CAMIÑO DE SANTIAGO

LENDAS DO CAMIÑO DE SANTIAGO (2ª PARTE)

Lenda da galiña que cantou despois de asada, en Santo Domingo da Calzada / F. C.

A Rioxa: Náxera e Santo Domingo da Calzada

Dous son os lugares e lendas craves que o viaxeiro peregrino atopará na Rioxa. O primeiro, a cidade de Náxera e o Real Mosteiro de Santa María, en cuxo interior se garda e venera a Virxe Negra da Xerra ou Azucenas, na mesma cova na que segundo a lenda foi achada polo rei García Sánchez III cando observou unhas luces nos ceos mentres cazaba que lle levaron á gruta en cuxo interior estaba a talla virginal cunha xerra con azucenas, unha vela e unha campá. O segundo, Santo Domingo da Calzada, a Compostela rioxana. Berce do santo e construtor, o eremita Domingo García, en cuxa catedral se acha un galiñeiro, cun galo e unha galiña, que rememoran o milagre da Galiña que cantou despois de asada. Tivo como protagonista ao peregrino alemán chamado Hugonell, quen tras facer noite nunha pousada, foi acusado de roubo por unha resentida tabernera, sendo apresado e executado na forca. Tras a súa morte, apareceuse aos seus pais reclamando xustiza. Os proxenitores acudiron ao comendador para contar os feitos, o cal, tras escoitar o relato, afirmou que o seu fillo era culpable e estaba tan morto como o galo que tiña na mesa, momento no que ave cobrou vida, cacarexou e saíu voando.

Castela e León: Burgos, Carrión dos Condes, León e Ponferrada

Castelo de Ponferrada / F. C.

Nas tres provincias que percorre o roteiro xacobeo por terras castelás sáennos ao paso moitas lendas, pero estas son claves. En Burgos, na capital, a do Santo Cristo, o Señor de Burgos, que se garda e venera na Catedral de Santa María, a Notre Dáme española. É unha talla articulada, confeccionada con pel de búfalo e pelo humano, que segundo a lenda foi descuberta por comerciante flotando nas augas do océano nun arcón de madeira e logo regalada aos monxes agostiños. En Palencia, en Carrión dos Condes, a da Monxa de Carrión ou Dama Marrón, Sor Luisa da Ascensión, que din que tiña o don da bilocación e predición do futuro, abadesa do Mosteiro de Santa Clara. E no Mosteiro de San Zoilo, a da Tea da Condesa, tear-reliquia musulmán que envolvería os restos do santo e que foi arrebatado a Abderramán. En León, na Catedral de Santa María, a lenda do secreto da pedra filosofal, descuberto polo alquimista Nicolas Flamel. Segundo dise, deixouno escondido nas vidreiras do templo. E finalmente Ponferrada, a que fóra Encomenda da Orde do Amorne, cuxo Castelo dos Templarios está vinculado á Virxe Negra da Encina, achada mentres os cabaleiros cortaban árbores para a reconstrución da fortaleza.

Galicia: Cebreiro, Compostela e Fisterra

No Cebreiro gárdanse un cáliz e unha patena na Igrexa de Santa María, protagonistas dun milagre eucarístico no século XIV, reflectido no escudo de Galicia. Segundo a lenda ocorreu unha noite de tormenta en plena misa. O sacerdote pensou que ningún fiel acudiría á liturxia, momento no que chegou un veciño. Durante a eucaristía as sacras formas quedaron pegadas á patena como mostra celestial diante da falta de fe do relixioso. Na catedral de Santiago, onde está a tumba do apóstolo, o viaxeiro atopará na base do Pórtico da Gloria, entrada principal ata hai uns anos, unha tumba, a do arcebispo Pedro Muñiz. Alcumado o Arcebispo Nigromante, non só consagrou o templo senón que, ademais, segundo a lenda, tiña a capacidade de aparecer e desaparecer, polo que chegou a ser xulgado pola Inquisición.

Daro de Fisterra / F. C

Xa en Fisterra, meta do Camiño de Santiago, todo é lenda. Na igrexa de Santa María o viaxeiro-peregrino achará o Cristo da Barba Dourada -talla articulada, realizada con pel de búfalo e pelo humano, que segundo a lenda chegou flotando polas augas nun arcón- e no cabo, no Km 0, o antigo Fin do Mundo, contemplará as augas oceánicas onde os celtas situaban o máis aló, os gregos afirman que estaba o Xardín das Hespérides e os romanos construíron o Ara Solis, o Templo do Sol.

Fin!

FONTE: Fran Contreras/abc.es

LENDAS DO CAMIÑO DE SANTIAGO (1ª PARTE)

San Xoán da Pena, en Aragón, un lugar para explorar a lenda do Santo Graal / F. C.

