vgomez

Castañas e cogomelos / Imaxe: laregion.es

"Castañas, noces e viño fan a ledicia de San Martiño" (Refraneiro Popular)

Cuarto Minguante: 3 de novembro

Lúa Nova: 11 de novembro

Cuarto Crecente: 10 de novembro

Lúa Chea: 25 de novembro

Chuvia de meteoros: Leónidas (LEO), do 6 ao 30, con máximo o 17 de novembro. Alfa-Monocerótidas (AMO), do 15 ao 26, con máximo o 21 de novembro.Tauridas Norte (NTA), do 20 de outubro ao 10 de decembro, con máximo o 17 de novembro.

   A boca do inferno  / IGOR SASIN

O pozo ardente da foto, tomada o 3 de maio de 2014 preto do pobo de Darvaza, en Turkmenistán, Asia Central, tamén é coñecido como Porta do Inferno. Leva ardendo sen interrupción desde hai 44 anos, e aínda que parece un volcán, este enorme cráter de 69 metros de diámetro e 30 metros de profundidade que se abre en metade do gran deserto de Karakum, é en realidade obra humana: formouse en 1971, cando un equipo de enxeñeiros e geólogos rusos que realizaba prospeccións na antiga república soviética peforó por accidente unha caverna chea de gas, provocando o seu derrube e creando un buraco que se tragou o campamento e a maquinaria. Para recuperar o equipo, aos técnicos non se lles ocorreu outra cousa que prenderlle lume e esperar a que o gas se consumise, pero fallaron nos seus cálculos: Turkmenistán alberga unha das maiores reservas de gas natural do mundo, e ninguén sabe cando se apagará. De momento, converteuse nun dos reclamos turísticos do país e da Ruta da Seda.

FONTE: Xornal El País

Imaxe: Jessica Levy / El País

Unha nova investigación revela que certas combinacións de coral e especies de algas son máis tolerantes ás temperaturas extremas que outras, e, por tanto, teñen máis posibilidades de sobrevivir e adaptarse ás condicións cambiantes do océano provocadas polo cambio climático. O estudo, dirixido por biólogos mariños da Universidade de Penn State, publicouse o pasado 26 de outubro na revista "Scientific Reports". "A nosa investigación ofrece un raio de esperanza: os corais poden responder e sobrevivir ao cambio climático, a condición de que non sexa demasiado rápido", aseguran.

FONTE: Xornal El País/Ciencia

GADIS non falta a súa cita anual!

Neste anuncio o protagonista para que presumamos de galegos é un can, un can de palleiro, un pastor galego. Vivamos como galegos!

Cada día superádesvos!

Un equipo de científicos internacionais xunto con investigadores do Laboratorio Nacional Lawrence Livermore (EE.UU.) descubriron cinco novos núcleos atómicos: un isótopo para o berkelio (Bk), neptunio (Np) e uranio (Ou) e dous isótopos do americio (Am).

Un isótopo é un átomo que pertence ao mesmo elemento químico co seu mesmo número atómico; a excepción atópase na súa masa atómica, que é distinta. Ata o momento, a táboa periódica dos elementos coñecidos contén máis de 3.000 isótopos (aínda existen algúns miles máis por descubrir) de 114 elementos químicos.

Os investigadores atopábanse profundando no desenvolvemento de novos métodos de sínteses de elementos súperpesados (ou transactinídios) cando descubriron que estes isótopos contaban con menos neutróns e eran tamén máis lixeiros que os isótopos coñecidos dos seus respectivos elementos químicos, o que os converte en núcleos exóticos.

"Cando te dás conta de que o uranio natural ten 146 neutróns e este novo isótopo só ten 124 neutróns, mostra canto temos que aprender sobre a estrutura nuclear e as forzas que manteñen unido o núcleo", explica un dos autores do estudo publicado na revista Physics Letters B.

Para conseguir este achado, os científicos dispararon a unha lámina de curio de 300 nanómetros de espesor con núcleos de calcio acelerados; os núcleos atómicos dos dous elementos tocados formaban un sistema composto por un tempo moi curto; con todo, os dous núcleos intercambiaron unha serie dos seus bloques de construción de protones e neutróns antes de que o sistema rompese, xerando diferentes isótopos en consecuencia. Mediante a análise de todos os produtos de desintegración detectados no experimento, conseguiron identificar os cinco novos núcleos atómicos.

FONTE: Revista Muy interesante

O lagarto Salvator meriana, de seis colas / N. Pelegrin e S.M. Leão

Este  lagarto branco (Salvator meriana), non adulto, atopado na cidade de Córdoba (centro de Arxentina) e de máis medio metro de lonxitude, feriuse gravemente a cola cun obxecto afiado que non chegou a cortarlla. Pero a lesión foi o suficientemente profunda como para iniciar o proceso de rexeneración desta extremidade. Neste caso, ao lagarto saíronlle simultaneamente seis colas de diferentes tamaños e desde diferentes puntos. Algunha delas mesmo medrou cun ángulo de 90º respecto da cola orixinal.

Os científicos do Instituto de Diversidade e Ecoloxía Animal (CONICET-UNC) e do Centro de Zooloxía Aplicada (Arxentina) describen o fenómeno de "extremadamente raro", aínda que a bifurcación da cola en lagartos non é do todo inusual. Con todo, é a primeira vez que se observa un lagarto de seis colas.

