SABÍAS QUE... A ORIXE ESPAÑOLA DA POTA DE PRESIÓN

No apaixonante mundo da innovación culinaria a pota ocupa un lugar central. O seu deseño simple pero efectivo revolucionou a forma coa que preparamos e gozamos dos alimentos.

O principio fundamental da pota de presión é simple: utilizar a presión do vapor para aumentar o punto de ebulición da auga. Ao pechar hermeticamente a pota créase un ambiente con vapor de auga a alta presión, o cal eleva o punto de ebulición da auga, permitindo que os alimentos se cociñen a temperaturas máis altas que nunha pota convencional. Agora ben, cando e onde xurdiu esta ferramenta tan esencial?

Para asistir ao seu alumeamento témonos que remontar ata o século XVII. Foi entón cando o físico francés Denis Papin, inspirado nos traballos de matemáticos e físicos de Heron de Alexandría, inventou un dispositivo chamado «dixestor» que utilizaba o vapor para cociñar os alimentos a temperaturas máis altas que as que se podían alcanzar nunha pota convencional.

Este aparello estaba fabricado con metal groso e provisto dunha tapa hermética, de forma que o primeiro que había que facer é encher o dixestor con auga e cos alimentos que se desexaban cociñar, para a continuación colocar o aparello sobre unha fonte de calor, como un lume ou unha estufa, de tal forma que a auga se quentaba e convertíase en vapor.

A presión do vapor elevaba o punto de ebulición da auga, permitindo que os alimentos se cociñasen a temperaturas moito máis altas, reducindo significativamente o tempo de cocción.

A pesar de tratarse dun utensilio enxeñoso, o dixestor de Papin presentaba algunhas limitacións: a súa construción non era completamente segura, o que aumentaba o risco de explosións debido á alta presión interna. Por outra banda, o seu manexo requiría dun coñecemento técnico previo. En Román paladino, que o invento francés non tivo a aceptación que se esperou, aínda que é certo que sentou as bases para o desenvolvemento da pota a presión moderna.

A pota a presión, tal e como a coñecemos a día de hoxe, e por sorprendente que nos poida parecer, é un invento español. Foi o zaragozano José Álix Martínez quen, en 1919, rexistrou unha patente á que denominou «pota exprés».

Diferenciábase das potas tradicionais polo seu deseño ergonómico e funcional. E é que a súa forma ovalada permitía unha mellor distribución da calor, mentres que o seu fondo plano facilitaba a cocción uniforme dos alimentos. Ademais, incorporaba unha tapa hermética que conservaba a calor e os sabores.

Catro anos despois a empresa americana Silex lanzou a primeira pota a presión comercial, a coñecida como Silex Pressure Cooker, que tivo un enorme impacto na cociña doméstica. Aínda que é certo que terían que pasar máis de dúas décadas para que a súa presenza convertésese en esencial nos fogóns.

Para favorecer a súa difusión, nos seus inicios a pota vendíase acompañada dun folletín con 360 receitas, o cal constitúe o primeiro receitario do mundo para este tipo de electrodomésticos. Ao longo dos seguintes anos a pota a presión incorporou mecanismos de seguridade e válvulas reguladoras a presión.

FONTE: Pedro Gargantilla/abc.es/ciencia      Imaxes: clickmica.fundaciondescubre.es e gl.wikipedia.org