Segundo as Sete Partidas de Alfonso X o Sabio e a Vita nuova de Dante existían tres modos de peregrinar: por vontade, voto e penitencia. En pleno século XXI existe unha máis: a máxica e lendaria. E é que o Camiño de Santiago é un proceso alquímico no que o viaxeiro-peregrino, do mesmo xeito que un alquimista, descubrirá lendas que expoñen ao espírito curioso misterios e segredos por descifrar, que son un discurso, ademais de relixioso, máxico-sagrado, que cosen un armazón simbólico que hai que comprender en busca do coñecemento e a transcendencia.

Érase unha vez unha noite do ano 813, conta a tradición e lenda, cando un eremitán chamado Pelayo observou, sobre o bosque Libredón, hoxe Santiago de Compostela, unhas estrañas luces. A aparición das enigmáticas luminarias provocou que o anacoreta acudise a Ira Flavia, hoxe Padrón, para poñer os feitos en coñecemento do arcebispo Teodomiro. Diante do desconcertante suceso, acudiron xuntos ao lugar, e unha vez alí, atoparon unha laxa de mármore, ósos humanos, dun antigo cemiterio romano, e determinaron que se trataba da tumba, dos restos, do apóstolo Santiago. Lenda e tradición foron a orixe do Camiño de Santiago, do Primeiro Itinerario Cultural Europeo, Patrimonio da Humanidade pola Unesco. Hoxe, o roteiro xacobeo, ademais de relixiosidade, espiritualidade, cultura, gastronomía ou natureza, é tamén maxia, misterio e lendas, que se fraguaron ao longo dos seus doce séculos de historia. E as seguintes son algunhas das máis importantes que o viaxeiro-peregrino atopará ao pé do Camiño.

Navarra: Carlomagno, Roldán, a Virxe de Roncesvalles e Eunate

 
Santa María de Eunate / Fran Contreras

En Navarra, principal vía de entrada do roteiro xacobeo a España desde Europa, a vila que é saída para miles de peregrinos cada ano é Roncesvalles. A súa orixe e nome están ligados á lendaria batalla que acabou coa vida de Roldán e os Doce Pares, cabaleiros do emperador Carlomagno. Segundo a lenda estarían enterrados no Silo de Carlomagno, xunto á Real Colexiata de Santa María, templo que garda, no seu museo, un obxecto vinculado a esta pasaxe da épica medieval: o xadrez co que xogaba Carlomagno, segundo o Cantar de Roldán, cando escoitou o son do olifante (corno de marfil) de Roldán pedindo axuda.

No santuario venérase á Raíña do Pirineo, a Virxe de Roncesvalles. A talla foi achada de forma milagrosa por un pastor tras a aparición dunhas luces e o soño profético -indicoulle o lugar onde estaba escondida- do pamplonés bispo Sancho. Tras Pamplona e a ascensión do Alto do Perdón -cuxo nomee débese a que aquí os peregrinos que non podían continuar o seu camiño obtiñan indulxencias na desaparecida ermida de Santa María- o camiño chega á octogonal ermida de Santa María de Eunate, o Templo das Cen Portas. O seu pórtico, con referencias astronómicas, ten un xemelgo, hoxe situado na igrexa de Olcoz. Segundo a lenda foi cincelado por un canteiro en tres noites coa axuda dunha bruxa que lle desvelou o secreto para facer a obra; coller o graal, auga do río próximo e nunha noite de lúa chea, utilizar copa e líquido como espello.

Aragón e Navarra: Villanúa, San Xoán da Pena, Xavier e Leyre

En Aragón, segunda vía de entrada do Camiño desde Europa, o viaxeiro atoparase cara a cara coa lenda en Villanúa e a Cova das Guixas, gruta na que se reunían as bruxas aragonesas para celebrar as súas aquelarres, e despois, no Mosteiro de San Xoán da Pena, o Castelo do Graal. Cenobio fundado polos eremitáns Voto e Félix, quen achou os restos de san Juan de Atarés, primeiro anacoreta do lugar, no que os templarios custodiaron o Santo Graal, hoxe en Valencia. O camiño deixa Aragón e penétrase en Navarra. Faio, antes de chegar a Ponte a Raíña, onde os camiños fanse un, primeiro por Javier e o seu castelo -berce de San Francisco Xavier, no que se venera o Cristo de Xavier, do que conta a lenda que suou sangue o día que morreu o santo-, e despois polo mosteiro de Leyre, o cenobio do abade Virila, viaxeiro no tempo, do que se di que saíu a rezar e desapareceu tres séculos.

