vgomez

Lúa Chea: 5 de outubro

Cuarto Minguante: 12 de outubro

Lúa Nova: 19 de outubro

Cuarto Crecente: 27 de outubro

Chuvia de meteoros: Oriónidas: do 4 de outubro ao 14 de novembro, con máximo 21-22 outubro. Radiante da constelación de Orión e cometa asociado: IP/Halley

O aluminio e o ferro son dous dos elementos máis abundantes na superficie do noso planeta. Son tamén os materiais básicos cos que se fabrica a lata, un envase case inmortal cuxas propiedades esenciais non se deterioran por moitas veces que sexa reciclada, segundo explica a Asociación Metalgráfica Española. Para a natureza tamén son ósos duros de roer: en función da súa composición, e do seu grosor, unha lata pode tardar máis de 100 anos en degradarse á intemperie. Por iso son usadas masivamente para protexer case calquera cousa: líquidos, alimentos, produtos de limpeza, químicos, pinturas e, mesmo, pelotas de tenis. 

Cada español tirou en 2016 unha media de 13,2 quilos de plástico, briks e latas ao colector amarelo, segundo datos de Ecoembes. Os envases metálicos alcanzaron unha taxa de recuperación do 84,8%, case dous puntos máis que o ano anterior. Antes de que este recipiente vaia ao colector, e de aí inicie o camiño cara a unha nova posta en circulación, podes alongar un pouco máis a súa vida útil.

Aquí mostrámosche como levar a cabo a túa reciclaxe particular e transformar unha lata en catro obxectos novos.

FONTE: Xornal El País/Eco Espacio

Hall, Rosbash e Young, gañadores do Nobel de Medicina 2017 / Imaxe: xataka.com

Os científicos estadounidenses Jeffrey C. Hall (Nova York, 1945) , Michael Rosbash (Kansas City, 1944) e Michael W. Young (Miami, 1949) gañaron hoxe o premio Nobel de Medicina de 2017, "polos seus descubrimentos dos mecanismos moleculares que controlan o ritmo circadiano", segundo o xurado do Instituto Karolinska de Estocolmo, responsable do galardón.

Usando de modelo moscas da froita, illaron un xene que controla o ritmo biolóxico diario e codifica unha proteína que se acumula nas células de noite e degrádase de día, ademais de identificar outros compoñentes que afectan o seu "reloxo autosuficiente interno".

Este reloxo interior está implicado na regulación do soño, na liberación de hormonas, no comportamento alimentario e mesmo na presión sanguínea e a temperatura corporal.

Parabéns!

A catedral de San Basilio, orixinalmente coñecida como Catedral da Intercesión da Virxe no Montículo, é unha catedral localizada na Praza Vermella, escoltada polo Kremlin e o Mausoleo de Lenin, na cidade de Moscova, Rusia. É recoñecida mundialmente polas súas impactantes cúpulas características. A catedral está dedicada a un pescador chamado Basilio, que se supoñía que era vidente e sanaba aos pobres.

A construción da catedral foi ordenada polo zar Iván o Terrible e realizouse entre 1555 e 1561. Ao ser terminada, ordenou sacarlle os ollos ao arquitecto, Postnik Yakovlev, para que non puidese construír nada igual. En 1588 o zar Fiodor Ivanovich ordenou que se agregase outra capela, sobre a tumba de San Basilio, santo polo cal se empezou a chamar popularmente a catedral. A idea orixinal consistía en construír un grupo de capelas, cada unha dedicada a cada santo en cuxo día o zar Iván gañou unha batalla. Unha torre central combina estas áreas nunha soa catedral.

A catedral destácase polo seu colorido. Consiste en 9 pequenas capelas construídas nun só elemento, cada unha diferentes ás outras. O deseño baséase no de igrexas contemporáneas de teito en forma de bulbo, tales como a Igrexa de San Xoan Bautista en Dyakovo e a Igrexa da Ascensión en Kolomenskoye. Álzase maxestuosa, tendo todos os seus acabados unha beleza máxima conseguida pola boa combinación de cores. A capela do centro, destácase bastante polo iconostasio en ouro e as pinturas dedicadas á virxe e ao seu fillo. En todo o seu redor, van formándose as demais capelas que se entrelazan desde a entrada principal ata o primeiro piso. É un arsenal encantador de cores que se remolinan e de torres de ladrillo vermello. As oito torres están rematadas con cúpulas en forma de cebola colócanse ao redor dunha novena expira central, formando todo o conxunto unha estrela de oito puntas.

A igrexa salvouse da destrución varias veces durante a historia tumultuosa da cidade.  No video supeior podes coñecela máis polo miudo. 

FONTE: arqhys.com

De esquerda a dereita, Rainer Weiss, Barry Barish e Kip Thorne / Imaxe:Molly Riley/AFP 

O descubrimento das ondas gravitacionais, cuxa existencia Albert Einstein predixo en 1915 pero non se confirmou experimentalmente ata o 2015, foi recoñecido co premio Nobel de física deste ano. Segundo informou a Real Academia de Ciencias Sueca, o premio concédese aos estadounidenses Rainer Weiss (1932), Barry Barish (1936) e Kip Thorne (1940), "por contribucións decisivas ao detector LIGO e á observación de ondas gravitacionais".

"As ondas gravitacionais son unha maneira completamente nova de observar os acontecementos máis violentos no espazo e de poñer a proba os límites do noso coñecemento", destaca a academia sueca no comunicado en que anuncia o premio. A súa detección "xa promete unha revolución en astrofísica".

Esta detección, que Einstein pensaba que nunca sería posible porque o sinal das ondas gravitacionais é extremedamente débil, foi froito do "entusiasmo e determinación" dos tres galardoados, sinala a academia sueca. "Xuntos, fixeron realidade unha visión que ten case cincuenta anos de antigüidade".

Parabéns!