Esta habilidade de rexeneración xa era coñecida: algúns lagartos poden volver crear células nerviosas, parte da súa mandíbula e das súas extremidades. De feito, a estratexia de desfacerse da cola e volvela a xerar é amplamente usada para escapar dos depredadores. O estudo, publicado en Cadernos de Herpetoloxía, recalca que no caso deste lagarto, ter seis colas pode xerarlle máis custos que beneficios.

FONTE: Xornal El País/Ciencia

Fácil pero interesante experimento. Como farías para encher un vaso de aire dentro da auga?

Lembra, o aire é materia e, polo tanto, ocupa espazo!

A NASA ofrécenos a oportunidade de ver o Sol comodamente desde o sofá da nosa casa, coma se estivésemos alí mesmo. Todo iso a través dun vídeo de 30 segundos, en ultra-alta definición 4K, que colgou na súa páxina web.

O vídeo está realizado a partir das imaxes tomadas polo telescopio espacial «Solar Dynamics Observatory (SDO)» que, segundo o sitio online da NASA, toma fotografías desde ata unha decena de lonxitudes de onda diferentes, cada unha das cales axuda a resaltar as distintas temperaturas do material solar.

A Axencia Espacial Estadounidense engadiu que "as diferentes temperaturas poden mostrar estruturas específicas do Sol, tales como erupciones solares, que son gitantescas explosións de luz e raios X ou arcos coronales, os cales son regatos de material solar viaxando arriba e abaixo, en forma de búcle, polos campos magnéticos".

A NASA lembrou, desde a súa web, que os científicos usan este tipo de imaxes para estudar o complexo sistema electromagnético que causa o constante movemento do noso astro, o cal pode ter un efecto sobre a Terra."As erupciones e os demais tipos de explosións solares denominadas arcos coronales poden, nalgunhas ocasións, afectar á tecnoloxía espacial", sosteñen estes expertos quen ve no estudo da nosa estrela máis próxima unha forma de ampliar o noso coñecemento sobre a galaxia.

FONTE. Xornal abc/ciencia

A liñaxe dos crocodilos remóntase a hai 230 millóns de anos - EFE/GRUPO DE BIOLOXÍA EVOLUTIVA UNED

O grupo de Bioloxía Evolutiva da Universidade de Educación a Distancia (UNED) descubriu no xacemento de Lo Hueco, en Cuenca (España), os restos fósiles (máis dunha decena de cranios completos) dunha nova especie de crocodilo posuidor duns dentes enormes que habitou Europa durante o Cretácico. O achado foi publicado na revista revista PloS One.

Foi bautizado como Lohuecosuchus megadontos e segundo os investigadores, tiña hábitos anfibios, eran bos nadadores aínda que camiñaban tamén fose da auga e o seu corpo estaba cuberto por unha reforzada armadura dérmica formada por varias filas de ósos integrados no seu xa grosa pel.

A pesar das súas similitudes con outros crocodilos, os dentes de leste son sen dúbida os máis grandes que se viron en grupos próximos a estes réptiles: "Os dentes desproporcionadamente grandes fan que o seu maxilar proxéctese lateralmente e cara a debaixo dunha forma moi característica", explica Francisco Ortega, coautor do estudo.

Así, o Lohuecosuchus megadontos pertence ao grupo extinto de alodaposúquidos que viviu fai máis de 66 millóns de anos en Europa e conforma o parente máis próximo do grupo formado por todos os crocodilos actuais cuxo liñaxe se remonta a fai 230 millóns de anos.

O xacemento do Oco foi no seu día un humidal costeiro e grazas a este descubrimento e á análise dos múltiples cranios, os investigadores puideron atopar diferenzas características co xénero Allodaposuchus, xa que ata agora todos os restos de Europa occidental (Francia e España) que parecían ser crocodilos modernos primitivos integráronse como Allodaposuchus. Agora sabemos que "son formas emparentadas e ambas pertencen aos alodaposuquidos", aclara Ortega.

FONTE: Revista Muy Interesenta/Ciencia

Un instrutor de mergullo tomou as instantáneas / Ryan Jeffery

O corpo dos exemplares de manta raia é de cor gris (tendente a negro) na súa zona dorsal e branco na parte ventral. Con todo, un grupo de mergulladores filmou e fotografou unha manta raia rosa. Ocorreu o 20 de outubro nas augas da Illa Lady Elliot (Queensland, Australia), unha área moi coñecida entre os amantes desta actividade deportiva dado o gran número de mantas raias que poden observarse, informan os medios locais.

“Nunca antes vimos un exemplar tan particular, que xa está a ser nomeado como Clouseau, o inspector da Pantera Rosa", explica Kathy Townsend, responsable do Proxecto Manta que desenvolve en Australia a Universidade de Brisbane desde 2007.

FONTE: Xornal abc/natural

Na saída que onte fixemos 44 alumnos, 3 profesores e 4 pais aos montes da Valga (Oia) para a recollida de cogomelos, atopámonos con moitas estampas. Unha delas é a capatada por un dos pais (Luis Alberto) e que podedes ver na fotografía superior: un piñeiro coa forma de forquita, momentos antes de porse o Sol.