O Camiño faise un: Ponte a Raíña, Estella, Bargota e Viana

Ponte a Reina, en Navarra / F. C

En Ponte a Raíña, onde se unen os dous ramais de entrada do Camiño de Santiago, o viaxeiro-peregrino será recibido polo Cristo da Pata de Oca, singular talla que segundo a lenda foi regalada por uns monxes alemáns en agradecemento á vila por ser curados ao caer enfermos, e sairá da mesma pola Ponte de Peregrinos, que dá nome á cidade, ao que, como conta a lenda, todas as mañás acudía un paxariño para limpar a imaxe dunha Virxe, a Virxe do Txori.

A senda prosegue ata Estella, cuxos orixes están ligados á visión dunhas luces por uns pastores e o achado da Virxe Negra do Puy, lenda que quedou reflectida no escudo da cidade e no monumento do Ao Auroro. Despois, o roteiro chega ao Mosteiro de Iratxe, do que foi abade San Veremundo, personaxe ilustre do roteiro xacobeo, patrón dos camiñantes e do camiño en Navarra, confesor de García o de Nájera, amigo de Sancho o de Peñalén e asesor de Sancho Ramírez, do que conta a lenda que recollía comida para os peregrinos e un día, sorprendido polo abade cos faldones cheos de alimentos, mentiu piadosamente dicindo que levaba flores, momento no que dos seus hábitos caeron rosas. O camiño abandona as terras navarras por Bargota e Viana, territorio do sacerdote bruxo Johannes, chamado Xoán sen sombra ou Bruxo de Bargota, que morreu en loor de santidade, do que conta a lenda que era capaz de voar polos ceos, facer invisibles partes do seu corpo, aparecerse en diferentes lugares, chegando a ser detido no século XVI polo Santo Oficio.

Continuará...

FONTE: Fran Contreras/abc.es

CAMIÑO PORTUGUES DA COSTA

 

O Camiño Portugués da Costa ou Caminho da Costa é un impresionante roteiro alternativo do Camiño de Santiago portugués. Seguindo a costa atlántica cara a Santiago de Compostela, o Camiño Portugués da Costa comeza na  colorida cidade do Porto, declarada Patrimonio da Humanidade pola UNESCO, lévanos a encantadoras cidades e pobos costeiros no norte de Portugal antes de cruzar en ferry á Guarda, en Galicia, e o corazón das Rías Baixas.

Unha boa alternativa!

BanPe?

 

BanPe? Si, o  Banco Peregrino!  Pero este non é un simple banco, pois leva un código QR e só necesitas o teu teléfono móbil para lelo e aventurarche no lugar no que te atopas. Unha viaxe polos lugares de interese do municipio, os albergues próximos, restaurantes, etc. Información imprescindible para poder chegar nas mellores condicións posibles a destino.

E se falas portugués, inglés, francés, alemán, etc. Non te preocupes porque o contido de Camiñando Contigo estará en varios idiomas para que todo o mundo poida viaxar connosco.

Co Banco Peregrino preténdese crear non só un banco onde sentar, senón que un elemento  humanizador do Camiño, cunha intervención minimamente agresiva coa contorna e que sexa sostible, dixital e interactivo. O deseño é sinxelo, o elemento  definitorio é a frecha amarela, sinal que todo camiñante identifica facilmente a viaxe a Compostela.

Bo Camiño!

¡BUEN CAMINO!

Mapa interactivo do proxecto ’Buen Camino’ de Google / Google Arts & Culture

Atravesar a porta santa de Santiago tras percorrer centos ou miles de quilómetros sen perderse detalle dos monumentos máis emblemáticos das súas distintas rutas xacobeas, escoitar a súa banda sonora, gozar das súas paisaxes e incluso coñecer as experiencias doutros peregrinos é posible sen ter que calzarse as botas e tomar a mochila. O proxecto dixital ¡BUEN CAMINO!, xa está dispoñible a través da plataforma Google Arts & Company, ofrece un percorrido virtual polas diferentes rutas a través de 108 exposicións en liña, máis de 4.750 fotografías e vídeos, quince visitas virtuais de 360 graoss e un vídeo que invita a experimentar de xeito sensorial a aventura de peregrinar. Trátase dunha iniciativa impulsada pola Xunta de Galicia e Google Arts & Culture en colaboración co Goberno de Aragón, a Fundación Catedral de Santiago e a Federación Española de Asociacións de Amigos do Camiño.

Este proxecto que permite percorrer dixitalmente o Camiño de Santiago está dispoñible en once idiomas: galego, castelán, inglés, italiano, francés, alemán, portugués, coreano, chinés, xaponés e ruso. Os seus contidos están articulados en catro capítulos: natureza, para aqueles que queiran explorar a beleza paisaxística; cultura, co patrimonio como principal referente; comunidade, que permite coñecer a música, os sabores, así como experiencias de peregrinos; e, para rematar, unha pequena guía para penetrarse nas rutas xacobeas. Ademais, figuran percorridos pola decena de rutas oficiais ao seu paso por Galicia.