FONTE: lavanguardia.com

Jauqes Dubochet, Richard Henderson e Joachim Frank

A Real Academia Sueca de Ciencias outorgou o premio Nobel de Química de 2017 a Jacques Dubochet (Aigle, Suíza, 1942), Joachim Frank (Siegen, Alemaña, 1940) e Richard Henderson (Edimburgo, Reino Unido, 1945) pola súa achega ao desenvolvemento de tecnoloxías para xerar imaxes tridimensionales das moléculas da vida, algo que está a servir xa para entender mellor procesos biolóxicos como as infeccións ou os nosos ciclos de soño. En palabras da academia, o seu mérito consiste en "o desenvolvemento da criomicroscopía electrónica para a determinación a alta resolución da estrutura de biomoléculas nunha solución".

A estrutura das moléculas está directamente relacionada co que son capaces de facer e coñecela e fotografala axuda a entender a súa función. A criomicroscopía electrónica permitiu conxelar esas biomoléculas en movemento e facerlles unha foto con resolución atómica.

Segundo explicaba a academia nunha nota, esta tecnoloxía permitiu observar con precisión proteínas que provocan resistencias a quimioterapias contra o cancro ou aos antibióticos que empregamos contra as infeccións, o funcionamento dos complexos moleculares que regulan o reloxo circadiano (que recibiu o Nobel de Medicina deste ano) ou os mecanismos polos que se captura a luz durante a fotosíntese.

Parabéns!

FONTE: Xornal El País/ciencia

Kazuo Ishiguro / Imaxe: xornal abc.es

O escritor inglés de orixe xaponesa Kazuo Ishiguro é o gañador do premio Nobel de Literatura de 2017.

Ishiguro naceu en Nagashaki, en 1954. O seu pai era científico e a vida levouno ao Reino Unido, a unha cidade de provincias chamada Guilford. De adolescente foi hippie e guitarrista. Na universidade esforzábase oir escribir os seus ensaios coas frases mínimas que puidesen expresar significado. Agora, cando fala en inglés, ten a pronuncia neutra dun londiniense dedicado á cultura.

Obras como "Nunca me abandones", "Os restos do día", "O xigante enterrado", "Os inconsolables", "Un artista do mundo flotante era o seu libro xaponés" e "Nunca me abandones", levárono a tan alto premio.

Parabéns!

FONTE: Xornal El Mundo/Literatura

Logo de ICAN / Imaxe: Blidaru.net

A Campaña Internacional para a Abolición das Armas Nucleares (ICAN) recibiu este ano o Premio Nobel da Paz, seguindo as últimas vontades do sueco Alfred Nobel. Así, o comité noruegués que concede o galardón explicou que esta organización internacional que agrupa a Ong dun centenar de países meréceo "polo seu traballo para chamar a atención sobre as consecuencias humanitariascatastróficas de calquera uso das armas nucleares e polos seus esforzos innovadores para lograr unha prohibición baseada en tratados de tales armas".

Tras recalcar que "vivimos nun mundo no que o risco das armas nucleares é maior que en moito tempo", a presidenta do comité, fixo un chamamento a toda a comunidade internacional, pero moi en particular aos países que posúen armas nucleares, asinasen o Tratado de Non Proliferación Nuclear ou non, para que inicien "negociacións serias con miras á eliminación gradual, equilibrada e coidadosamente controlada das case 15.000 armas nucleares no mundo".

Merecedido premio! Parabéns!

FONTE: María Fluxa/Xornal El Mundo

Esta fin de semana chega aos cines a esperada película Blade Runner 2049. Acontece despois de 35 anos do estreno da orixinal Blade Runner (1982). Conta cunha posta en escena fascinante, varios apartados técnicos sobresalientes e unha fotografía espectacular. Esta é a súa ficha técnica:

Título: Blade Runner 2049

Título orixinal: Blade Runner 2049

Dirección: Ridley Scott, Denis Villeneuve

País: Estados Unidos

Año: 2017

Duración: 163 min.

Xénero: Ciencia ficción

Distribuidora: Sony Pictures Releasing de España

Produtora: Warner Bros. Pictures / Scott Free Productions / Thunderbird Films / Alcon Entertainment

Guión: Hampton Fancher, Michael Green

Produción: Andrew A. Kosove, Broderick Johnson, Bud Yorkin, Cynthia Sikes, Ridley Scott

Música: Hans Zimmer, Benjamin Wallfisch

Fotografía: Roger Deakins

Reparto: Harrison Ford, Ryan Gosling, Robin Wright, Dave Batista, Ana de Armas, Sylvia Hoeks, Mackenzie Davis, Carla Juri, David Dastmalchian, Hiam Abbass, Lennie James, Jared Leto

Sinopse: Trinta anos tras os eventos da primeira película, un novo Blade Runner, o oficial K do departamento de policía dos Ánxeles, saca á luz un segredo oculto que ten o potencial de conducir o que queda da sociedade ao caos. O descubrimento de K lévalle a unha procura para atopar a Rick Deckard, antigo Blade Runner do departamento de policía dos Ánxeles que leva desaparecido trinta anos.

Algo máis que unha película de ciencia ficción!

O etólogo e escritor Carl Safina (Brooklyn-Nueva York-EE.UU., 1955) é un dos maiores especialistas de hoxe en día na relación do ser humano cos animais. Hoxe preséntovos o seu libro diste ano: "Mentes marabillosas. O que pensan e senten os animais", publicado na editorial Galaxia-Gutenberg.

