vgomez

A Lúa pasa polo seu perixeo o día 14, dúas horas e media antes de alcanzar a súa fase chea, polo que será a lúa máis brillante de 2016 / Imaxe: Flickr

Cuarto Crecente: día 7

Lúa Chea: día 14

Cuarto Minguante: día 21

Lúa Nova: día 28

Chuvia de meteoros: Leónidas (LEO): do 5 ao 30, con máximo o día 17.

A nova especie de milpés Illacme tobini / Imaxe: Paul Marek, Virginia Tech

Nunhas covas do Parque Nacional Sequoia de California, Jean Krejca, da compañía Zara Enviromental LLC, descubríu unha nova especie de milpiés, que foi recoñecida como un primo evolutivo do animal con máis patas do planeta, o Illacme plenipes. O novo milpés, chamado Illacme tobini, posúe "só" 414 pés, en comparación co seu parente de 750, pero ten un conxunto de características anatómicas tan estrañas como un corpo armado con 200 glándulas de veleno, pelos sericígenos (que orixinan seda) e catro penes. O estudo foi publicado na revista ZooKeys.

Ademais de tantas patas, o novo milpiés tamén ten un aparello bucal de aspecto estraño cunha función misteriosa, catro patas modificadas en penes, un corpo cuberto de longos pelos sericígenos e boquillas emparelladas en cada un dos seus máis de 100 segmentos que arroxan a barullo un produto químico defensivo de natureza descoñecida.

FONTE: xornal abc/ciencia

As nubes que se forman nun furacán poden ter tantas formas como persoas que o miran nun momento determinado. O furacán Matthew conxelado nun momento no que parecía forma de caveira representa á perfección este fenómeno. A foto, compartida polo meteorólogo Stu Ostro, amosa a Matthew cando tocaba terra en Haití a principios do pasado mes de outubro.

Un furacán é o elemento máis monstruoso e máis destrutivo que hai, o máis criminal. Velo representado como unha caveira parece a asociación perfecta. Pero ademais, o sorriso irónico que se debuxa no cranio está formada xusto na zona onde máis mortífero resulta.

FONTE: Verne/Xornal El País

Panel 1 / Imaxe: Víctor M.G.R.

Dende hoxe, e durante 15 días, temos na planta baixa do nos IES a exposición "GALICIA BIODIVERSIDADE".

Formamada por un total de 17 paneis, achegan ao alumnado a posibilidade de coñecer a diversidade de especies animais e vexetais que se pode atopar en Galicia, os ecosistemas que habitan, e as múltiples formas de ameaza que poden afectar ás súas poboacións.

Nela atoparanse as principais especies galegas de flora e fauna, as súas características, os factores que poñen en perigo a súa supervivencia e as ferramentas que existen hoxe en día para a súa protección.

A finalidade é que o alumnado poda descubrir o papel que pode desempeñar na conservación da nosa biodiversidade, adoptando un papel activo na protección do medio natural que poden atopar na súa contorna.

Que a disfrutedes!

Un  ano máis, e xa é un clasico, Gadis lanzou hoxe o seu novo vídeo de "Vivamos como galegos " que leva por título " Por un futuro á galega". Un vídeo no que se defende a vida que levaron sempre os galegos e a loita por un futuro no que os galegos sigan mantendo o seu espírito.

"Dille a un galego que non pode e levarás unha sorpresa”, "pronto veredes a misión espacial galega", "o futuro á galega vai ter moitas cousas boas" e  "seguiremos sendo morriñentos sen fronteiras" son algunhas das frases que deixa a protagonista neste entrañable vídeo.

Que teremos o próximo ano?

Onte, día 4 de novembro, data sinalada, chega a 17 salas de España e a 9 máis con pase único, a película "A HISTORIA DE JAN". En Galicia só a poderemos ver en Santiago e Vigo. Esta é a súa ficha técnica:

Título orixinal: La Historia de Jan

Nacionalidade: Española

Ano: 2016

Xénero: Documental

Distribuidora: Sherlock Films / A Contracorriente Films

Guionista, director e Produtor: Bernardo Moll Otto

Música orixinal: Mayor Tom y Guille Mostaza

Reparto: Bernardo Moll Otto, Mónica Vic, Jan Moll Vic

Sinopse: Jan naceu o 4 de novembro de 2009 cambiando a vida dos seus pais. A inesperada noticia de que Jan tiña síndrome de Down, fixo que o seu pai puxésese a escribir un blog e a gravar ao seu fillo, para así compartir e poder superar os seus medos.

Despois de cinco anos de filmacións chega esta marabillosa película, que nos conta desde a intimidade unha historia de superación e de aceptación. A través do sentido do humor, o esforzo e o amor por el, estes pais buscan normalizar e dar visibilidade ao descoñecido mundo da discapacidade.

Necesidade de vela!

