Blogia
vgomez

CURIOSIDADES

DESCOBREN UN CURMÁN DOS CROCODILOS DE HAI 200 MILLÓNS DE ANOS

DESCOBREN UN CURMÁN DOS CROCODILOS DE HAI 200 MILLÓNS DE ANOS

Os etosaurios, un grupo de réptiles fortemente armados similares aos crocodilos modernos, dominaron as paisaxes da era Triásica, moito antes do reinado dos dinosauros. Agora, os científicos identificaron unha nova especie de etosaurio chamada Garzapelta muelleri no condado de Garza, ao noroeste de Texas que se extinguiu Hai 200 millóns de anos.

Esta especie de réptil prehistórico devanceiro dos crocodilos, deixo fósiles esparexidos por todos os continentes excepto a Antártida e Australia, o que revela unha rica diversidade en formas nunha etapa na que a, pesar de que os dinosauros adoitan levar toda a gloria, os etosaurios estaban antes que eles e eran os reis da Terra. Os etosaurios gobernaron a Terra durante o Triásico tardío (hai 237 millóns a 201 millóns de anos).

Descobren un curmán dos crocodilos de hai 215 millóns de años / Márcio L. Castro

O novo estudo, publicado na revista The Anatomical Record e dirixido por investigadores da Universidade de Texas en Austin céntrase nunha armadura de aetosaurio que ten a maioría das súas partes principais intactas, algo non moi habitual no rexistro fósil. Concretamente, esta armadura, ou caparazón, está intacta aproximadamente nun 70% e esténdese desde o pescozo e os ombreiros ata a punta da cola.

Temos elementos desde a parte posterior do pescozo e a rexión dos ombreiros ata a punta da cola. Polo xeral, atópase material moi limitado”, explicou William Reyes, estudante de doutoramento na Escola de Geociencias de UT Jackson e líder da investigación.

Este enorme curmán dos crocodilos era unha criatura acoirazada con placas incrustadas na súa pel e púas curvas ao longo dos seus flancos. Estas bestas de extremidades robustas medraban ata 5 metros de longo e estaban cubertas por placas óseas chamadas osteodermos para a súa protección. Segundo os investigadores, eran auténticos "tanques do Triásico".

Co obxectivo de interpretar a evolución e taxonomía destes enormes parentes dos crocodilos, os investigadores tentaron recompilar información sobre a súa evolución converxente, onde trazos similares evolucionan de forma independente en diferentes especies.

A aparencia de Garzapelta, blindado con placas óseas e flanqueado por púas curvas para maior defensa, establecía paralelos cunha versión parecida a un armadillo, o que suxire unha dieta omnívora, en contraste coa natureza carnívora dos crocodilos actuais. Así, aínda que os crocodilos actuais son carnívoros, os científicos cren que os etosaurios eran principalmente omnívoros.

Pero, onde encaixaba este espécime a árbore xenealóxica dos etosaurios foi un desafío maior para os autores, xa que a combinación de placas óseas non se viu anteriormente. A maioría de etosaurios encaixan nun de dous grupos principais: Aetosaurinae e Stagonolepidoidea, pero non pasaba así con G. muelleri. Parecía metade armadillo, metade crocodilo.

Os seus fósiles atópanse dispersos por todos os continentes excepto a Antártida e Australia / Midjourney/Sarah Romero

Dependendo de en que parte da armadura os investigadores salientasen na súa análise, Garzapelta terminaría en lugares moi diferentes. Unha vez que os expertos determinaron que as púas evolucionaron de forma independente, foron capaces de establecer onde encaixaba mellor entre outras especies de aetosaurios. Era unha nova especie de etosaurio que se parecía bastante ao crocodilo americano actual pero moito máis blindado e grande.

"A converxencia dos osteodermos entre etosaurios emparentados lonxanamente observouse antes, pero o caparazón de Garzapelta muelleri é o mellor exemplo diso e mostra ata que punto pode ocorrer e os problemas que causa nas nosas análises filoxenéticos", apuntou Reyes.

Por que bautizalo como Garzapelta muelleri?. Este nome rende homenaxe ao condado de Garza, Texas, onde se realizou o descubrimento, e a Bill Mueller, o paleontólogo que o atopou. Por último, o termo “pelta” significa escudo en latín.