So o paseo polo lugar, xa mereceu a pena!

Imaxe do lixo espacial que orbita arredor da Terra / NASA

Un obxecto duns tres metros de longo, nunha órbita que excede a Lúa, caerá á Terra mañá venres, pola mañá. Será no océano Índico, ao sur de Sri Lanka. Os expertos están a seguilo e non teñen claro a súa orixe: pode ser un meteorito, pero tamén un fragmento dalgunha misión da época da exploración lunar. Denomínase WT1190F e non supón ningún risco de impacto en zonas habitadas.

En canto ao tamaño de WT1190F, calcúlase que está entre un metro, se é moi brillante, e seis metros, se é máis escuro, continúa este especialista.

A densidade calculada destes obxectos é determinante para a súa identificación como refugallo artificial ou como obxecto celeste natural. Dado o altísimo custo que supón enviar calquera carga ao espazo, os enxeñeiros afánanse para reducir o seu peso e resultan extremadamente lixeiros en comparación cunha roca, que ten moita maior densidade.

O curioso de WT1190F é que foi descuberto hai pouco polos sistemas de observación e seguimento de obxectos próximos á Terra e especúlase que pode ser un fragmento identificado hai anos e do que se perdeu a súa pista.

FONTE: Xornal El País/ciencia

AE Aurigae and the Flaming Star Nebula /Jesús Manuel Vargas Ruiz-Maritxu Poyal Viúdez / apod.nasa.gov

A axencia espacial norteamericana NASA distinguiu, o pasado martes día11, como "foto astronómica do día" unha imaxe captada por unha parella de afeccionados á astrofotografía en Puerto Real (Cádiz). Trátase dunha imaxe captada polo gaditano Jesús Manuel Vargas Ruiz e a ibicenca, fincada en Cádiz, Maritxu Poyal Viúdez. Ambos levan dez anos tomando fotografías do ceo profundo desde varios puntos da provincia de Cádiz.

A imaxe recolle a nebulosa de emisión de estréla "AE Aurigae", coñecida tamén como "Estrela Flameante". Ese nome débese a que no seu interior, a estrela fai brillar intensamente os gases, fundamentalmente hidróxeno, polo que parece que estivese a arder. Estrélaa AE Aurigae, visible preto do centro da nebulosa, está tan quente que é azul, está a uns 1.500 anos-luz de distancia e esténdese uns 5 anos-luz.

Para a obtención da imaxe os astrofotógrafos empregaron un telescopio refractor sobre unha montura motorizada e unha cámara CCD que a través de filtros especiais (Hydrógeno Alpha, Hydrógeno Alpha, Osíxeno III e Xofre II) capta a luz os gases que emiten os obxectos de ceo profundo.

FONTE: Xornal El Mundo/Ciencia

Cando visionamos unha película moitas veces non reparamos no escenario onde acontece, e deberíamos de facelo xa que, un espectacular espacio natural realza unha película ata o punto de convertese nun dos seus protagonistas principais.

Vexamos algún exemplo: “Memorias de África”

Esta película, do ano 1985, dirixida por Sydney Pollack, que levou o Óscar á mellor película de 1985 (levou seis figuriñas máis, entre elas á mellor fotografía), está baseada na novela autobiográfica homónima da escritora danesa Karen Blixen. O filme rodouse en Ngong Hills, no Val de Great Rift, ao suroeste de Nairobi (Kenia).

Espectacular!

Seguiremos con outras películas en próximos días.

FONTE: Revista Consumer

Big Bang / Imaxe:sdpnoticias.com

As dimensións do Universo son difíciles de comprender. Para acadar o volume do Sol, serían necesarias 1.300.000 Terras e estímase que só na Vía Láctea, a galaxia que habitamos, contén máis de 200.000 millóns de estrelas, moitas delas maiores que o noso astro. E con todo, esas estrelas non supoñen moito máis que o 8% da materia normal (ou bariónica) que foi creada na orixe do cosmos e da que están feitos os humanos ou os planetas. O 90% restante son nubes de gases ionizados nos que a temperatura separou aos electróns dos protones. A pesar da inxente cantidade de materia desas nubes, ata agora só púidose detectar entre un 20 e un 30% da que contén o universo, a parte que estaba o bastante quente como para ser observada con telescopios de raios X. O resto, permanecía indetectable, como a materia escura.

Agora, unha investigación liderada desde o Centro de Estudos de Física do Cosmos de Aragón en Teruel conseguiu identificar esa materia visible "escondida". Nun artigo publicado na revista Physical Review Letters, explican como utilizando medidas do Fondo Cósmico de Microondas do telescopio Planck, o eco radioactivo do Big Bang, permitiulles detectar a presenza de grandes cantidades deses gases. "Os fotóns da radiación do Big Bang, ao atravesar eses gases difusos que hai ao redor das galaxias, chocan cos electróns e transmítenlles un pouco de enerxía", explica o autor principal do traballo. Ao medir esa fluctuación de enerxía ao redor de 200.000 galaxias e comparala coas partes do fondo cósmico na que non hai, puideron detectar de forma indirecta a presenza da materia visible que ata agora permanecía oculta.