Saturno e os seus aneis fotografados pola sonda "Cassini" / Imaxe: NASA/ESA | EPV

Os aneis de Saturno destilan beleza e harmonía, pero esconden un pasado de violencia. Desde que, en 1655, Christiaan Huygens falou por primeira vez da súa existencia, tratouse de explicar a súa orixe, pero a discusión continúa. Un grupo de investigadores da Universidade de Kobe, en Xapón, acaba de publicar unha nova hipótese que pode axudar a entender como se formaron.

O modelo, elaborado a partir de simulacións de computador, sitúa a aparición dos aneis máis famosos do universo nun período temperán da formación do Sistema Solar coñecido como Bombardeo Intenso Tardío. Entón, hai uns 4.000 millóns de anos, a migración dos planetas xigantes provocou unha transformación de grandes consecuencias. Desde o exterior do Sistema Solar onde se formou, Xúpiter avanzou como unha bóla de demolición cara ao interior, arrasando unha primeira xeración planetaria que comezaba a nacer xunto á estrela. Naquel tempo, tamén Saturno viaxou cara ao Sol e quedou trabado co planeta xigante no que se coñece como resonancia orbital. Esa resonancia, un tirón mutuo compasado parecido ao que se produce cando se impulsa a un neno nunha randeeira, tivo consecuencias en todo o Sistema Solar.

Unha das consecuencias daquel baile entre os dous xigantes foi a distorsión das órbitas de moitos obxectos no Cinto de Kuiper. Alí acumúlanse infinidade de pequenos obxectos de xeo, restos da formación do Sistema Solar. Atraídos cara ao interior do sistema, bombardearon aqueles mundos en formación e, segundo os científicos de Kobe, formaron os aneis de Saturno.

Este planeta non é o único que conta con aneis no Sistema Solar. Urano e Neptuno tamén os teñen, aínda que a súa composición é diferente. Fronte aos saturninos, que están formados nun 95% por partículas de xeo, os dos outros dous xigantes gaseosos teñen un contido maior de rocha. O modelo do equipo liderado por Hyodo Ryuki pode explicar estas diferenzas. A súa formulación parte de que no Cinto de Kuiper existían miles de obxectos do tamaño de Plutón. Na súa viaxe cara ao interior do sistema planetario, os investigadores calcularon as probabilidades de que pasasen o bastante preto dos planetas xigantes como para quedar atrapados e destruídos pola súa forza gravitatoria durante o bombardeo intenso tardío. Os seus resultados mostraron que estes encontros sucederían varias veces.

A continuación, segundo explican os autores, estimaron que, cando se producía un encontro entre un viaxeiro do Cinto de Kuiper e un xigante gaseoso, entre o 0,1 e o 10% da masa inicial do obxecto xeado quedaba atrapado na órbita do planeta. A materia acumulada deses fragmentos atrapados sería suficiente para explicar a masa dos actuais aneis en Saturno e Urano. As simulacións tamén ofreceron unha explicación posible ao proceso polo que fragmentos de varios quilómetros quedaban atrapados e comezaban a chocar a grandes velocidades ata quedar feitas cachizas como os que agora compoñen os aneis.

Por último, os científicos afirman que este modelo tamén explica as diferentes composicións dos aneis dos distintos planetas. No caso de Urano e Neptuno, a súa maior densidade fai que poidan pasar moi preto deles e experimentar con gran intensidade o seu tirón gravitatorio. Se os obxectos do Cinto de Kuiper están formados por capas cun exterior de xeo e un interior de rocha, ambas as partes quedarían atrapadas nos cintos destes dous planetas, explicando que teñan máis cantidade de rocha que o de Saturno. No caso deste planeta, se os obxectos pasasen demasiado preto, estrelaríanse contra o planeta, e se non o fan, só a súa cuberta xeada quedaría en órbita. Isto explicaría por que os aneis de Saturno son case todo xeo.

FONTE: Xornal El País/Ciencia

Imagxe multicolor tomada cun microscopio electrónico / Stephen Adams

Un equipo de investigadores da Universidade de California, San Diego, conseguiu despois de 15 anos de investigación visualizar as primeiras imaxes en cor cun microscopio electrónico.

Estes microscopios permiten ampliar unha mostra ata dez millóns de veces máis que un óptico, pero ata agora só podían facelo en branco e negro porque a técnica que utiliza elimina os matices cromáticos. O resultado da investigación é o primeiro microscopio electrónico multicolor, que permitirá por primeira vez observar os procesos celulares en cor. Os investigadores cren que a nova técnica terá múltiples aplicacións prácticas.

Os resultados da investigación foron publicados na revista Cell Chemical Biology. O autor principal do estudo explicou que a técnica consiste en cubrir a mostra cunha serie de iones metálicos para usar despois un detector que captura os electróns que devolven os iones en cor. A técnica, segundo o investigador, é similar á microscopía de fluorescencia, pero cos detalles que só pode ofrecer a microscopía electrónica.

As primeiras tomas mostran unhas imaxes que combinan as cores vermello, verde e amarelo. "É como ver por primeira vez unha fotografía en cor cando só coñeciches o branco e negro", asegurou o investigador.

