O cogomelo que nace en Galicia e que puido cambiar o transcurso da Segunda Guerra Mundial

Aínda que cogomelos hainos todo o ano, coa chegada dos primeiros fríos de decembro moitas das especies van desaparecendo dos campos e bosques de Galicia, onde a nivel gastronómico xa pouco máis queda que a lingua de vaca (Hydnum repandum), o pé azul (Lepista nuda), dúas cantarelas (Craterellus tubaeformis e lutescens) e algunhas tricolomas e boletos propios de piñeirais. Entre as que xa se despediu ata a próxima primavera está o coprinus comatus, un fungo moi apreciado na cociña, pero que ten detrás unha historia moito máis suculenta que a do padal.

Coñecida tamén como barbuda, apagacandeas, cogomelo de tinta ou sombreriño, este delicado cogomelo, que é relativamente abundante en Galicia, puido cambiar o curso da Segunda Guerra Mundial ou, polo menos, ter unha importante influencia no conflito bélico nos seus inicios. Neste caso, a favor dos nazis.

A razón hai que buscala nunha singularidade propia e única desta familia de fungos, os coprinus, cuxas láminas ao podrecer disólvense ata converterse nunha especie de tinta negra.

Esta característica xa era coñecida polos monxes da Idade Media, que colleitaban barbudas e almacenábanas para que podrecesen ata converterse nunha especie de sopa de esporas que despois se filtraba para usar como tinta nos escritos da época.

Anos despois, foi Adolf Hitler quen puxo o ollo nesa singularidade. E tratou de aproveitala. En pleno desenvolvemento da tecnoloxía bélica, os sistemas antiespionaxe e a máquina de cifrado de mensaxes Enigma, este cogomelo, ou mellor devandito a súa tinta, converteuse no mellor sistema de seguridade interno do bando nazi. Por que?

Porque Hitler asinaba todos os seus documentos oficiais con esta tinta, igual que o seu círculo de altos mandos máis próximo. Dese modo, ao recibir un papel, observábase con microscopio para verificar a súa autenticidade: se tiña esporas (as sementes do cogomelo que se aprecian moi ben con estes aparellos) era válido. E se non, era unha falsificación dalgún espía aliado para tentar enganar a Hitler.

Así que este pequeno cogomelo, moi peculiar pola súa forma, facilmente identificable, exquisita na cociña e abundante en Galicia, onde crece sobre todo en prados e cunetas con moita materia orgánica e mesmo esterco, xogou un papel crave na nosa historia contemporánea.

Ademais, o coprinus comatus garda outro secreto entre as súas láminas tintadas máis aló de Hitler e do nazismo. É un fungo comestible, precisamente mentres as súas láminas son brancas e non se entintan, pero xamais debe tomarse con alcol, xa que provoca unha reacción chamada síndrome coprínico. A substancia responsable denomínase coprina e pode provocar sofocos, palpitacións, náuseas e vómitos, aínda que de cando en cando complícase.

De todas as especies da familia, o coprinus atramentarius é sen dúbida o que máis reacciona ao alcol, aínda que o pequeno e famoso coprinus comatus da Segunda Guerra Mundial tampouco marida ben co viño. 

FONTE: Martín García Piñeiro/farodevigo.es         Imaxes: lacasadelassetas.com