Con todo, como detectaron que as variacións na aparencia da armadura desta criatura poderían verse influenciadas por varios factores, incluída a idade e o sexo de cada animal, William Reyes está a examinar fósiles de etosaurios da colección da Escola Jackson, que foron descubertos predominantemente durante a década de 1940 a través de escavacións realizadas pola Works Progress Administration, para explorar esta posibilidade. Garzapelta, que se atopa nas coleccións de fósiles da Universidade Tecnolóxica de Texas, pasou décadas nun estante antes de chamar a atención deste paleontólogo. Haberá máis etosaurios como este escondidos nos rexistros?

O estudo subliña o valor das coleccións de universidades e museos como depósitos de coñecemento científico sen explotar, á espera de ser descuberto e analizado polos investigadores actuais.

FONTE: Sarah Romero/muyinteresante.es

A ORIXE DO SECADOR DE PELO

O secador de pelo, o invento que naceu da casualidade como un híbrido entre aspiradora e licuadora

Difusores, embocaduras especiais, diferentes potencias, velocidades e temperaturas son algunhas das peculiaridades do secador de pelo, un pequeno electrodoméstico que nos acompaña na nosa rutina cosmética diaria.

Os primeiros intentos de fabricar un secador de pelo remóntanse a finais do século XIX, época na que se utilizaban aparellos que xeraban aire quente mediante unha chama, como o que se coñecía como secador de campá. Tratábase de modelos voluminosos, pesados ​​e, ademais, inseguros, cuxo uso estaba moi limitado a uns poucos salóns de beleza.

O inventor francés Alexandre Ferdinad Godefroy foi pioneiro no uso do secador de pelo moderno e incorporouno ao seu tocador parisiense. Ao parecer naceu por casualidade, cando a perruqueira colocou a unha clienta co cabelo mollado debaixo do capó da estufa de gas para ver que pasaba, o que sucedeu foi o esperado: succionou a humidade e secou o seu cabelo. Era o ano 1.920 nese momento.

O secador Godefroy, que foi o nome co que se popularizou o invento, era en realidade un aspirador investido: tiña unha bomba de aire que creaba o baleiro, un motor que quentaba os gases do interior e un tubo por onde saía a calor.

Dúas empresas americanas melloraron o invento do perruqueiro francés combinando a descarga de aire quente utilizada nas aspiradoras co motor da batedora, dese estraño binomio xurdiron os primeiros secadores portátiles da historia. A pesar de todo, eran demasiado voluminosos, pesados ​​e desprendían pouco aire.

Terían que pasar tres décadas máis para que o secador de pelo convertésese nun electrodoméstico habitual nos fogares, cando apareceron modelos máis compactos e lixeiros, que ademais permitían programar diferentes temperaturas e velocidades.

En 1.951 apareceron os secadores de cascos, que consistían nun secador conectado a un tubo e que alcanzaba un casco que se axustaba sobre a cabeza. Cando se acendía a secadora, o aire fluía a través do tubo e era expulsado a través de pequenos orificios dispostos ao redor do casco.

Na década seguinte, a tecnoloxía mellorou considerablemente ao utilizar materiais máis lixeiros e motores máis potentes. A seguinte mellora produciuse nas medidas de seguridade, cando se incorporaron interruptores de apagado por temperatura, circuítos de interrupción de fallas…

Durante moito tempo, os secadores de pelo asociáronse con accidentes mortais e non era do todo raro que unha persoa resultase electrocutada por un secador de pelo que non cumpría as normas de seguridade. Un accidente que foi máis frecuente cando a secadora entrou en contacto coa auga.

Por iso, na década de 1.970, a Comisión de Seguridade de Produtos de Consumo de Estados Unidos estableceu pautas para que se cumprisen certas medidas na fabricación.

Afortunadamente, neste momento, os modelos que temos, ademais de moi seguros, son lixeiros (están fabricados en titanio e cerámica), potentes e secan o cabelo nun tempo récord. O desenvolvemento dos secadores iónicos, que emiten ións negativos, permitiulles ampliar o seu rendemento reducindo o encrespamiento do cabelo.

