ser considerados as primeiras navallas da historia.

Coa chegada da Idade de Ferro, a partir do 1.100 a. de C., o home prehistórico conseguiu fabricar mellores ferramentas para o afeitado e puido enviar definitivamente ao recuncho do esquecemento as cunchas e os dentes de quenlla.

Máis adiante, na civilización mesopotámica, os sumerios e os babilónicos desenvolverían unhas rudimentarias versións de crema de afeitado nas que se incluirían unha mestura de graxa de animal e cinza de madeira, coa cal embadurnarían a pel da cara.

Pero, ao parecer, foi no Antigo Exipto onde apareceu a primeira navalla, hai agora máis de seis mil anos. Inicialmente estiveron fabricadas a partir de ouro e, máis adiante de cobre, obxectos cos que a nobreza exipcia rapábase o coiro cabeludo.

Sabemos, ademais, que os sacerdotes exipcios afeitábanse o corpo cada tres días, xa que o pelo estaba asociado á impureza. Por outra banda, cando un exipcio falecía adoitaba ser enterrado coa súa colección de navallas de afeitar, xa que se pensaba que no máis aló unha cara afeitada realzaría aínda máis a categoría social.

Coa chegada da cultura helénica, hindú e romana a situación non só non cambiou, senón que o afeitado converteuse nunha práctica común. Sabemos que en certa ocasión Alexandro Magno ordenou ao seu exército que se afeitase para que o inimigo non puidese decapitalos colléndolles da barba, que os hindús afeitábanse ademais o torso e a pube, e que os lexionarios romanos usaban a pedra pómez para rasurar a barba.

Desde o século II ata ben entrado o século XVII a barba púxose de moda. Foi o emperador Adriano (76-138) quen a popularizou, tal e como podemos ver na estatuaria da época.

Ata ben entrado o século XX era moi frecuente que os homes acudisen a un barbeiro para ser afeitados, unicamente os máis afortunados eran visitados polo profesional no seu domicilio. Tamén había outros, os máis ousados, que se afeitaban eles mesmo, moitas veces con navallas mal afiadas, que provocándolles cortes, feridas e infeccións.

Un empresario estadounidense –King Camp Gillette- cansado de levar a cara chea de rasguños, debido a que tiña que viaxar continuamente para atender os seus negocios e non podía perder tempo en ir á barbaría, decidiu idear unha coitela afiadas que puidese ser refugada e substituída por outra sen necesidade de afiala.

Corría o ano 1904 cando Gillette presentou o proxecto na oficina de patentes. Aquela primeira máquina de afeitar era moi sinxela, constaba de dúas pezas cunha folla fina, resistente e afiada de dobre fino, que estaba unida a un mango reutilizable.

Dunha forma tímida aquel invento foise introducindo nos fogares estadounidenses Pero o gran éxito non chegaría ata a Primeira Guerra Mundial, xa que a barba impedía que as máscaras antigás axustásense adecuadamente. Sabemos que soamente o goberno de Estados Unidos comprou catro millóns de maquinillas e 32 millóns de coitelas para os seus soldados.

Ata aquel momento as brochas de afeitado estaban fabricadas de pelo de teixugo, cabalo ou xabaril, sendo as primeiras as máis apreciadas debido á súa capacidade para reter mellor a auga para o afeitado.

Con todo, a subministración desde Rusia durante a Primeira Guerra viuse interrompido, o cal obrigou a aumentar a fabricación de brochas con pelo de cabalo, iso si, sen as suficientes garantías de limpeza e hixiene. A consecuencia foi a aparición dalgúns casos de carbunco en 1915 en Inglaterra, Irlanda e algunhas cidades de Estados Unidos.

En 1960 produciuse o seguinte gran avance na historia do afeitado, cando o cidadán medio tivo ao seu alcance follas de aceiro inoxidable que podían utilizarse máis dunha vez, unha medida que reduciu o custo do afeitado. Aquelas primeiras follas foron fabricadas pola compañía Wilkinson.

FONTE: Pedro Gargantilla/abc.es/ciencia