DESCOBREN UN ENORME DISCO XIRATORIO EN UNIVERSO PRIMITIVO

 

O observatorio ALMA, situado no deserto de Atacama (Chile), descubriu a galaxia de disco xiratorio, como a Vía Láctea, máis distante xamais detectada. A galaxia formouse 1.500 millóns de anos despois do Big Bang, cando o noso Universo, que xa ten 13.800 millóns de anos, era aínda moi novo. E é extraordinariamente produtiva: crea estrelas a unha taxa dez veces maior que a nosa. O achado desafía os modelos tradicionais de formación de galaxias, xa que supón crecen gradualmente, alcanzando a súa gran masa relativamente tarde. Os investigadores cren que pode haber moitas máis como esta.

A galaxia en cuestión chámase DLA0817g, pero é alcumada o disco Wolfe polo falecido astrónomo Arthur M. Wolfe. O poder incomparable de ALMA fixo posible vela virando a 272 quilómetros por segundo, unha velocidade similar á da nosa Vía Láctea.

O descubrimento supón un desafío ao que se cría ata o de agora sobre a formación de galaxias, que predín que as galaxias masivas neste punto da evolución do cosmos creceron a través de moitas fusións máis pequenas e acumulacións quentes de gas. 

Na maioría dos escenarios de formación de galaxias, as galaxias só comezan a mostrar un disco ben formado ao redor de 6.000 millóns de anos despois do Big Bang. O feito de que os astrónomos atopasen unha galaxia de disco cando o universo tiña só o dez por cento da súa idade actual, indica que outros deben dominar outros procesos de crecemento.

O equipo investigador tamén utilizou o radiotelescopio Very Large Array da National Science Foundation e o telescopio espacial Hubble da NASA/ESA para obter máis información sobre a formación de estrelas no disco Wolfe. En lonxitudes de onda de radio, ALMA observou os movementos da galaxia e a masa de gas atómico e po, mentres que o VLA mediu a cantidade de masa molecular, o combustible para a formación de estrelas. En luz ultravioleta, Hubble observou estrelas masivas.

  

O Disco Wolfe visto por ALMA (en vermello, á dereita), polo VLA (en verde, á esquerda) e o telescopio espacial  Hubble (en azul en ambas as imaxes) / ALMA (ESO/NAOJ/NRAO), M. Neeleman; NRAO/AUI/NSF, S. Dagnello; NASA/ESA Hubble

 O disco Wolfe foi descuberto por primeira vez por ALMA en 2017. O equipo investigador atopou a galaxia cando examinaron a luz dun cuásar máis distante. A luz do cuásar absorbeuse ao pasar a través dun enorme depósito de gas hidróxeno que rodeaba a galaxia, e así revelouse. En lugar de buscar luz directa de galaxias extremadamente brillantes, pero máis raras, os astrónomos utilizaron este método de ’absorción’ para atopar galaxias máis débiles e máis ’normais’ no universo primitivo. 

Aínda que os estudos previos insinuaron a existencia destas primeiras galaxias de disco ricas en gases rotativos, grazas a ALMA agora temos evidencia inequívoca de que ocorren tan pronto como 1.500 millóns de anos despois do Big Bang.

Os resultados desta investigación consignáronse no artigo titulado “A Cold, Massive, Rotating Disk 1.5 Billion Years after the Big Bang” (Un disco xiratorio frío e masivo 1.500 millóns de anos despois do Big Bang), publicado na revista Nature.

FONTE: almaobservatory.org/es e abc.es