Segundo se explica no traballo, a calidade dos datos de Planck permitiu detectar a presenza de gas ionizado a grandes distancias do centro da galaxia "nunhas cantidades como as que predicir a teoría que deberiamos atopar".

Estas nubes de materia afastada do núcleo galáctico, quente pero non o suficiente como para ser detectada polos telescopios actuais, ten un papel importante no futuro do Universo como material para formar novos sistemas solares durante miles de millóns de anos. Nesta liña, recentemente publicábase un estudo teórico que estimaba que o 92% dos planetas habitables como a Terra aínda non naceran. Eses embrións atópanse na materia difusa que agora axudou a identificar un equipo de Teruel en colaboración con outros grupos de investigación nacionais e internacionais.

FONTE: Xornal El País/Ciencia

O escaravello Harmonia axyridis considerado invasivo en Dinamarca / commons.wikimedia.org

Ole Karsholt e Jan Pedersen, dous empregados do Museo de Historia Natural de Dinamarca, comezaron en 1992 a clasificar os insectos que atopaban no tellado do museo. Ambos os traballadores, que teñen unha ampla experiencia entomológica, levaron a cabo este control cada semana ata 2009. O que comezou como un pasatempo baseado na curiosidade científica converteuse nun estudo que revela como afectou o cambio climático á comunidade de insectos da zona.

O rexistro e a clasificación, feitos durante 18 anos, suxiren que os cambios no clima durante este tempo afectaron especialmente ás especies que se alimentan dun único tipo de planta: volvéronse máis sensibles aos cambios meteorolóxicos.

Sete especies novas de polillas e dúas de escaravellos rexistráronse por primeira vez en Dinamarca por Karsholt e Pedersen, incluíndo o escaravello asiático "dama multicolor" (Harmonia axyridis), que desde entón estendeuse á maioría do país e agora considérase invasivo.

Os científicos calcularon como cambiou a temperatura da contorna de cada grupo de insectos e aplicárono ao hábitat da especie en toda Europa durante o período de estudo. O hábitat da polilla experimentou un aumento de 0,14º C entre 1993 e 2008, e o das especies de escaravello aumentou en 0,42º C entre 1995 e 2008.

As consecuencias deste aumento de temperatura afectaron especialmente o gurgullo da porca (Curculio nucum), que se alimenta só dun tipo de avellana. Vive máis ao norte de Europa que o seu parente próximo o gurgullo da landra (Curculio glandium), que se alimenta só de landras. Mentres que o gurgullo da porca foi rexistrado só na primeira metade do estudo, o gurgullo da landra só apareceu na última parte, suxerindo que as especies que se alimentan dun só tipo de planta están a moverse cara ao norte.

O rexistro conta con ao redor de 250.000 insectos, entre os que se identificaron 1.543 especies diversas de polillas e escaravellos nun só tellado de Copenhague durante máis de 18 anos de seguimento. Isto supón o 42% de todas as especies de polillas de Dinamarca e o 12% dos escaravellos. O estudo, que se publicou na Revista de Ecoloxía Animal, está liderado por investigadores do centro de Geogenética e o de Macroecología, Evolución e Clima do Museo de Historia Natural de Dinamarca e tamén da Universidade de Copenhague.

Os científicos quéixanse da falta de atención política que teñen este tipo de estudos: "As investigacións deste estilo moitas veces están nun segundo plano en Dinamarca, e isto probablemente pase en moitos outros paises europeos", asegura Philip Francis Thomsen, un dos expertos. "Sen estes dous traballadores do museo, non saberiamos nada sobre a maioría das especies que hai en Dinamarca. Esperamos que isto poida devolver este tipo de seguimentos naturais á axenda política do país"

FONTE: Xornal El país/Ciencia

Nubes captadas por Kyle Mijlof en Sudáfrica e difundidas na súa conta de instagram @mijlof

O ceo é moi fermosoo, e o é máis cando certas nubes fórmanse nel, aparecendo con forma lenticular, e non só iso, senón que se forman en dous pisos cunha lentella sobre a outra, o máis parecido posible a unha nave espacial branca, de invasores extra-terráqueos.

As nubes en forma de OVNIs, ocurren cando hai vento horizontal que ondula en vertical como unha corda suxeita a unha árbore e que un neno hace serpentea de arriba a abaixo.

Adóitanse formar a sotavento das montañas ou dos obstáculos verticais, pero tamén cando hai columnas de aire ascendente e nas frontes frías.

O aire ten que ter unha humidade relativa moi próxima á condensación.  Cando o aire ascende un pouco, o vapor condensa e fórmase a nube. Cando descende, quéntase e o líquido pasa de novo a forma de vapor.  Se a estes ascensos e descensos engadimos vórtices verticais que fan, ademais, virar ao aire como un trompo co eixo cara arriba, temos as nubes lenticulares, as nubes en forma de OVNI.

O aire móvese constantemente nesa capa tan delgada que é a atmosfera. Móvese cara arriba e móvese paralelamente  á superficie, e este último movemento é xeralmente en forma de ondas. Non vemos o movemento máis que cando hai nubes e entón estas déixannos visualizalo coma se botamos pos de talco nunha corrente de auga.