FONTE: Xornal El País/Ciencia

Seguimos habitando o planeta fume. E quizá non só porque os gases de efecto invernadoiro liberados á atmosfera pola actividade humana (sobre todo pola queima de combustibles fósiles) non fagan máis que aumentar cada ano a escala global. Senón tamén pola falta da determinación política necesaria para impulsar os ambiciosos compromisos de redución de emisións que demanda o prometedor obxectivo alcanzado no Cumio do Clima de París celebrada en decembro de 2015: manter o aumento da temperatura global por baixo dos 2ºC de incremento respecto da temperatura media na era preindustrial, e mesmo traballar para conter o devandito aumento en 1,5ºC.

Sen dúbida ese é o gran reto ao que se enfronta a Humanidade a partir de hoxe, co comezo en Marrakech (Marrocos) a Conferencia das Partes da Convención Marco de Nacións Unidas sobre o Cambio Climático, o 22ª Cume do Clima (COP 22) que durará ata o día 18.

O xa coñecido como Acordo de París foi un paso de xigante para frear as emisións de gases de efecto invernadoiro, xa que involucrou por primeira vez a todos os países do mundo, 195 nacións máis a Unión Europea. Pero o documento, ratificado xa por 100 países que supoñen o 70% das emisións mundiais, entre os que non está España, necesita aumentar a ambición dos compromisos nacionais, ata agora voluntarios, e concretar os detalles de como se lograrán eses obxectivos.

Mentres iso chega, o quecemento do planeta acelerouse en 2016 a un ritmo moi superior ao que prevían os científicos. Na primeira metade do ano, o aumento das temperaturas na superficie terrestre e nos océanos foi de 1,3 graos por encima dos niveis preindustriales, preto xa do primeiro teito de 1,5 graos previsto no Acordo de París e que pode alcanzarse bastante antes do esperado.

Moito por facer!

FONTE: Xornal El Mundo/Ciencia

Por que as veas vense de cor azul se o sangue é vermella?

O sangue arterial e osixenado ten unha cor vermella brillante. Doutro lado, o sangue venosa e parcialmente desosixenada tórnase dunha cor vermella escura e un tanto opaco. Así as cousas,  por que as veas son azuis? Certamente por mor dun efecto óptico pola forma en que a luz penetra a través da pel, as veas ven dunha cor azulado-verdoso. Por iso, as veas só parecen azuis cando están situadas aproximadamente a 0,5 milímetros por baixo da epidermis.

FONTE: Sarah Romero/Revista Muy Interesante

Non hai documentos científicos que reflictan como se sentiu o pai de Cristobal Colón cando o seu fillo embarcou rumbo ás Indias Occidentais. Tampouco das emocións que espertou nos seus pais a decisión de Marco Polo de cruzar toda Asia para chegar a China. Supoñemos, que nos séculos XIV e XV, cando ambos exploradores partiron a tan perigosas viaxes, a protección parental con respecto aos fillos sería ben distinta á que está afeito calquera rapaz ou rapaza de clase media na actualidade. Pero de existir eses documentos, o pai de Alyssa Carson sería o máis apropiado para entender esa mestura de temor, perda e orgullo que enche o corazón dunha nai ou un pai cando comproban que os seus fillos voan demasiado lonxe do niño. Máis lonxe mesmo do que nunca ninguén fixese antes. Alyssa, que vive en Luisiana e aínda non rematou o instituto, non está a pensar en irse a estudar a Europa nin facerse voluntaria para axudar nalgún país africano. O seu soño é moito maior. Quere percorrer as decenas de millóns de quilómetros que separan Marte e a Terra. E quere ser a primeira en facelo, aínda que non poida regresar xamais para contar a viaxe aos seus de primeira man.

A súa é unha vella obsesión (todo o vello que pode resultar algo nunha adolescente de 15 anos de idade), posto que ten claro que será astronauta desde os tres anos, cando viu na televisión que os seus personaxes preferidos de animación voaban a Marte. Desde entón, todas as súas enerxías estiveron postas en converterse no primeiro ser humano que pise o Planeta Vermello. O seu pai, Brett Carson, asumiu que ela se irá algún día, probablemente cara ao ano 2030, e afánase en gozar do tempo que queda: "Farei todo o que estea na miña man. Deixarei todo o demais, fareino todo con e por ela, para poder pasar tempo xuntos antes de que se marche", asegura cunha mestura de orgullo e resignación. Nos últimos anos cumpriu a súa palabra, permitindo que Alysson participe nos campamentos formativos da NASA, onde recibiu felicitacións por parte dos instrutores. Ten, ademais, coñecementos de robótica e fala con fluidez español, francés, chinés e inglés, a súa lingua natal.

Alyssa é consciente de que a súa é unha historia extraordinaria -"as miñas amigas pensan que estou un pouco tola", chancea- pero está absolutamente convencida de que conseguirá a súa meta. De momento converteuse nunha pequena celebridade pola súa perseveranza, aparecendo en multitude de medios de comunicación e participando como relatora en numerosos eventos. Se Elon Musk non se adianta, Alyssa terá que esperar algúns anos para ser a primeira en pisar Marte (a NASA planea enviar o seu primeiro voo tripulado ao planeta sobre o 2030). No seu caso, como adoita ocorrer cos pioneiros, a imaxinación viaxa máis rápido que a tecnoloxía.