Entrelazando décadas de observacións de campo con novos e sorprendentes escubrimientos sobre o cerebro, "Mentes marabillosas" ofrece unha visión íntima da conduta animal que suprime as clásicas fronteiras que separaban ata agora aos seres humanos do resto de animais. No libro, os lectores viaxan ao Parque Nacional de Amboseli na paisaxe ameazada de Kenia onde as mandas de elefantes loitan para sobrevivir á caza furtiva e a seca, logo ao Parque Nacional Yellowstone para observar aos lobos e como xestionan a traxedia persoal dunha manda, para finalmente mergullarnos na asombrosa e pacífica sociedade das orcas que viven nas cristalinas augas do Pacífico Noroeste. Mentes marabillosas ofrece unha visión iluminadora das personalidades únicas dos animais a través de historias extraordinarias sobre a súa alegría, pena, celos, ira e amor. A similitude entre as conciencias humana e non humana, o coñecemento dun mesmo e a empatía lévanos a reevaluar como interactuamos cos animais. Safina argumenta que así como nós pensamos, sentimos, usamos ferramentas e expresamos emocións, outras criaturas e mentes coas que compartimos o planeta tamén o fan.

Merece a pena lelo!

FONTE: casadellibro.com

 O cerdolí / Imaxe: Diario de Navarra

O "cerdolí", a especie de recente aparición na nosa fauna é o resultado do cruzamento do porco vietnamita co xabaril.

Poderíase dicir que a aparición do «cerdolí» é caprichosa, porque é froito do capricho do ser humano. Hai uns anos púxose de moda ter nas casas unha adorable especie exótica como é o porco vietnamita. A imaxe do actor George Clooney, que adoptou un exemplar desta especie durante os anos 90 e comezos dos 2000, disparou a fama deste animal e foron moitas as persoas que se fixeron cun. Pero estes animais acadan os 80 quilos e faise difícil mantelos nas vivendas urbanas convencionais.  

Os donos máis sensatos entregaron os seus exemplares a centros de protección animal. Pero houbo outros que directamente abandonaron ás súas mascotas no monte. O porco vietnamita asilvestrouse en poucos meses e os seus gustos e necesidades alimenticias lévanlles a aproximarse aos jabalíes.

O porco vietnamita é un animal exótico que non é autóctono de España, nin tan sequera de Europa, senón que procede de Asia. Ao mesturarse co xabaril está a converterse nunha nova especie exótica. A especie resultante é un animal algo máis pequeno que o xabaril que alcanza entre 80 e 100 quilos de peso. Adquiriu o pelo do xabaril, máis longo e abundante que o do porco vietnamita. Pola contra, o fuciño resultou chato, como o dos porcos. 

Pero o verdadeiramente alarmante é que se considera xa unha especie invasora. De feito, o comité científico que asesora ao Ministerio de Agricultura, Pesca, Alimentación e Medio Ambiente, aconsellou no ano 2014 incluílo como unha das especies exóticas invasoras existentes en España, aínda que este paso aínda non se deu.

O "cerdolí" adquiriu a capacidade reprodutiva dos porcos, ata 16 crías ao ano, o que fai que se reproduzan moito máis que a especie autóctona, os jabarís, que adoitan ter unha camada ao ano de 3 ó 4 jabatos nas femias novas e 6 nas maiores. Só en contadas ocasións teñen dúas camadas ao ano. Ademais, os xenes procedentes do porco vietnamita, unha especie doméstica, fai que estes animais non teñan medo a achegarse ao ser humano, o que fai que non teñan reparos en achegarse aos campos agrícolas traballados polo ser humano.

Un problemón!

FONTE: Anna Cabeza/xornal abc/sociedade

A viñeta de onte, no xornal El País, do humorista gráfico El Roto (Andrés Rábago García, Madrid-1947) plasma marabillosamente dúas realidades que hoxe preocupan moito: a sequía (leva moito sen chover) e as súas consecuencias e o movemento das masas pola falta de paz social.

Ámbalas dúas son por culpa do mal clima!

Richard H. Thaler / Imaxe: Poslovni dnevnik

O estadounidense Richard H. Thaler (Nova Jersey,1945), foi galardoado co Premio Nobel de Economía, pola súa contribución á economía do comportamento, isto é, basicamente a incorporación da psicoloxía ás ciencias económicas.

O comité que outorgou o galardón explica que os economistas adoitan asumir que as persoas teñen bo acceso á información, poden procesala sen problemas e levan á práctica as súas decisións buscando unha ganancia persoal. Con todo, existen moitas discrepancias entre esas teorías e o que logo ocorre. Non sempre existe un comportamento racional. E, ás veces, mesmo inflúe o sentido da equidade. "Thaler contribuíu a expandir e refinar a análise económica ao considerar tres trazos que sistematicamente inflúen nas decisións económicas: a racionalidade limitada, a percepción de xustiza, e a falta de autocontrol", subliña o xurado do premio.

Parabéns!

FONTE: Xornal El País/Economía

A Lúa / Imaxe: Google Plus

Cando un mira cara á Lúa, pódense ver facilmente superficies escuras de basalto volcánico que enchen grandes concas de impacto. Estes mares de basalto, coñecidos como maria, irromperon mentres o interior da Lúa aínda estaba quente e xerando plumas magmáticas que ás veces rompían a superficie lunar e fluían durante centos de quilómetros.

As análises de mostras das misións Apolo indican que os magmas transportaron compoñentes de gas, tales como monóxido de carbono, os ingredientes para auga, xofre e outros compostos volátiles.

Nun novo traballo, Debra H. Needham, do Centro de Voo Espacial Marshall da NASA, e David A. Kring, do Instituto Lunar e Planetario (LPI), calcularon as cantidades de gases que se elevaron das lavas en erupción a medida que fluían sobre a superficie e mostraron que eses gases acumulábanse ao redor da Lúa para formar unha atmosfera transitoria. A atmosfera foi máis espesa durante o pico de actividade volcánica hai uns 3.500 millóns de anos e, cando se creou, persistiría durante uns 70 millóns de anos antes de perderse no espazo.