FONTE: Antonio Ruiz de Elvira/Xornal El Mundo/Ciencia

Hoxe propóñovos unha recopilación de 10 dos experimentos caseiros que poden servir coma proxectos dalgunha materia científica do colexio.

1. Microscopio caseiro
2. Que pasa se mesturamos poliestireno con acetona?
3. Reloxo que funciona con patacas
4. Luz UV caseira
5. Láser guiado
6. Como estoupar globos con laranxas
7. Xerador eléctrico caseiro
8. Como ver a túa voz
9. Aneis de fumo
10. Motor eléctrico caseiro

Que disfrutedes!

Recreación buraco branco / Imaxe:batanga.com

Poderíanse definir como o oposto aos buracos negros: mentres que estes son auténticos tragones que non deixa escapar nada (nin sequera a luz), os buracos brancos serían unha colosal erupción de materia e enerxía. Trátase dun fenómeno hipotético, non observado, pero que pode deducirse da teoría da relatividade xeral de Einstein.

A orixe destes fogonazos cósmicos sería, do mesmo xeito que ocorre cos buracos negros, unha singularidade, é dicir, un punto onde o campo gravitatorio é infinito. No improbable caso de que unha nave achegásese a un, os seus ocupantes non vivirían para contalo. E se, sigamos imaxinando, o vehículo estivese totalmente blindado fronte á emisión de radiacións, os astronautas experimentarían unha progresiva desaceleración, coma se tentasen ascender por unha montaña empinada ata quedar conxelados no espazo-tempo.

Entre os candidatos a buracos brancos atópanse os estalidos de raios gamma, os púlsares (estrelas de neutróns que emiten radiación intensa de forma periódica) ou os buracos negros moribundos. Incluso o propio big bang que deu lugar ao universo podería considerarse un buraco branco. 

De todos os xeitos, moitos científicos rexeitan a posibilidade de que estes fenómenos existan realmente. O principal argumento na súa contra é que violan as leis da termodinámica, as cales postulan que a entropía ou desorde molecular sempre debe aumentar no universo; os buracos brancos, explosións colosais que parecen xurdir da nada, serían excepcións a este inexorable incremento.

FONTE: Revista Muy Interesante/Ciencia

Pteromys momonga / 9GAG.COM

O esquío anano voador xaponés (Pteromys momonga) é un roedor adorable. Non supera os 15 centímetros de lonxitude nin os 200 gramos de peso, de media. Ten un ventre branco que contrasta coa cor pardo das súas costas. A súa cola plana permítelle saltar dunha árbore a outra, aínda que disten a bastante distancia, ou escapar dun depredador: pode planear uns 100 metros. Non hiberna, aínda que pode durmir varios días seguidos sen problemas. E desde o portal de noticias 9GAG.COM pregúntanse se non se trata do animal máis encantador do planeta. Podes atopalos nos bosques das illas Honshu e Kyushu. Son sociais (así que poden observarse varios exemplares -unicamente do mesmo sexo cando non é tempada de cría- xuntos sobre a mesma rama). Son vegetarianos: podes ofrecerlles noces e sementes, por exemplo.

FONTE: Xornal abc/natural

Natalia Lafourcade, cos seus premios nas Vegas / Powers Imagery/Invision/AP

A cantante mexicana Natalia Lafourcade foi a gañadora da 16ª Entrega Anual do latin GRAMMY, celebrada na madrugada do pasado venres no pabillón do Hotel MGM Grand de Las Vegas, Estados Unidos.

Acadou os premios a mellor gavación, mellor canción e mellor álbum do ano: “Hasta la raíz”.

Parabéns!

Continuando con exemplos de películas que foron rodadas nun espacio natural, sendo este un dos protagonistas principais,realzando á mesma, falaremos hoxe de “Gorilas na néboa”, do director Michael Apted (1988)

A película está baseada na historia real da antropóloga estadounidense Dian Fossey e a súa loita por salvar aos gorilas nas montañas Virunga (en Ruanda e a República Democrática do Congo). O filme rodouse en varias localizacións de África, como o Parque Nacional dos Volcáns e Ruhengeri, ambos en Ruanda, así como en Zaire e en Kenia.

Entrañable!

FONTE: Revista Consumer

A Obra Social "A Caixa" presenta a exposición o "Ártico rompe" que aborda a singularidade deste territorio a través de fotografías, vídeos e innovadores módulos interactivos. As espectaculares imaxes de Andoni Canela Urizar (Tudela-Navarra, 1969) reúnen varias expedicións ao Ártico durante os últimos anos. Canela foi en busca de osos polares, focas de Groenlandia e zorrós Ártico, saíu de caza e pesca con cazadores e pescadores inuit e navegou con científicos e investigadores que estudan o cambio climático no ecosistema Ártico.

A exposición "O Ártico rompe" ten por obxecto mostrar a singularidade dos ecosistemas do Polo norte, detallando o importante papel que xogan no clima global, así como as súas características físicas e a súa biodiversidade. E todo iso, a través dun centenar de impactantes fotografías dun dos máis prestixiosos fotógrafos de natureza, Andoni Canela. As instantáneas deste vasto, inhóspito e impresionante territorio, realizadas expresamente para a mostra, permitirán aos visitantes percorrer os 200 metros cadrados que ocupa a exposición.