FONTE: Pedro Gargantilla/abc.es/ciencia

MINERAIS RAROS V: COBALTARTHURITA

A xeoloxía é un campo incriblemente diverso co que podemos aprender moito sobre o noso planeta Terra. Unha das facetas máis curiosas desta ciencia é a dos minerais máis raros do planeta. 

Hai minerais moito máis estraños que os diamantes; máis de 5.000 especies minerais coñecidas na Terra, desde o omnipresente cuarzo pasando pola finguerita, a ichnusaite, a nevadaita, a ottoita, da que no último día falamos, ou o protagonista de hoxe a Cobaltarthurita. 

A cobaltarthurita está clasificada como un mineral raro de categoría dúas. Está formada por cobalto e axustada cun elemento arsénico descoñecido.

A súa fórmula é (Co,Mg)Fe3+2(AsO4)2(OH)2·4(H2O)

Só atopouse en catro localidades e toda a cobaltarthurita que existe no mundo cabería nun dedal.

A súa cor é marrón, con cristais aciculares ou costras botrioidais. A súa dureza é 3,5-4.

O gran valor destes minerais para a humanidade é que neles residen probas craves sobre as condicións e os elementos que había baixo a superficie cando eles creáronse, así como datos sobre as turbulencias biolóxicas do pasado.

Fin!

FONTE: Sarah Romero/muyinteresante.es e elpais.com/ciencia       Imaxe: Robert Downs (Universidade de Nevada)

MINERAIS RAROS IV: OTTOITA

A xeoloxía é un campo incriblemente diverso co que podemos aprender moito sobre o noso planeta Terra. Unha das facetas máis curiosas desta ciencia é a dos minerais máis raros do planeta.

Hai minerais moito máis estraños que os diamantes; máis de 5.000 especies minerais coñecidas na Terra, desde o omnipresente cuarzo pasando pola finguerita, a ichnusaite, a nevadaita, da que no último día falamos, ou o protagonista de hoxe a ottoita.

A ottoita, cuxo microscópico tamaño fai que sexa moi difícil de atopar. Este raro mineral incorpora telurio á súa composición, o que suma aínda máis puntos á súa singularidade.

Sistema cristalino: Monoclínico

A súa fórmula é Pb2TeO5

Continuará...

FONTE: Sarah Romero/muyinteresante.es e elpais.com/ciencia       Imaxe: Robert Downs (Universidade de Nevada)

MINERAIS RAROS III: NEVADAITA

A xeoloxía é un campo incriblemente diverso co que podemos aprender moito sobre o noso planeta Terra. Unha das facetas máis curiosas desta ciencia é a dos minerais máis raros do planeta.

Hai minerais moito máis estraños que os diamantes; máis de 5.000 especies minerais coñecidas na Terra, desde o omnipresente cuarzo pasando pola finguerita, a ichnusaite, da que no último día falamos, ou o protagonista de hoxe a nevadaita.

A nevadaita é un mineral clasificado en categorías un e dúas de singularidade. Está composto por vanadio e cobre e formouse baixo condicións ambientais moi estritas.

A súa fórmila é (Cu+2+,Al,V+3)6 Al8(PO4)8 F8(OH)2·22H2O

Os cristais son moi coloridos, pero microscópicos. Sistema de cristalización: Ortorrómbico. Lustre: Vítreo. Cor: Verde pálido ou turquesa. Dureza: 3

Continuará...

FONTE: Sarah Romero/muyinteresante.es e asturnatura.com   Imaxe: Robert Downs (Universidade de Nevada)

MINERAIS RAROS II: ICHNUASAITE

A xeoloxía é un campo incriblemente diverso co que podemos aprender moito sobre o noso planeta Terra. Unha das facetas máis curiosas desta ciencia é a dos minerais máis raros do planeta.

Hai minerais moito máis estraños que os diamantes; máis de 5.000 especies minerais coñecidas na Terra, desde o omnipresente cuarzo pasando pola finguerita, da que onte falamos, ou o protagonista de hoxe,  a ichnusaite.

A ichnusaite é  outra rara avis da xeoloxía. É un composto natural de torio e molibdeno coa fórmula Th(MoO4)2 •3H2O. Foi descuberto en Su Seinargiu, Sarroch, Cagliari, Sardeña, Italia en 2013. O nome provén do antigo nome grego de Sardeña, Ιχνουσσα, Ichnusa.