Os dous pulsos máis grandes de gases producíronse cando os mares de lava encheron as concas de Serenitatis e Imbrium fai aproximadamente 3.800 e 3.500 millóns de anos, respectivamente. Os astronautas das misións Apolo 15 e 17 exploraron as marxes deses mares de lava, que colleitaron mostras que non só proporcionaron as idades das erupciones, senón que tamén contiñan evidencia dos gases producidos polas erupciones de lavas lunares.

Needham di: "A cantidade total de H₂O liberada durante o emprazamento dos mares de basalto é case o dobre do volume de auga no Lago Tahoe. Aínda que gran parte deste vapor perdeuse no espazo, unha fracción significativa podería chegar aos polos lunares, o que significa que algúns dos volátiles que vemos nos polos lunares poden orixinarse dentro da Lúa".

David Kring sinala: "Este traballo cambia drasticamente a nosa visión da Lúa, dun corpo rochoso sen aire a un que adoitaba estar rodeado por unha atmosfera máis frecuente que a que rodea a Marte hoxe". Cando a Lúa tiña esa atmosfera, estaba case 3 veces máis preto da Terra que hoxe e aparecería case 3 veces máis grande no ceo.

Esta nova imaxe da Lúa ten implicacións importantes para a exploración futura. A análise de Needham e Kring cuantifica unha fonte de volátiles que poden quedar atrapados desde a atmosfera en rexións frías e permanentemente sombreadas preto dos polos lunares e, por tanto, poden proporcionar unha fonte de xeo adecuada para un programa sostido de exploración lunar.

Os volátiles atrapados nos depósitos de xeo poderían proporcionar aire e combustible para os astronautas que realizan operacións de superficie lunar e, potencialmente, para misións máis aló da Lúa.

Durante a última década, a procura de volátiles dentro da Lúa e na superficie da Lúa intensificouse. Eses volátiles poden conter pistas sobre o material que se acrecentou para formar a Terra e a Lúa e, por tanto, as nosas orixes planetarias.

Os volátiles tamén poden proporcionar os recursos in situ necesarios para as actividades sostidas da superficie lunar que poden seguir o desenvolvemento do novo vehículo tripulado da NASA Orion e unha estrutura que pode orbitar a Lúa.

Ademais, están a desenvolverse activos robóticos, como o Resource Prospector da NASA, para explorar a natureza e distribución dos depósitos volátiles que poderían ser adecuados para a análise científica e a recuperación. Sobre a base dos novos resultados de Needham e Kring, eses activos poden estar a recuperar xeo que está parcialmente composto de volátiles estalados de fisuras volcánicas fai máis de 3.000 millóns de anos.

FONTE: Xornal Faro de Vigo/Ciencia

"Sentir o movemento das ás dunha bolboreta na punta dos dedos". A frase parece un verso. Talvez dun poeta non demasiado bo, deses que tiran de metáfora fácil e rimas consoantes para esconder a palabra. Pero non é un verso, senón o exemplo que pon Luís Castelo para destacar as asombrosas posibilidades do Gloveone, unha luva para ser utilizado con programas de realidade virtual, que provoca en quen o utiliza a ilusión de estar a tocar os obxectos  cos que interactúa. "Nós empezamos en 2014 a innovar en temas de saúde con realidade virtual para deficiencias neurológicas ou problemas de alzheimer con moitos tipos de pacientes -explica Castelo para xustificar a orixe do Gloveone-. E démonos conta de que cando probaban a realidade virtual, o primeiro que facían era tentar agarrar ou coller obxectos que aparecían polas lentes. E de feito o non poder facelo provocaba que se angustiasen moito con toda a experiencia. Así descubrimos ese gran oco que era o sentido do tacto ou o posibilitar que sentisen o que estaban a ver".

Gloveone é o produto co que se deu a coñecer Neurodigital, empresa almeriense fundada por Castelo, enxeñeiro informático, e Francisco Neto, doutor en Neurociencia. A evolución háptica (relativa ao sentido do tacto) é a próxima fronteira que ten que afrontar a realidade virtual: dominadas as posibilidades ópticas e acústicas, controlar o tacto,un sentido moito máis complexo, permitirá multiplicar e elevar as prestacións das aplicacións de VR. Neste sentido Gloveone supuxo un espectacular avance, debido a que non só consegue que o usuario senta o peso ou a textura do que está a tocar no mundo virtual, así como traducións doutros sinais mediante presión, senón tamén que vexa as súas propias mans mentres manexa os obxectos.

O seu seguinte proxecto, Avatar VR, que ademais das luvas inclúe distintas bandas que tamén envían e reciben información, é un paso máis cara ao que Castelo considera é o futuro da realidade virtual: "pasa por erradicar calquera tipo de soporte intrusivo". Moi pronto, cre, seremos capaces de ter experiencias completamente inmersivas sen necesidade de luvas, cascos ou traxes. Bastarán uns adhesivos con sensores. Nese momento será cando a realidade virtual dea o gran salto cara ao que nos diriximos: "os límites non os marca a nosa tecnoloxía, senón o que sexamos capaces de imaxinar".

FONTE: José L. álvarez Cedena/Xornal El País

A miña familia e ao fondo o ascenso do teleférico / Imaxe: Zaira Gómez Fernández (13/10/2017)

Nesta ponte do Pilar volvín a un lugar espectacular que visitei por primeira vez cando tina 17 anos. Xa choveu!  Neste caso fíxeno coa miña muller a as miñas dúas fillas, que non coñecian o lugar: Fuente De en Cantabria.

E claro, alí algo obrigado e subir no teleférico, que salva un desnivel de 753 metros, levándonos aos 1.823 metros de altitude en tan só 4 minutos, a unha velocidade de 10 m/s. Foi inagurado en 1966, levando 51 nos en servicio.

Xa non son un mozo e a viaxe foi intensa. Bueno, non só para min! No alto a paisaxe é sobrecolledora e ten unha inmensa beleza.