Esta exposición estará en Pontevedra do 18 de novembro ao 10 de decembro e estamos a barrallar a posibilidade de ir, sempre e cando contemos cun número suficiente de alumnado de 1º ESO para que a viaxe saia a bo prezo. A idea sería ir o xoves, día 10 de dece,bro, pola tarde. Sairiamos ás 14:30, despois de comer un bocata, e regresariamos sobre as 20 horas.

Animádevos e falade cos vosos Titores!

A Royal Society elixe un ano máis as 10 imaxes máis cativadoras de natureza do ano 2015, que quere celebrar o poder da fotografía para informar sobre ciencia. Formarán parte dunha exposición na súa sede en Londres, xunto con outras que recibiron unha mención especial.

Esta é a fotografía gañadora: "Cágados por riba" de BERT WILLAER (BÉLXICA)

Se queres ver o resto de fotografías preme AQUÍ.

Enténdese por violencia de xénero calquera acto violento ou agresión, baseados nunha situación de desigualdade no marco dun sistema de relacións de dominación dos homes sobre as mulleres que teña ou poida ter como consecuencia un dano físico, sexual ou psicolóxico, incluídas as ameazas de tales actos e a coacción ou privación arbitraria da liberdade, tanto se ocorren no ámbito público coma na vida familiar ou privada. (Lei 11/2007, do 27 de xullo, galega para a prevención e o tratamento integral da violencia de xénero).

O concepto "violencia de xénero" dá nome a un problema, que ata hai pouco, formaba parte da vida privada das persoas; era considerado un asunto de familia que non debía transcender de portas para fóra e, polo tanto, no que non se debía intervir. Entender a violencia como un asunto privado reforza ás mulleres a unha situación de subordinación respecto do home e implica asumir as relacións de poder historicamente desiguais entre ambos e a través das cales se lexitima ao home a manter o seu status-quo da dominación incluso a través da violencia. Esta percepción contribúe a que as mulleres non denuncien a súa situación por medo, vergoña ou culpabilidade.

A discriminación das mulleres e a violencia de xénero (como a manifestación máis brutal das desigualdades entre homes e mulleres) é un problema que traspasa fronteiras e que está presente na maior parte dos países do mundo coa particularidade de que as vivencias do maltrato son enormemente parecidas en todos os lugares e culturas.

Debe lembrarse que a violencia é unha estratexia de relación aprendida, non é innata. Se isto fose así, todas as persoas serían violentas ou todas as persoas exercerían a violencia da mesma maneira e no mesmo grao; sen embargo, non sempre a empregamos nas nosas relacións: falamos, negociamos, pactamos, tratamos de comprender o punto de vista da outra persoa e finalmente chegamos a un acordo, aínda que non obteñamos o que en principio queríamos.

Os maltratadores son selectivos no exercicio da violencia, o que demostra que son capaces de controlarse en calquera outra situación.

A mellor forma de combatila é por un lado a denuncia e por outro a educación en igualdade. Os dos vídeo que tes na parte superior seguen esa cronoloxía.

Está nas nosas mans!

Imaxe da lura xigante capturado en Asturias / CEPESMA

Atopouna unha parella de pescadores cando faenaba a 300 brazas de profundidade, (entre 300 e 400) metros no caladoiro do Cudillo. Os pescadores non podían crer o que estaba entre as súas redes, unha lura xigante, capturado de forma accidental. Cando a embarcación, o Minchos VI, chegou ao porto de Xixón, sobre ás dez e media da noite, esperábanos xa membros da Coordinadora para o Estudo e a Protección de Especies Mariñas (CEPESMA) para levalo a terra. Alí calculouse o peso, uns 150 quilos e a medida, 10 metros. Trátase ademais dunha femia.

FONTE: Xornal El Mundo/Ciencia

A reciclaxe aumenta ano tras ano grazas á colaboración dos consumidores que saben que facer: botellas de vidro ao iglú verde, envases ao amarelo e papel ao azul. Agora ben, na casa hai gran variedade de produtos de uso normal que se volven "raros" cando chega a hora de desprenderse deles.

Neste, e en próximos artigos, veremos  como reciclar (ou se non se pode) eses obxectos ou cousas dos fogares que xeran máis dúbidas.

Lámpadas: recíclanse en colectores específicos situados en tendas ou en puntos limpos ( no noso caso ao lado da Piscina Municipal).

Cápsulas de café: non se poden reciclar no colector amarelo, pero marcas como Nespresso ou Dolce Gusto teñen puntos de recollida para as súas cápsulas usadas.

Chicles: hai que tiralos no colector de fracción resto, é dicir, verde, o do lixo.

Discos: CD e DVD, só nos puntos limpos; vinilos e VHS e casetes, ao colector de fracción resto, é dicir, verde, o do lixo.

Envases, non todos: gran parte dos envases de uso doméstico recíclanse no colector amarelo, pero non todos, dada a gran variedade e os seus diferentes materiais. Bótanse ao colector de fracción resto, é dicir, verde, o do lixo, botes e tarros de barro, moldes de silicona, biberóns, termos e bidóns de ciclista. Con todo, os táperes para alimentos, as macetas de plástico e os envases co logotipo da caveira (perigosos), ademais da o colector verde de lixo tamén poden depositarse nun punto limpo.