FONTE: José L. Álvarez Cedena/Xornal El País

Teno só una de cada 160 millóns de persoas, ou sexa, 43 en todo o mundo. Coñecido como Rh nulo, describiuse en 1961 nunha aborixe australiana e débese a unha alteración xenética que fai que os antígenos, que se utilizan para clasificar os  grupos sanguíneos, non se expresen (o sangue ten 61).

Os individuos con esta característica comparten cos do grupo 0- unha singularidade: ambos son doantes universais, pero só poden recibir unha transfusión da súa mesmo grupo. Na localidade británica de Filton, o Laboratorio Internacional de Referencia de Grupos Sanguíneos (IBGRL) dispón dunha base de datos cos deste reducido club para garantir que ningún dos seus integrantes que necesite unha doazón quede sen ela. A iniciativa conta cun grave inconveniente: os posuidores de Rh nulo residen en países tan distantes entre si como Xapón, Brasil, Irlanda ou Estados Unidos, o que dificulta o traslado dunha bolsa se se precisa con urxencia. No caso de que alguén con Rh nulo teña que someterse a unha cirurxía programada, previamente extráeselle sangue que se almacena (dura 45 días) por se fose necesaria.

En canto aos grupos máis normais, A, B, AB e 0, coas súas variantes positiva e negativa, os máis frecuentes no mundo son o A+, o 0+ e o B+, pero a distribución varía moito por países. Por exemplo, en España, un 36 % da poboación é 0+, un 34 % A+ e un 8% B+. Estas proporcións son similares noutros países europeos. En cambio, o B+ é moi abundante en países como Arabia Saudita (33 %), India (31 %), Xapón (20 %) ou Taiwan (24 %). O 0-, doante universal, ten un presenza importante en Europa, onde oscila entre o 6 % de Francia ou Alemaña, o 7 % de Italia e o 9 % de España. En cambio, en Asia dáse moi raramente (India, 2% ou Xapón, 0,15 %).

FONTE: Luis Otero /Revista Muy Interesante

Hai ocasións nas que saltas da cadeira. A televisión, ás veces, ten ese poder. A BBC conseguiu poñer de pé a millóns de espectadores cunha secuencia colosal. Posiblemente a mellor escena de natureza da historia.

Nela vese unha trepidante carreira pola vida: unhas iguanas recentemente nadas foxen dun escuadrón da morte. Moitos berraron desesperadamente “corre, iguana, corre” e logo tiveron pesadelos coas serpes.

As imaxes corresponde  ao estreo de Planet Earth II. A España chegará o próximo día 23, iso si, en cadea de pago.

FONTE: Xornal El País/Ciencia

Citipati osmolskae / nhm.ac.uk

Investigadores da Universidade Estatal de Carolina do Norte en EE.UU. descubriron material orgánico nas garras dun dinosauro que quedou fosilizado para a posteridade mentres chocaba os seus ovos hai 75 millóns de anos. Trátase da vaina de queratina que cubría os dedos do animal, é unha proba máis de que tecidos brandos poden preservarse no tempo, o que supón abrir unha xanela ao pasado máis aló dos ósos e fósiles.

O dono deses tecidos é un oviraptor, o Citipati osmolskae, un dinosauro do tamaño dun emu que viviu no que hoxe é Mongolia durante o período Cretácico. O seu aspecto énos familiar, porque se recrea moitas veces nas películas, cun pescozo extremadamente longo, a cola curta e un cranio pequeno coroado cunha crista alta. Este exemplar en concreto foi recuperado en 1995 da formación Djadokhta, onde apareceu en posición de chocando os seus ovos nun niño. Os paleontólogos teorizaron que foi enterrado rapidamente por unha duna de area, o que explica a súa excelente conservación.

Durante a preparación da mostra, os científicos notaron que había unha lente delgada de material branco que se estendía máis aló dunha das garras óseas nunha extremidade anterior, e que difería en textura e cor do sedimento e o óso.

Nas aves modernas, unha especie de funda cobre a garra ao final dun dedo do mesmo xeito que as uñas nos seres humanos e cumpren unha serie de funcións, como axudar na defensa, o movemento ou a captura dunha presa. As vainas nas aves modernas compóñense de dous tipos de queratina: alfa-queratina, a forma máis suave que se atopa no interior da vaina; e beta-queratina, unha queratina máis dura e resistente que comprende o exterior da vaina.

FONTE: Xornal/ciencia

Superlúa / Imaxe: Xornal El Mundo

Hoxe, poderemos ver a lúa un 14% máis grande e 30 % máis luminosa que unha media lúa corrente.

A orixe desta rareza explícase grazas á órbita elíptica da lúa. O noso satélite atoparase moi preto do punto da súa órbita máis próximo á Terra, 48.280 km máis preto que cando se atopa no punto máis afastado, chamado apoxeo.