Dada a cantidade de visitantes (nós tiñamos o 1622 en diante), tivemos que esperar para subir algo máis de 3 horas, polo que non realizamos actividades na cima. A baixada, espectacular, foi máis maina.

Para rematar o día unha parada en Potes e volta a León.

O vídeo superior, que atopei en youtube, pode darvos unha idea da viaxe.

Merece a pena!

Para honrar a beleza e a importancia científica das  fotografías microscópicas, tamén chamadas micrografías, o concurso de imaxes Nikon Small World entrega cada ano unha serie de premios aos investigadores e afeccionados que capturan as imaxes microscópicas máis impresionantes.

O primeiro premio diste ano foi a fotografía superior "Células de piel humana" que expresa queratina marcada fluorescente. Os seus autores: Bram van den Broek, Andriy Volkov, Kees Jalink, Nicole Schwarz e Reinhard Windoffer do Netherlands Cancer Institute.

Se queres coñecer o resto de fotografías gañadoras preme AQUÍ.

FONTE: Sarah Romero/Revista Muy Interesante

A viñeta do humorista gráfico Davila no Xornal Faro de Vigo de hoxe plasma a situación de Galicia por mor dos incendios. Unha pena!

Eu vivino de primeira man onte cando regresaba de León pola tarde. Problemas na autovía a áltura de A Gudiña e para rematar dar a volta cara Ourense á altura da Cañiza, xa de noite. Hoxe retomei a viaxe e cheguei á casa, eso si, contemplando unha paisaxe desoladora: montes e casas queimadas, fume...

Non entendo que intereses pode haber detrás da vaga de incendios, salvo a sequía e a calor. Un atentado ecolóxico e unha perda de vidas!

Non teñen perdón!

Reconstrución de Haumea e o seu anel / IAA

Máis aló de Neptuno, o último planeta do Sistema Solar, esténdese un cinto con centos “quizais miles"” de corpos feitos de rocHa e xeo. Plutón, o máis coñecido deles, foi degradado a planeta anano en 2006, en parte porque se descubriron outros corpos cun tamaño similar ou mesmo maior nesta mesma zona. Entre eles estaban Eris, Makemake e Haumea, o máis descoñecido do grupo. Segundo un estudo publicado na pasada semana, iste é tamén o único dos planetas ananos que ten un anel que lembra, en miniatura, aos de Saturno.

Estes corpos son moi difíciles de estudar porque están moi lonxe, brillan pouco e son demasiado pequenos. Unha forma de observalos en detalle é seguilos xusto cando pasan por diante dunha estrela eclipsando parte da súa luz, o que permite calcular a súa composición e tamaño exactos.

O 21 de xaneiro deste ano Haumea pasou fronte a unha estrela propicia. Doce telescopios de 10 observatorios europeos observaron o fenómeno. "Grazas a este despregamento de medios puidemos reconstruír con moita precisión a forma e tamaño do planeta anano Haumea, co sorprendente resultado de que é bastante máis grande e menos reflector do que se pensaba”, explicase dende o Instituto de Astrofísica de Andalucía (IAA), quen encabezou a investigación. “Tamén é moito menos denso do que se cría con anterioridade e isto soluciona algunhas incógnitas que estaban pendentes de resolver para este obxecto", engadese nunha nota de prensa difundida pola institución.

Haumea está a uns 7.400 millóns de quilómetros, 50 veces a distancia do Sol á Terra. Tarda 284 anos terrestres en completar unha órbita ao redor da estrela e dá unha volta sobre si mesmo cada catro horas, moito máis rápido que outros corpos de tamaño similar e mesmo menor. Esa velocidade deulle a súa característica forma de balón de rugby. Grazas ás observacións efectuadas, publicadas en Nature, agora sábese que ten polo menos 2.320 quilómetros no seu lado máis longo, igual que Plutón, pero sen atmosfera.

O descubrimento máis rechamante é o anel ao redor do seu plano ecuatorial, onde tamén está a lúa Hi´iaka. Ata hai uns anos só se coñecían aneis nos planetas xigantes, especialmente os de Saturno. Posteriormente descubríronse aneis nalgúns centauros, os corpos que orbitan entre Xúpiter e Neptuno e é posible que Marte gañe un cando se faga pedazo Fobos, unha das súas lúas.

O anel ten unha resonancia de 3 a 1, é dicir, que as partículas de xeo que o compoñen dan unha volta ao planeta por cada tres que completa este sobre o seu propio eixo.

O anel puido formarse tras unha colisión con outro obxecto, ou pola liberación de parte do material superficial debido á rápida rotación de Haumea.

FONTE:  Nuño Dominguez/Xornal El País/Ciencia

No Ciclo Internacional de Cinema Submarino de San Sebastián (CIMASUB) dous documentais galegos foron seleccionados polo xurado da 41ª edición entre os máis de cincuenta traballos enviados desde varios países europeos e do outro lado do Atlántico. "SyngDOC. O descoñecido mundo dos signátidos" e "Mareas Vermellas" conquistaron a Varanda de Prata e a de Bronce, respectivamente.

Na parte superior tedes o vídeo promocional do primeiro e o vídeo completo do segundo.

Parabéns!

Despois dos lumes os problemas e riscos ambientais non rematan. Alén da perda de biomasa vexetal e de biodiversidade en xeral, prodúcese tamén un empobrecemento do solo e, coas chuvias, o lavado do horizonte superficial arrastrando grandes cantidades de sedimentos e materia orgánica. Esta erosión e a diminución da materia orgánica no solo, unidas á brusca inxección de materiais nas canles fluviais e nas rías, son causa de graves impactos mesmo en áreas alonxadas das zonas queimadas.