No portal destacan especialmente as visitas virtuais de 360 graos, que non só permiten coñecer co máximo detalle a catedral de Santiago, onde se poden percorrer varios dos seus espazos, senón tamén a Torre de Hércules, as pallozas do Cebreiro, a igrexa de Iria Flavia, a muralla de Lugo e o mosteiro de Sobrado dos Monxes, entre outros. Pola súa banda, entre as exposicións virtuais está un mapa ilustrado dos Camiños de Santiago en Europa con múltiples curiosidades e outra titulada «Dez cosas que non sabías do Camiño de Santiago», respondendo a preguntas como o papel que xoga Francis Drake na historia xacobea ou a razón pola que o coreanos peregrinan.

Interésache? Pois preme AQUÍ.

Unha boa ferramenta!

FONTE: Montse García/lavozdegalicia.es

XACOPEDIA, ENCICLOPEDIA 2.0 DA CULTURA XACOBEA

A Xacopedia supón a recompilación e posta en valor, por primeira vez e dunha maneira tan específica, dun patrimonio singular e único que só Santiago posúe, como meta milenaria dunha das rutas de peregrinación máis importantes, posiblemente a máis importante, do mundo, que é o Camiño de Santiago.

Ten o seu precedente na Gran Enciclopedia do Camiño de Santiago, pero supón un paso máis ao facer máis accesible todo o relacionado coa cultura xacobea, a través dun recurso universal que é internet. A Xacopedia formúlase como unha ferramenta no sentido máis enciclopédico, como un simple buscador de termos, e asemade como unha rede social interactiva que lles permita a todos os amigos e amigas da cultura xacobea compartir a súa experiencia e coñecementos sobre o tema de forma rápida e sinxela, tanto a través do ordenador coma de dispositivos móbiles.

A obra, coma o propio Camiño de Santiago, traspasa as fronteiras europeas para chegar alá onde chegou a figura do apóstolo Santiago e a propia Ruta Xacobea, a lugares tan recónditos coma Perú, Zelandia, Cabo Verde, Israel, Filipinas…

A consulta a través da Xacopedia é rápida, sinxela e moi intuitiva, de xeito que resulta doado atopar un termo específico, pero tamén acceder a información máis xenérica, e funciona pola súa vez como unha ferramenta de coñecemento xeral do que supuxo, e supón, a peregrinación xacobea.

A información compleméntase con máis de dúas mil fotografías, gráficos, ilustracións e mapas que fan da Xacopedia a obra máis completa e actualizada do fenómeno da peregrinación a Santiago e de todo o relacionado coa cultura xacobea ao longo da súa historia.

En todo caso, o mellor da Xacopedia virá dado pola achega, tanto gráfica coma de textos, que os milleiros de persoas de todas as latitudes e nacionalidades queiran verter nela para apontoala no que xa é a súa xénese: unha obra colectiva e interactiva que medra día a día co esforzo de todos.

Para acceder preme AQUÍ.

FONTE: xacopedia.com

UN LIBRO PARA OS PEREGRINOS DO CAMIÑO DE SANTIAGO

Niste Ano Xacobeo, chega as librarías a novela, en castelán, Santiago en el fin del mundo, de Jesús Bastante Liébana (Madrid, 1976).

"O mellor Santiago é o Santiago inventado, por iso agradécese que Jesús Bastante nos regale esta entretida novela e deixe claro que o camiño é produto da súa imaxinación e que os feitos non son feitos; son ficción".

Del desmentido histórico de Nieves Concostrina

Hispania, século I. Tres estranxeiros camiñan, sen rumbo coñecido, pola península. Un deles, quen os dirixe, non é outro que Santiago, o fillo do Zebedeo, irmán de Xoán e discípulo de Xesús.

Jesús Bastante recreou a vida e milagres do Apóstolo durante a súa estancia en Hispania; tamén a de quen os guía e a dos seus perseguidores. Bruxas, magos, mercenarios, asasinos… ata a Virxe María. Por primeira vez novélase a vida do home cuxa tumba, en Compostela, configurou a maior peregrinación da historia da humanidade.

Un libro para o camiño!

FLOREANO E O ANO SANTO

 

Non se trata do humor gráfico de Gogue  (Ángel Rodríguez López - O Grove-Pontevedra, 1953), que aparece no xornal Faro de Vigo diariamente. É un selo! Si, un selo que  Correos puxo onte en circulación, adicado ao Ano Santo Xacobeo 2021-2022 protagonizado por Floreano, neste caso de peregrino.

Esta emisión filatélica conta cunha tirada de 160.000 exemplares. Os efectos postais miden 28,8 x 40,9 mm e son de tarifa  B, o que permitirá que a imaxe de Floreano viaxe por toda Europa a través de cartas e postais, axudando así a difundir o Ano Santo.

Unha boa iniciativa!

FONTE: R. V. /farodevigo.es