É incolora, quimicamente pura, cun sistema de cristalización monoclínica e con cristais prismáticos.

Moscovita, nuragheita e xenotima-(Y) son os asociados da ichnusaite.

Continuará!

FONTE: Srah Romero/muyinteresante.es     Imaxe: Italo Campostini/mindat.org

A LÚA AFÁSTASE DA TERRA

A Lúa que miramos todas as noites non ten o mesmo tamaño que a que vían os nosos antepasados. Parecía máis grande porque estaba máis preto da Terra. Chegará un momento en que nos deixará para sempre.

Por que a Lúa abandónanos? Ao contrario do que sucede na película Moonfall (2022) de ciencia ficción, a nosa Lúa, formouse hai miles de millóns de anos cando houbo unha colisión planetaria coa Terra dun obxecto chamado "Tea" (que forma a hipótese do gran impacto cun protoplaneta do sistema solar), está a afastarse de nós, facendo que os días sexan máis longos e os anos máis curtos debido a esta dinámica Terra-Lúa en constante cambio. E non hai maneira de atrasar este reloxo.

A Lúa, unhas catro veces máis pequena que a Terra, parece unha constante no noso ceo, pero o certo é que desde entón atópase nun estado de cambio continuo. E é que a Terra e a Lúa están a ’separarse’. A Lúa recentemente nada estaba case 16 veces máis preto da Terra do que está hoxe. A medida que se arrefriaba, a Lúa retrocedía, mesmo a miles de quilómetros de distancia. E, cada día, a Lúa afástase un pouco máis de nós.

Os científicos levan máis de 50 anos medindo exactamente esta distancia. A Lúa está a aumentar a súa órbita e afastándose de nós a un ritmo de 4 centímetros por ano (concretamente 3,78 cms/ano). 

As forzas da gravidade son invisibles e irrompibles, e non importa o que fagamos ou o que sintamos respecto a elas, seguirán empuxando á Lúa. Durante moitos millóns de anos seguiremos separándonos. O que sucede neste caso é que a Lúa xera mareas nos océanos da Terra e as mareas "consomen" unha gran cantidade de enerxía por fricción. A fricción é o que frea a rotación da Terra. Por tanto, a Lúa retrocede e isto retarda a rotación da Terra. Todo este arrastre de ida e volta empuxa á Lúa cara a fóra e agranda a súa órbita. Aínda que sexa moi lento, faino. E non hai volta atrás.

A órbita da Lúa con respecto á Terra é elíptica e non perfectamente redonda, polo que cada noite atópase máis preto ou máis lonxe de nós. Con todo, a Lúa atópase en media a 385.000 km de nós.

Nuns 50 mil millóns de anos, a Lúa deixará de afastarse de nós e asentarase nunha órbita estable. Neste punto, o noso satélite tardará uns 47 días en dar a volta á Terra (actualmente, tarda un pouco máis de 27 días). E, cando se logre esta nova estabilidade, a Terra e a Lúa quedarán unidas entre si por mareas. Como resultado, parecerá que a Lúa sempre está no mesmo lugar do ceo.

Que significa isto para nós, os habitantes da Terra, aquí e agora? De momento nada. As implicacións da saída da Lúa son sutís e en gran medida académicas. Con todo, serven como recordatorio da natureza dinámica do noso universo, onde mesmo o rostro aparentemente inmutable do noso compañeiro e satélite lunar conta unha historia de movemento e cambio perpetuo. O problema? Que o Sol terá outros plans dentro duns 5.000 millóns de anos, porque se transformará en xigante vermella cando se lle acabe o combustible e a Terra e todo o que estea ao seu alcance, como consecuencia da súa expansión, acabará sendo tragado polo Sol no seu último alento.

FONTE: Sarah Romero/muyinteresante.es    Imaxe: es.quora.com

MINERAIS RAROS: FINGERITA


A xeoloxía é un campo incriblemente diverso co que podemos aprender moito sobre o noso planeta Terra. Unha das facetas máis curiosas desta ciencia é a dos minerais máis raros do planeta.

Hai minerais moito máis estraños que os diamantes; máis de 5.000 especies minerais coñecidas na Terra, desde o omnipresente cuarzo ata o primeiro protagonista desta serie que hoxe comezamos, o esquivo e raro mineral coñecido como fingerita.