É moi importante ter en conta que os labores de restauración hidrolóxico-forestal deben ser desenvovidos por persoal especializado e seguindo uns estritos protocolos de actuación para evitar causar máis danos, como a compactación por pisoteo, a erosión inducida nas ladeiras, a introdución de especies invasoras ou non procedentes... As intervencións deben tamén axustarse ás características particulares de cada territorio, en particular nos espazos protexidos, nos que deben respostar ás necesidades concretas de conservación establecidas nos correspondentes planos. 

ADEGA (Asociación para a Defenda Ecolóxica de Galiza) danos unha serie de CONSELLOS para non estragar máis o ambiente nestes casos.

FONTE: adega.gal

Non mide máis de 100 metros, xira cada 28 minutos e acompaña á Terra como un case-satélite, o que quere dicir que dá voltas ao redor do Sol co mesmo período, pero sen estar unido ao noso planeta pola gravidade. Desde o seu descubrimento en 2016, a maioría dos astrónomos sospeitou que se trata dun asteroide, pero algúns especulaban con que podía ser mero lixo espacial, un foguete queimado atrapado nunha órbita próxima que só de cando en vez achégase para poder ser estudado con grandes telescopios.

Un equipo de astrónomos do Laboratorio Lunar e Planetario da Universidade de Arizona (EE.UU.) resolveu o misterio utilizando un deses xigantescos telescopios, o Gran Telescopio Binocular (LBT) en Mount Grahan, no sueste de Arizona. Resulta que, como esperaban, o obxecto (469219) 2016 HO₃ é un asteroide ordinario e non lixo espacial. As novas observacións confirman que se trata dun obxecto natural de procedencia descoñecida, pero similar a outros pequenos NEOs (obxectos próximos á Terra) que sobrevoan o noso planeta cada mes.

O equipo explica que unha forma de visualizar a órbita de HO₃ é imaxinando a un bailarín de hula-hoop, o Sol nesta analoxía, virando dous aros ao redor das cadeiras ao mesmo tempo, lixeiramente fóra de sincronización. Mentres orbita ao redor do Sol, o obxecto fai bucles anuais ao redor da Terra. Como resultado, o obxecto parece orbitar a Terra, pero non está ligado gravitacionalmente ao noso planeta. Só descubríronse cinco cuasisatélites, pero 2016 HO₃ é o máis estable deles. En escalas de tempo dalgúns séculos, permanece dentro de 38-100 distancias lunares de nós.

FONTE: Xornal abc/ciencia

Thimmamma Marrimanu / Imaxe: lasexta.com

Este particular bosque que observades na fotografía, e que cobre máis de 19.000 m², atópase nunha rexión do estado indio de Andhra Pradesh, ao leste da reserva forestal de Kadiri. O curioso é que esta masa boscosa está composta única e exclusivamente por unha soa árbore.

A árbore coñécese como Thimmamma Marrimanu e pertence aos chamados banianos ou figueiras de Bengala (ficus benghalensis), unha especie endémica de Bangladés, India e Sri Lanka.

Os banianos, que tamén inclúen outras especies, son árbores que se desenvolven de maneira non convencional: de arriba a abaixo. As sementes germinan nas gretas da cortiza doutra árbore, medrando ata que as raíces aéreas forman un pseudotronco que acaba por devorar ao árbore hóspede e expandíndose aos poucos ata crear unha amálgama de ramas e troncos incrible. En si, o árbore hóspede acaba os seus días asfixiado polo baniano. As ramas, que se estenden de forma horizontal crean á súa vez novas raíces aéreas que, por mor da gravidade, acaban tocando terra e formando novos troncos suplementarios.

Ver para crer!

FONTE: Sarah Romero/Revista Muy Interesante

A maioría das distopías futuristas que retratou a ciencia ficción literaria e cinematográfica mostran un planeta inhóspito, desertizado, no que a vida natural foi arrasada, ben por puro esgotamento ou por desastre nuclear. Pero a biotecnoloxía pode conseguir que estas predicións funestas non cheguen a cumprirse. Son moitos os científicos e as compañías que se esforzan por atopar fontes de enerxías limpas que permitan manter as subministracións que necesitamos e, ao mesmo tempo, non atenten contra a integridade do planeta. Exploradas, e probadas suficientemente, a enerxía solar ou a eólica, entre as tradicionais, ábrense agora tamén novas posibilidades con tecnoloxías máis disruptivas, que se atreven a imaxinar posibilidades novas.

Unha delas é a proposta dun grupo de estudantes andaluces, quen inventou un sistema para obter enerxía eléctrica a través das plantas. Javier Rodríguez, estudante de Nanociencia e Nanotecnoloxía na Universitat Autónoma de Barcelona, e Pablo Manuel Vidarte e Rafael Rebollo, estudantes de Enxeñería Multimedia de La Salle Universitat Ramon Llull, son os artífices desta idea, xerme de Arkyne Technologies, empresa que ten a dúas deles como cofundadores. A súa carta de presentación é Bioo Lite, unha maceta que xera suficiente enerxía como para cargar un smartphone a través do porto USB que incorpora. O sistema aproveita a materia biolóxica que refugan as plantas durante a fotosíntesis para obter enerxía a un custo mínimo. Nesta mesma liña, o seu novo produto é Bioo Pass Wifi, unha planta que ofrece acceso inmediato a Internet sen necesidade de contrasinais con tan só achegar o teléfono móbil.

O obxectivo de Arkyne Technologies é innovar nun terreo, o das enerxías renovables, onde aínda hai moito percorrido por diante. Utilizando os seus sistemas, Vidarte e os seus socios aseguran que uns 100 metros cadrados de leitugas (á marxe de proporcionar unhas boas ensaladas) serían suficientes para abastecer as necesidades enerxéticas dun fogar familiar. O espazo requirido sería moito menor se, en lugar de vexetación baixa, co que contásemos fose con árbores. "A nosa proposta expón unha simbiose entre tecnoloxía e natureza. En lugar de tallar os bosques poderiamos convertelos nas centrais eléctricas do futuro" asegura Vidarte.