Envoltorios e bandexas de alimentos: van ao colector amarelo envoltorios (de caramelos, chicles, bombóns, etc.) tanto os plásticos como os metalizados, plástico de burbullas, celofán, cortiza branca, bolsas de froitos secos, sobres de sopas, abrazaderas de plástico das latas, plástico que envolve botellas e tetrabriks, bolsas de plástico de alimentos, bolsas de redecilla de froita e patacas, bandexas para alimentos e o plástico fino que os envolve e envoltorios triangulares de sándwiches.

Continuará!

FONTE: Revista Consumer

Neira Vilas cun exemplar de Memorias dun neno labrego / Imaxe:ccaa.elpais.com

A lingua galega está de loito. Morreu Xosé Neira Vilas aos 87 anos de idade.

Nacera en Gres (Vila de Cruces) Pontevedra, en 1928. É membro numerario da Real Academia Galega, Doutor Honoris Causa polas universidades da Coruña e da Habana, e Fillo Predilecto do Concello de Vila de Cruces. Entre outros galardóns recibiu a Medalla Castelao, o Pedrón de Honra, o Premio Trasalba. Premio da Crítica Española (novela en galego) e Premio da Crítica Galega (ensaio). É un dos escritores clásicos da literatura galega.

Emigrou a Arxentina en 1949, onde fixo a carreira de Xornalismo. Foi Secretario Xeral das Mocedades Galeguistas, e Secretario da Comisión Organizadora do histórico Congreso da Emigración Galega. Casou coa escritora cubana, de ascendencia galega, Anisia Miranda, en 1957. Xuntos fundaron ese mesmo ano “Follas Novas”, editorial e distribuidora do libro galego no continente americano.
Colaborou na prensa galega de Buenos Aires e publicou nesa cidade o poemario Dende lonxe, en 1960, e a novela Memorias dun neno labrego, en 1961, ano en que Neira e Anisia van vivir a Cuba. Alí funda é dirixe a Sección Galega do Instituto de Literatura e Lingüística. Desempeña diversos traballos na administración, colabora na prensa, e exerce durante seis anos a xefatura de redacción da revista infantil Zunzún. Dende 1992 reside na súa parroquia natal, onde preside a Fundación que leva o seu nome. (A súa compañeira Anisia faleceu en 2009).

Da súa obra destaca:

Narrativa

MEMORIAS DUN NENO LABREGO (1961)
XENTE NO RODICIO (1965)
CAMIÑO BRETEMOSO (1967)
HISTORIAS DE EMIGRANTES (1968)
A MULLER DE FERRO (1969)
REMUÍÑO DE SOMBRAS (1973)
AQUELES ANOS DO MONCHO (1977)
QUERIDO TOMÁS (1980)
TEMPO NOVO (1987)
NA OUTRA BANDA DO MAR (1992)
PAPEIS (1992)
CONTOS DE TRES MUNDOS (1995)
O HOME DE PAU (1999)
RELATOS MARIÑEIROS (2003)
A FUXIDA DE MANUEL (2007)
ESPERANDO O LEITEIRO (2012)

Narrativa para nenos

CARTAS A LELO (1971)
O CABALIÑO DE BUXO (1971)
ESPANTALLO AMIGO (1971)
A MARELA TARAVELA (1976)
O CICLO DO NENO (1978)
CONTOS VELLOS PARA RAPACES NOVOS (1983)
DE CANDO O SUSO FOI CARTEIRO (1988)
CHEGAN FORASTEIROS (1993)

Poesía

DENDE LONXE (1960)
INQUEDO LATEXAR (1969)
POESÍA RECADADA (1994)
CANTAROLAS (1995)
DENDE GRES (2004)

Vilas deixa un importante legado ás nosas letras, do que forma parte Memorias dun neno labrego, a novela galega máis lida e traducida, e que eu persoalmente empreguei como libro de texto para o meu alumnado, a principios dos 80, cando se empezou a impartir o galeno na escola.

Descanse en paz!

Un equipo de investigadores da Universidade de California en Berkeley acaba de confirmar que Marte está a piques de perder Fobos, un dos seus dous satélites. En efecto, Fobos, a maior das lúas de Marte (as súas dimensións son de 26,8 × 21 × 18,4 Km), está a caer lenta, pero continuamente cara ao Planeta Vermello. Pero o seu destino final non é o de chocar violentamente contra a súa superficie, senón que romperá en miles de fragmentos que, co tempo, terminarán por converterse nun anel perecido aos que locen Saturno ou Urano.

Este inevitable destino, con todo, non é inminente, e tardará aínda entre 20 e 40 millóns de anos en cumprirse. Unha eternidade para o ser humano, pero un simple parpadeo na escala de tempo planetaria. Unha vez formado, segundo os cálculos dos científicos, o anel podería sobrevivir durante cen millóns de anos máis antes de ser "reabsorbido" por Marte en forma de espectaculares choivas de meteoritos. Todo un espectáculo para os astrónomos do futuro. E para os mil habitantes que Marte, sen dúbida, terá para entón.