A fingerita ostenta a particularidade de acharse exclusivamente nun só lugar do mundo: as ladeiras do volcán Izalco no Salvador, que pertence á Área de Conservación e Reserva de Biosfera Apaneca do continente americano. E Ieste é só o principio das súas rarezas.

Iste mineral é inusualmente raro, xa que se forma en condicións “extremadamente raras” e desaparece ao entrar en contacto coa choiva. A pesar de ser os máis extraordinarios do planeta non son os máis valiosos, como os diamantes ou outras xemas preciosas, pero destacan por formarse en condicións pouco habituais e estar presentes en moi poucos lugares.

A fórmula química da fingerita, β-Cu₂V₂Ou, é tan complexa como rara. Esta composición única inclúe os elementos cobre (Cu), osíxeno (O) e vanadio (V), que se combinan nunha estrutura específica que só pode formarse baixo un conxunto moi limitado de condicións. A súa composición é tan rara que se cambiamos, aínda que sexa un pouco, a proporción de cobre e vanadio, obtemos un mineral totalmente diferente. A estrutura cristalina do mineral é delicada e intrincada, e a súa cor é negro con brillo metálico e opaco. En luz reflectida no aire, a fingerita é de cor gris media. Os minerais asociados inclúen tenardita, eucloro, estoiberita, shcherbinaita, ziesita, bannermanita, calcocianita e calcantita.

Este raro mineral foi descuberto como cristais triclínicos que se presentan como sublimados volcánicos ao redor de fumarolas no cráter do volcán Izalco e nomeado como fingerita en honra ao científico Larry W. Finger, minerólogo estadounidense do Carnegie Institution for Science (laboratorio de Xeofísica) de Washington, Estados Unidos que liderou o grupo de mineralogistas que levou a cabo o achado e foi rexistrado pola Asociación Mineralóxica Internacional en 1985.

Considérase moi raro porque foi atopado no ambiente hostil do volcán Izalco no Salvador, un lugar onde poucos minerais poden formarse e sobrevivir. De feito, Izalco, é coñecido como o "Faro do Pacífico" pola súa actividade case constante que proporcionou o crisol perfecto para o nacemento deste estraño mineral que se disolve en auga. Concretamente, o mineral fórmase nas fumarolas oxidantes de alta temperatura dos volcáns activos. A fingerita necesita calor extrema e a contorna química adecuada para que cristalice. E, ante todo, precisa unha concentración inusualmente alta de vanadio e cobre.

Outra das súas rarezas é o perecedoiro que resulta este mineral. É moi delicado, xa que se a temperatura baixa ou o mineral exponse a unha mestura incorrecta de gases, pode descompoñerse ou transformarse rapidamente noutro tipo de rocha.

Por se isto fose pouco, o seu acceso tampouco é fácil. Estar preto dun volcán activo nun lugar inhóspito é unha tarefa arriscada, por iso é polo que a recolección de mostras sexa un desafío perigoso para os mineraloxistas. De feito, os investigadores que o descubriron só puideron colleitar uns poucos miligramos.

"É comprensible que os minerais formadores de rochas atraian a maior atención na literatura mineralóxica, mentres que o descubrimento de novos minerais, que xeralmente son extremadamente raros, xa non representa o obxectivo central de moitos mineraloxistas", afirmaron os autores da Rockefeller University, no seu estudo publicado en 2016 na revista American Mineralogist nunha investigación sobre a taxonomía da fingerita e outros minerais raros.

O estudo clasificou 2.500 minerais diferentes polas súas características exóticas: formarse só en condicións extremas, disolverse ou desaparecer rapidamente, aparecer en lugares de difícil acceso ou estar compostos por elementos raros, calidades que ten a fingerita ao 100%.

Loxicamente, dada a súa rareza e inestabilidade, a fingerita non ten aplicacións comerciais; non é interesante para a industria. O seu valor reside principalmente na investigación científica e no ámbito dos coleccionistas de minerais, onde é apreciado pola súa excepcional rareza e beleza. É un auténtico tesouro mineralóxico apto para entusiastas da xeoloxía máis complexa da Terra.

Continuara!

FONTE: Sarah Romero/muyinteresante.es    Imaxe: Midjourney/Sarah Romero