FONTE: José L. Álvarez Cedena/Xornal El País

Unha parella de insectos pau da illa de Lord Howe /Rohan Cleave, Zoo de Melbourne

A illa de Lord Howe é unha masa de terra en forma de media lúa fronte á costa de Australia. Durante moito tempo, foi o fogar duns xigantescos insectos pau do mesmo nome, que mesmo superaban os 15 cm de lonxitude. Pero cando os barcos levaron ás ratas accidentalmente ata a illa hai aproximadamente un século, estas criaturas desapareceron rapidamente.

Os insectos foron declarados extintos e non se volveron ver ata unhas décadas despois na próxima e fascinante Pirámide de Ball, un illote volcánico escarpado que mide case dúas veces a Torre Eiffel e levántase en metade do océano Pacífico. Con todo, eses insectos recentemente descubertos non parecían os mesmos que os antigos exemplares conservados en museos, o que suscitaba dúbidas sobre a natureza da súa verdadeira identidade.

Agora, un equipo de investigadores analizou o ADN dos insectos vivos e mortos da illa de Lord Howe e están convencidos de que son o mesmo animal, de nome científico Dryococelus australis, os escasos xemplares descubertos na deshabitada Pirámide de Ball críanse agora no Zoológico de Melbourne e noutros lugares.

O achado, publicado na revista Current Biology, aumenta considerablemente a probabilidade da reintroducción do insecto na illa. A comunidade de Lord Howe apoiou un plan para distribuír gran envelenado no lugar coa esperanza de erradicar ás ratas. Se ten éxito, o seguinte capítulo da historia dos insectos pau podería ter lugar na súa illa ancestral.

FONTE: Xornal abc/ciencia

Un par de vellas notas manuscritas. E nelas, unha receita, a de como ter unha vida feliz. Ambas foron entregadas polo mismísimo Albert Einstein a un mensaxeiro en Tokio e agora, 95 anos máis tarde, ven a luz nunha poxa celebrada en Xerusalén e polas que pagaron 1,33 millóns de dólares.

A historia das notas é unha anécdota digna de contar: corría o ano 1922 e o xenial físico atopábase en Tokio, dando unha serie de conferencias. Facía pouco que recibira o premio Nobel e a súa fama non deixaba de crecer en todo o mundo.

Un día, un mensaxeiro xaponés entrou ao Hotel Imperial, onde Einstein aloxábase, para entregarlle unha mensaxe. Non se sabe se o mensaxeiro, segundo os hábitos locais, negouse a aceptar propina ou se o físico non levaba diñeiro solto encima nese momento.

O que está claro é que Einstein non quixo que o raparigo se fose de alí cunha man chea de nada e outra cousa de ningunha e escribiulle alí mesmas dúas notas, a man e en alemán, segundo conta o vendedor das notas, que é parente do xa desaparecido mensaxeiro e que vive en Hamburgo.

"Quizá, se tes sorte, díxolle o físico ao mensaxeiro,  estas notas transformaranse en algo moito máis valioso que unha propina normal e corrente".

Unha das notas, na que aparece o membrete do Hotel Imperial de Tokio, di textualmente que "unha vida tranquila e modesta trae máis felicidade que unha procura constante de éxito, unida a unha axitación constante".

A outra, escrita nun sinxelo papel branco, di simplemente "onde hai vontade, hai un camiño".

A día de hoxe, resulta imposible determinar se as dúas notas de Einstein, descoñecidas ata agora, son unha mera reflexión sobre a súa xa entón crecente fama.

Por certo, descoñécese se o mensaxeiro en cuestión chegou lonxe na vida aplicando a receita do xenio...

FONTE: xornal abc/ciencia

A palabra cyborg dispara a imaxinación cara a seres híbridos entre humanos e máquinas con poderes extraordinarios. Poderes que, por suposto, van moito máis alá que utilizar a impresora da oficina ou sacar un refresco da máquina. Pero os cyborgs que traballan en Epicenter o son, precisamente para iso: abrir portas sen cartóns, pagar chucherías ou acender o seu computador. Ao redor de 160 empregados desta compañía sueca, recrutados de forma voluntaria en festas (beer and chips chámanas), teñen un microchip implantado na boneca que lles permite, como di Jowan Österlund, fundador de Biohax (empresa encargada dos implantes), "falar coas máquinas".

De primeiras a proposta soa un pouco inquietante. Mesmo propia dun pesadelo futurista, pero Hanne Sjöblad, hacker sueco e un dos pioneiros nesta tendencia, está convencido de que se trata dun paso natural na nosa relación coa tecnoloxía. Para que necesitamos cartóns de crédito, contrasinais de seguridade, chaves ou historiais médicos se podemos levar toda esa información incorporada no noso propio corpo dunha forma moi sinxela. "Levamos anos poñendo chips aos animais, chancea Sjöblad, por que non imos facelo coas persoas?". Os precursores desta idea son conscientes das suspicacias que esperta. Parece lexítimo preguntarse se non se trata dun novo avance do Gran Irmán para ternos a todos controlados. Na súa defensa, Biohax afirma na páxina web da compañía que o obxectivo é xustamente o contrario, que o que buscan é ofrecer aos seus clientes "o control da súa contorna dixital. Dándolles os medios para salvagardar a súa identidade online. Hoxe en día ti es a túa información".