Desta forma, o noso satélite está moito máis preto da Terra que habitualmente e recibe luz solar directamente que reflicte e fai que se vexa máis brillante e máis grande no noso ceo. Isto coñécese como Superlúa, ou máis tecnicamente, Lúa de perigeo.

Con todo, as superlúas son relativamente frecuentes. A última tivo lugar o pasado 16 de outubro e despois da gran superlúa deste 14 de hoxeo, teremos outra o próximo 14 de decembro. Pero a atención recae na de hoxe xa que se completará en aproximadamente dúas horas, o que alimentará a sensación de vela con maior tamaño.

Este  evento que non se repetía desde xaneiro de 1948, non volverá estar tan preto da Terra ata o 25 de novembro de 2034.

Lamentablemente o pico da súa fase completa será ás 13:52 horas en España, en pleno día. Iso si, á noite, podernos vela, un chisco máis lonxe da Terra.

Viño e queixo / Imaxe:santacecilia.es

Se alguén trata de enganarnos dicimos que quere "dárnola con queixo" e tamén utilizamos a expresión "que non cha dean con queixo" cando queremos advertir a alguén de que non sexa vítima dun engano.

Esta expresión tan utilizada nestes casos, provén de cando os antigos adegueiros recibían a visita dos compradores de viño a granel e ofrecíanlles unha cata, con tal de que probasen os seus caldos antes de compralos.

Sempre existía algunha anada de viño que saía menos bo que outros e para que non se notase a baixa calidade e fose adquirido, servíano acompañado dunha ración de queixo.

O sabor e forte cheiro do queixo disimulaba a baixa calidade do viño, polo que, en moitas ocasións, o adegueiro acababa enganando aos compradores e estes terminaban comprando ese xénero ao mesmo prezo que o de maior calidade.

FONTE: blogs.20minutos.es

Material radiactivo / Imaxe:altonivel.com.mx

Estes son os cinco lugares que posúen os maiores niveis de radioactividade do planeta e onde, a pesar de todo, a xente que vive alí mantén unha relativa boa saúde.

Guarapari (Brasil): As praias atlánticas que van desde Río de Xaneiro a Salvador de Baía, máis de 700 km, son radioactivas. A fonte é a monacita, un tipo de mineral fosfato que contén torio e é moi común nas montañas que alimentan de area as praias da zona. Na zona de Guarapari, entre Río e Baía, as lecturas son moi próximas ao límite permitido de exposición dos traballadores de plantas nucleares.

Ramsar (Irán): Esta cidade na costa sur do mar Caspio é famosa por ter os niveis de radiación natural máis altos do planeta, 80 veces superiores á media do planeta e un 60% superior aos máximos permitidos para os traballadores das empresas nucleares. Curiosamente os estudos realizados sobre as 2000 persoas que viven nas áreas de maior exposición mostran unha taxa de cancro de pulmón un pouco por baixo da media mundial, ao mesmo tempo que unha expresión significativamente maior do xene CD69 (responsable da produción de glóbulos brancos) e células NK (un tipo particular de linfocitos).

Mananciais de Paralana, Arkaroola (Australia): Localizados no Santuario Natural de Vida Salvaxe Arkaroola, na parte norte dos montes Flinders no sur de Australia, preto de Adelaida, caracterízanse por unha auga que desde fai mil millóns de anos leva circulando a través de rocas ricas en uranio. Encher alí a cantimplora non é algo que sexa moi recomendable...

Yangjiang (China): As xentes desta cidade que se atopa na provincia Guangdong, ao sur de China, constrúen as súas casas con ladrillos feitos de area e arxila. O problema é que nesa zona a area, do mesmo xeito que nas praias de Guarapari en Brasil, contén monacita que, incorporada ao morteiro e aos ladrillos, converte as paredes das casas en potentes fontes radioactivas de radio, radón e actinio. As xentes que viven alí reciben tres veces a radiación media mundial pero, como sucede noutros lugares similares, isto non se reflicte nunha maior incidencia de cancros. De feito, estudos realizados desde 1970 demostran que a mortalidade por cancro na poboación é mesmo menor que noutros lugares onde a radioactividade natural está dentro da media mundial.

Karunagappally (India): Karunagappally, un municipio no distrito Kollam de Kerala, no suroeste da India, estivo habitado desde tempos inmemoriais e na actualidade os seus habitantes superan os 600.000. A zona tamén se atopa con rocas que conteñen monacita o que provoca que os seus habitantes reciban máis de 12 veces a dose media de radiación. Pero tampouco se atopou unha maior incidencia de cancro entre os seus habitantes.

FONTE: MA. Sabadell/Revista Muy Interesante/Natureza

           Preguiceiro / PIXABAY

Por que son tan lentos os preguiceiros?