Nun artigo que acaba de aparecer en Nature Geosciences,  calcularon o grao de cohesión dos materiais que forman Fobos, e a conclusión é que o satélite non resistirá as forzas de marea gravitatorias ás que estará sometido cando se achegue máis a Marte. Na actualidade, Fobos atópase apenas a 6.000 km, da superficie marciana, o que lle converte no satélite máis próximo ao seu planeta de todo o Sistema Solar.

Pero como se pasa de ser unha lúa a un simple anel de cascallos? Do mesmo xeito en que a nosa Lúa tira da Terra en direccións diferentes, provocando, por exemplo, as mareas oceánicas, tamén Marte «tira» de forma diferente das distintas partes de Fobos. Por iso, a medida que se vaia achegando ao Planeta Vermello, e debido a que Fobos está moi fracturado e cheo de cascallos, eses «tiróns» gravitatorios terminarán desmembrándoo coma se fose unha galleta que se fai pedazos, esparciendo faragullas e anacos por todas partes.

Os cascallos de Fobos, rocas de varios tamaños e unha gran cantidade de po, seguirán en órbita ao redor de Marte e distribuiranse rapidamente á súa ao redor formando un anel. Probablemente, os fragmentos de maior tamaño caerán e terminarán chocando bastante rapidamente contra o planeta, pero a maior parte deles segurá en órbita durante millóns de anos antes de que, á súa vez, tóquelles a quenda de caer sobre Marte en forma de grandes choivas de meteoritos. Para entón, Deimos converteuse na única Lúa do Planeta Vermello.

FONTE: José Manuel Nieves/Xornal abc/ciencia

Hoxe comeza  en París-Lle Bourget (Francia) a XXI Conferencia das Partes (COP21) da Convención Marco das Nacións Unidas sobre o Cambio Climático (CMNUCC).  Acudirán representantes de 195 países, a maioría dos Estados do mundo, mantendo reunións ata o 11 de decembro, co principal obxectivo de chegar a un novo acordo internacional sobre o clima que substitúa ao protocolo de Kyoto e que se empezaría a aplicar a partir de 2020.

Os chamados gases de efecto invernadoiro, principalmente o dióxido de carbono (CO₂), acumúlanse na atmosfera e impiden que as radiacións infravermellas que emite o planeta ao quentarse saian ao espazo. Isto fai que a temperatura do planeta suba. Estes gases sempre estiveron presentes na atmosfera. O problema, segundo o consenso científico (case absoluto), é que as actividades humanas contribuíron a romper o equilibrio existente. A industria, o transporte e os usos do chans aumentaron a concentración destes gases. Segundo a segundo a Organización Meteorolóxica Mundial (OMM), a concentración de CO₂ na atmosfera alcanzou en 2014 as 397,7 partes por millón (ppm). Antes da Revolución Industrial era de 278 ppm.   

A intención é que os 195 asinantes leven a cabo políticas de mitigación, é dicir, reducións de emisións. Ademais, espérase que se fixar como obxectivo que, a final de século, a temperatura global non supere os dous graos, aínda que os Estados máis expostos (como os insulars) queren baixar esa meta a 1,5 graos.

Ese posible tratado non impoñerá metas individuais de redución de CO₂. Para tentar non repetir Kioto, cun alcance moi limitado, optouse por outra fórmula: que cada país voluntariamente presente compromisos de redución de emisións, tanto os desenvolvidos como os que non o son. Neste momento máis de 170 xa o fixeron.

O punto máis complicado será a vinculación ao novo protocolo. A UE aposta por un protocolo con apartados vinculantes. Por exemplo, que o sexan os compromisos de redución de emisións que cada país presentou voluntariamente. Con todo, a Administración de Barack Obama podería ter problemas, como xa ocorreu con Kioto, para que o Congreso e o Senado ratifique un protocolo legalmente vinculante. A UE renunciou xa a que se inclúan sancións, ao consideralo un elemento que pode disuadir a algúns países á hora de asinar o acordo.

Ademais de mitigación, no cumio tamén se discuten políticas de adaptación, é dicir, medidas para que os países máis vulnerables poidan prepararse para o cambio climático. Para iso, está prevista a creación do chamado Fondo Verde para o Clima, que a partir de 2020 conte con 100.000 millóns de dólares anuais. Quen debe achegar? Esta pode ser outra das dificultades en París. En teoría, só os países considerados desenvolvidos. Pero fóra desa categoría quedarían potencias como China.

Aventurarse nestes momentos para asegurar un acordo é complicado. En 2009, co cumio de Copenhague, levantáronse expectativas parecidas ás de París e fracasouse.

Se non se pecha, ou se pecha un pacto pouco ambicioso, non significará que a loita contra o cambio climático párese. Moitos dos compromisos voluntarios de redución de emisións xa os contempla cada país na súa lexislación nacional. Sería o caso, por exemplo, da UE, que se fixou unhas metas concretas para 2030 á marxe do cume. Se non hai acordo, quizais, a peor parada sería a ONU e a idea de que un problema global como o cambio climático pode ter unha resposta tamén global.

Crucemos os dedos!

FONTE: Xornal El país/Ciencia