Österlund, que xa realizou máis de 1.500 implantes desde que abriu Biohax, cre que o futuro dos microchips estará ligado a múltiples funcións como, por exemplo, a saúde: "ensinar ao meu corpo a que me diga exactamente que necesita. Cousas como como por favor bebe máis auga ou toma máis sal". Mentres chega ese momento, e poidan superarse as lóxicas sospeitas que algo así esperta, os empregados de Epicenter gozan coa atención que levantan os seus implantes: "o mellor, asegura unha das traballadoras, é que o resto da xente atópao fascinante"

FONTE: José L. Álvarez Cedena/Xornal El País/Ciencia

Materiais para traballar medición, unidades de tempo, peso e capacidade / Educando Juntos

A maior revisión do Sistema Internacional de Unidades (SI) desde a súa instauración en 1960 estase levando a cabo. A Conferencia Xeral sobre Pesos e Medidas (CGPM), que supervisa o SI, redefinirá en novembro de 2018 catro unidades científicas básicas: o amperio, o quilogramo, o kelvin e o mol. Os cambios entrarán en vixencia en maio de 2019.

A Oficina Internacional de Pesos e Medidas (BIPM) xa revisou estes plans de modificación nunha reunión que tivo lugar a semana pasada preto de París, segundo informa a revista de divulgación científica Nature.

As redefinicións destas unidades basearanse en relacións con constantes fundamentais, en lugar de constantes abstractas ou definicións arbitrarias, como sucede na actualidade. Isto permitirá aos científicos que traballan co máis alto nivel de precisión facelo de múltiples maneiras, en calquera lugar ou momento e en calquera escala. Ademais, estes cambios non afectarán as escalas convencionais.

Baixo este novo sistema SI, os investigadores poderán usar varios experimentos para relacionar constantes con cada unha das unidades de medida.

O quilogramo (unidade básica de masa) está actualmente definido pola masa que ten un cilindro de platino-iridio cunhas altura e dimensión específicas. Isto presenta un problema. Os obxectos poden perder átomos facilmente ou absorber moléculas do aire, polo que, en comparación co prototipo, observouse que algunhas copias oficiais han gañado, polo menos, 50 microgramos nun século. Coa nova redefinición, o quilogramo podería medirse coa denominada balanza de Watt, un instrumento que compara a potencia mecánica coa potencia electromagnética.

O amperio (unidade de corrente eléctrica), que actualmente se define por un experimento imaxinario que xera unha forza entre dous cables infinitos, poderá redefinirse cunha bomba de electróns. Con esta técnica, ao atrapar electróns individuais cando viaxan rapidamente a través dun condutor, a bomba pode xerar unha corrente medible contando electróns individuais.

Con termometría acústica redefinirase o kelvin (unidade de temperatura), que actualmente se relaciona coa temperatura e presión á que coexisten auga, xeo e vapor de auga en equilibrio (proceso coñecido como o punto triplo da auga). A técnica consiste en que a velocidade do son nunha esfera chea de gas (que é proporcional á velocidade media dos átomos nela)/nela) pódese determinar a unha temperatura fixa, analizando a frecuencia das ondas sonoras que resoan dentro e medindo o volume da esfera.

O mol (unidade de substancia) redefinirase cun dispositivo que os científicos denominan a constante de Avogadro, un instrumento que determinaría a cantidade precisa de átomos que hai nunha esfera perfecta de silicio puro-28. Os investigadores fan isto usando láseres para medir a lonxitude dunha unidade da rede cristalina da esfera e o seu diámetro medio.

FONTE: Xornal El País/Ciencia

O grupo de pop-rock cristián Siervas, está composto por 11 monxas, irmás da congregación das Servas do Plan de Deus (Lima-Perú), que decidiron dar o salto ao panorama musical oficialmente en 2014 e, desde entón, viaxan facendo birlos por países de todo o continente americano.

A banda busca transmitir a mensaxe e compartir a alegría por atopar nas súas vidas a Deus. As súas letras falan de fe, esperanza e amor, pero a un ritmo non habitual para un convento ou unha igrexae teñen máis de 79.000 fans nas súas redes sociais.

Con elas as igrexas estarían un chisco máis cheas!

FONTE: Xornal El Mundo/Música

Styela plicata / Imaxe: sealifebase.org

O sector mexilloeiro e ostreiro de Portugal está en alerta tras os achados do Instituto Português do Mar e da Atmosfera (IPMA), responsable, entre outras materias, de investigar as augas do país, dunha especie invasora que supón unha ameaza para estes cultivos, polo que tamén pon en alerta a costa galega debido á súa rápida proliferación e á posibilidade de que chegue adherida aos buques. Trátase da Styela Plicata, unha especie que compite directamente co alimento dos mexillóns.

A Styela plicata (Alexandre Lesueur, 1823) é unha especie bentónica (que vive no fondo dos ecosistemas acuáticos) que se engloba dentro do tipo de animais denominados ascidias. Trátase dun animal resistente capaz de soportar tanto grandes cambios de temperatura como de salinidade na auga, así como a contaminación.

A Styela plicata é coñecido tamén por chorro de mar, xa que cando esta físicamente perturbado expulsa auga. A súa clasificación científica sería

Reino: Animal             Clase: Cordados

Filo: Ascidiacea           Orde: Pleurogona

Familia: Styelidae       Xenero: Styela

A Styela plicata é un organismo hermafrodita protándrico, é dicir primeiro é macho e desposi femia. É un filtro de suspensión que se alimenta principalmente de fitoplancto, zooplancton e materiais orgánicos.

Segundo cita o Compendio de Especies Invasoras (ISC), a especie só foi vista en Europa ata a data en Italia, Grecia, Azores e Reino Unido. A súa orixe está situado na costa este de Estados Unidos e o Caribe e é considerada unha praga no Golfo de México. Con todo, xa se atopou no mar Mediterráneo, Australia, a costa este de Sudamérica, Xapón, Hong Kong, o océano Índico ou a costa oeste de EE UU.

Desde Portugal explicaron á súa vez de que a especie exótica non ten un efecto negativo sobre a saúde humana, polo que as súas consecuencias cínguense sobre todo á produción de bivalvos e moluscos.

FONTE: Xornal Faro de Vigo e iucngisd.org