Os preguiceiros actuais, de tres dedos (Bradypus, Bradypodidae) e de dous dedos (Choloepus, Megalonychidae), dos que se coñecen máis de 50 xéneros distintos, están adaptados á vida arborícola. A súa fama precédelles, o seu nome é sinónimo de folgazán. No 1749, o naturalista francés Georges Buffon describiuno por primeira vez dicindo: “A lentitude [...] e a estupidez son os resultados desta conformación estraña e errada. Estes preguiceiros son a forma máis baixa de existencia. Un defecto máis lles faría a vida imposible". En realidade, a súa lentitude é a razón da súa supervivencia. Moverse lento significa gastar menos. Á parte, tamén aforran enerxía reducindo a termorregulación. A temperatura media do preguiceiro de tres dedos é de ao redor de 32,7 ºC, a dos seres humanos é de 36,5 ºC. De maneira parecida aos animais de sangue frío, os preguiceiros controlan a temperatura, en parte, grazas ao seu comportamento e ás posicións corporais. As fluctuacións durante o día poden variar ata 10 ºC. Sen depender dunha homotermia total e con movementos parsimoniosos, consomen moi pouco. Teñen o ritmo metabólico máis baixo de entre todos os mamíferos non hibernantes.

Como consecuencia, aos preguiceiros non lles fai falta adquirir moita enerxía. A súa dieta é a base de follas cun nivel calórico moi baixo. Mentres outros pasan horas e horas alimentándose para suplementar esta deficiencia, o preguiceiro non gasta moito tempo niso. Enerxéticamente falando, a procura e obtención de alimento pode chegar a ser contraproducente. Ademais, as súas catro cámaras no estómago adoitan estar sempre cheas. A súa dixestión é extremadamente longa e lenta. Rexistráronse casos de ata 50 días. Aínda que o máis frecuente é que suceda unha vez á semana. Entón, excepcionalmente ante a chamada da natureza, o preguiceiro abandona as árbores para defecar e expulsar o 37% da súa masa corporal. Baixar ao chan é perigoso porque se expón ante os depredadores, pero unha emerxencia é unha emerxencia.

Os seus lentos movementos non lle permiten escaparse ou defenderse ante un depredador, pero axúdanlle a pasar desapercibido. Esta táctica ten outro punto forte. Grazas a unhas algas simbióticas que crecen na súa pelame, poden camuflarse aínda mellor coa contorna. Aos seus depredadores, como os xaguares ou os ocelotes, cústalles distinguir o obxectivo do escenario. A súa discreción e acougo son causa e consecuencia do seu triunfo evolutivo. A maioría de animais perseguen ou foxen na loita pola vida, o preguiceiro tómallo con máis calma.

FONTE: Oscar Cusó/Xornal El País/Ciencia

"Blade Runner" (a película dirixida por Ridley Scott) está ambientada na cidade de Os Ánxeles no ano 2019. As rúas desta megalópolis triste e exasperada están constantemente molladas por unha choiva que, máis que limpar o ambiente, parece contaminalo. Hai chemineas por todas partes e edificios xigantescos que compoñen unha arquitectura abigarrada e asfixiante onde os seres humanos aparecen esmagados por toneladas de aceiro e formigón. O aire parece insalubre e os coches, incluíndo futuristas vehículos voadores, ocupan todo o espazo. Trátase talvez da película que mellor mostrou o pesadelo da superpoboación e o hacinamento. Ámbitos deshumanizados que trasladan o seu espírito lóbrego aos habitantes da cidade. Un mundo, en definitiva, desesperanzado e a piques de sucumbir. A data na que está ambienta a película difire da elixida por Philip K. Dick na novela orixinal "Soñan os androides con ovellas eléctricas?" (1992 e 2021 en edicións máis recentes), pero en calquera caso a súa descrición resúltanos moi familiar. Consiste, tan só, en aumentar un par de graos o que xa ocorre en moitas grandes urbes do planeta. Así pois máis vale que poñamos os medios para evitalo se non queremos que as profecías da ciencia ficción convértanse en dolorosa realidade.

Carlo Ratti, desde o seu cargo como director do Senseable City Lab do MIT, leva tempo pensando como deberiamos redeseñar as nosas cidades para adaptalas aos retos que se aproximan. Na actualidade máis da metade da poboación mundial (ao redor do 55%) xa vive en zonas urbanas. A idea dalgúns gurús do mundo dixital, que preconizaban un regreso ao campo grazas á descentralización do traballo producida polos avances das comunicacións xamais se cumpriu. De feito, a tendencia é que esta porcentaxe continúe crecendo nos próximos anos. Os problemas derivados de urbes densamente poboadas son múltiples: por poñer un exemplo gráfico, só a cidade de Nova York produce 33 millóns de toneladas de lixo ao ano. Resolvelos necesita un cóctel que inclúa investimento, decisión política e novas tecnoloxías aplicadas con intelixencia. Este último ingrediente é o que sabe cociñar con mestría Ratti, por iso o Foro Económico Mundial elixiulle para a elaboración de dez medidas innovadoras que deben ser implementadas se queremos facer das cidades dos futuro espazos habitables.

A receita do enxeñeiro e arquitecto italiano pasa por solucións moi ligadas á cultura xerada polas novas tecnoloxías. E poden resumirse cun puñado de verbos: compartir, colaborar, reutilizar e rexenerar. Ratti é consciente das dificultades que debe encararse nun mundo tan complexo para levar a cabo as propostas do documento aprobado polo Foro Económico Mundial, con todo non quere entregarse á resignación; asegura que "non podemos estar confiados", pero si traballar xuntos "para atopar a forma de desenvolver as cidades que queremos no futuro".

FONTE:José L. Álvarez Cedena/Xornal El País

 

O 15 de xullo de 2015 a sonda New Horizons fixo historia ao sobrevoar Plutón máis preto que nunca. As súas imaxes mostraron por primeira a superficie deste planeta anano nos arredores do Sistema Solar, cuberta de volcáns de xeo e cunha gran rexión con forma de corazón. Agora, dous estudos analizaron o lóbulo esquerdo desa zona e apuntan a que baixo ela hai un gran océano de auga líquida.

Hai miles de millóns de anos Plutón chocou contra un cometa duns 200 quilómetros, 20 veces maior que o asteroide que acabou cos dinosauros. O impacto formou un enorme cráter que se foi enchendo de xeo. A súa acumulación, sumada ao efecto gravitatorio de Caronte, a maior lúa de Plutón, acabou desprazando todo o planeta sobre o seu eixo de rotación.

A depresión creada pola colisión, coñecida como Sputnik Planitia, “estaba a uns 1.200 quilómetros da súa situación actual”, explica James Keane, astrónomo da Universidade de Arizona e coautor dun estudo publicado na revista Nature que detalla este fenómeno. A conca foise enchendo de xeo de nitróxeno, metano e dióxido de carbono durante millóns de anos ata que acabou reorientando a Plutón respecto da súa lúa, coa que está ancorado e sempre se mostran a mesma cara.

A gran pregunta é de onde pode saír tanto xeo como para mover un planeta enteiro, aínda que sexa anano. “A forma máis obvia é que houbese unha gran masa de auga baixa o xeo de Sputnik Planitia”, explica Francis Nimmo, da Universidade de California en Santa Cruz. “No núcleo rochoso do planeta hai suficiente radioactividade como para derretir unha capa de xeo duns 100 quilómetros de grosor”, resalta. Tras o impacto, a auga fluíu ao exterior enchendo parte do cráter e desprazando todo o planeta, argumenta o equipo de Nimmo nun segundo estudo en Nature.

O océano de Plutón “está composto sobre todo por auga, pero probablemente tamén contén amoníaco, que actúa como anticongelante, polo que probablemente segue existindo na actualidade”, sinala Nimmo. “Tería un volume case equivalente ao dos océanos da Terra e é potencialmente habitable”, asegura.

É posible que exista vida nese océano, pero non será fácil demostralo. A masa de auga estaría baixo un sartego de xeo duns 150 quilómetros de grosor, moito máis que nas lúas Europa e Encélado, tamén con océanos habitables, ou nos xeos do Ártico e a Antártida. “Se enviásemos unha misión orbital, o que pode levar bastante tempo, poderiamos confirmar a existencia do océano buscando excesos de masa en Sputnik Planitia ou cun radar que traspase a cortiza de xeo”, explica.

A sonda da NASA deixou atrás Plutón e penétrase agora no cinto de Kuiper, composto por unha miríada de pequenos mundos xeados. “Probablemente outros obxectos de tamaño similar a Plutón no cinto de Kuiper teñan estes océanos subterráneos”, sinala Nimmo. Espérase que New Horizons alcance o primeiro deses corpos en 2019.

FONTE: Xornal El País/Ciencia

De maior quero ser científica é unha das accións vinculadas á iniciativa de divulgación científica Científicas en Biomedicina, unha carreira de fondo. O principal obxectivo deste proxecto é achegar á sociedade a investigación biomédica, tecnolóxica e innovadora realizada por mulleres.

De maior quero ser científica é unha serie de dez curtos audiovisuais nos que unha moza científica e a súa filla conversan, dando a coñecer a través de situacións cotiás o perfil de diferentes profesionais da biomedicina.

O curto de hoxe fálanos da INVESTIGACIÓN CLÍNICA.

En próximos días máis!

FONTE: mujeresconciencia.com

Logo COOP22 / Imaxe:TheNewsMarket

O Cumio das Nacións Unidas para o cambio climático (COP22), celebrado en Marrakech,  adoptou un programa de traballo para aplicar o Acordo de París que ten como principal obxectivo manter o aumento das temperaturas por baixo dos dous graos con respecto aos niveis preindustriales e tentar limitar devandito aumento a 1,5 graos.

A aprobación dun documento que traza o camiño para redactar as regras que rexerá este acordo histórico e que deberá estar terminado en 2018, deixando para este ano entón a súa posta en marcha. Unha das cuestións crave era o Fondo de Adaptación, aprobado no Protocolo de Kioto, e que "podería servir para o Acordo de París".

En Polonia, onde se reunirán as partes en 2018, é onde realmente teranse que tomar esas decisións importantes para o futuro do planeta co fin de loitar contra o cambio climático.

Ademais, acordaron que se reunirán en 2017 en Bonn (Alemaña), para "revisar os progresos" deixando esta COP como a da "transición".

Realmente todo aprazado  ata a reunión de Bonn, na que Trump, o novo Presidente dos EEUU, confirme ou non a s súas creanzas dobre o cambio climático.

Transicións que en realidade son paróns!

FONTE: Xornal El Mundo/Ciencia

As estrelas non son esferas perfectas, iso xa o sabemos. Por exemplo, ao xirar, co fenómeno da rotación, vólvense máis planas debido á forza centrífuga. Canto máis rápida é a rotación, máis achatada vólvese unha estrela.

Agora, un equipo de investigadores do Instituto Max Planck para a Investigación do Sistema Solar e da Universidade de Gotinga (Alemaña) logrou medir cunha precisión sen precedentes a oscilación dunha estrela moi particular. Esta estrela, que atópase a 5.000 anos luz da Terra, ten máis de dúas veces o tamaño do Sol e xira tres veces máis lentamente. Por se isto fose pouco, é o obxecto natural máis redondo do universo ata agora.

As oscilacións das estrelas estúdanse mediante a asterosismoloxía, pois as expansións e contraccións periódicas da estrela poden ser detectadas nas fluctuaciones do brillo da estrela.

Aplicando esta técnica á estrela Kepler 11145123 observada a través do telescopio espacial Kepler da NASA, os expertos descubriron que a diferenza entre os radios ecuatorial e polar da estrela é de só 3 quilómetros cunha precisión de 1 quilómetro, un número sorprendente pequeno en comparación co radio medio da estrela de 1,5 millóns de quilómetros. O que significa que a esfera de gas é asombrosamente redonda. Isto convertea no obxecto natural máis redondo xamais medido, mesmo máis redondo que o Sol.

O curioso é que esta estrela é aínda menos achatada do esperado, polo que os científicos cren que a presenza dun campo magnético en latitudes baixas podería ser o responsable de que a estrela se vexa máis esférica do que tería que ser.

O descubrimento foi publicado na revista Science Advances.

FONTE: Sarah Romero Revista Muy Interesante/Ciencia

O curto de hoxe é... BIOMEDICINA.

 De maior quero ser científica é unha serie de dez curtos audiovisuais nos que unha moza científica e a súa filla conversan, dando a coñecer a través de situacións cotiás o perfil de diferentes profesionais da biomedicina.

En próximos días máis!

FONTE: mujeresconciencia.com

Techno, house, transo, dubstep, ambient, minimal, progressive, dance... é imposible abarcar (e sobre todo distinguir) para un profano o gran número de xéneros, subxéneros e ramificacións da música electrónica. Desde a súa potente irrupción a finais dos setenta e, sobre todo, ao comezo dos oitenta coa cultura de clubs en lugares como Berlín, Detroit, Eivissa e Londres, ata alcanzar o éxito masivo que enche festivais e converte aos Djs en multimillonarios, a música electrónica estivo intimamente ligada ás novas tecnoloxías. Non en balde o principal elemento para o seu despegue naceu na universidade de Toronto da man dun enxeñeiro, Robert Moog, que probablemente xamais imaxinou que o seu invento sería capaz de poñer a bailar a millóns de mozos en todo o planeta. O sintetizador creado por Moog a comezos dos anos sesenta presentouse nunha conferencia científica, non na carpa dun festival, e ocupaba varios metros cúbicos. Un tamaño (e un prezo) inviable para que os músicos puidesen adoptalo. Con todo, a chegada dos microchips e os avances informáticos, xunto coa redución de custos, permitiron en moi pouco tempo que o invento de Moog terminase por seducir a compositores de todo o mundo.

Wendy Carlos, Isao Tomita, Vangelis, Jean Michelle Jarre ou Kraftwerk, entre outros pioneiros, ocupáronse de que a música electrónica alcanzase a categoría de popular, deron orixe aos diferentes estilos, e normalizaron a utilización de sintetizadores, vocoders, secuenciadores ou samplers, todos eles elementos imposibles de imaxinar fai un puñado de décadas. Á paixón do seu pai, enxeñeiro de robótica en xeral Motors, por algún destes intérpretes debe Richie Hawtin ser na actualidade uno dos referentes en música electrónica: "ao meu pai basicamente interesábanlle dúas cousas: a música e a tecnoloxía. Nunha esquina da habitación estaba el cos seus magnetófonos, a sseu tocadiscos e uns cascos enormes escoitando discos. Tiña centos de vinilos e se non os estaba escoitando cos seus cascos reproducíaos nos seus altofalantes novos. Escoitaba cousas como Tangerine Dream, Kraftwerk ou os New Order de principios dos oitenta".

Fascinado pola música e a tecnoloxía desde neno, Hawtin resolveu da mellor forma posible os inconvenientes de non contar coas ferramentas necesarias para expresar o que quería: inventounas. Así naceron unha mesa de mesturas deseñada por el mesmo, distintos softwares para picar, ou aplicacións móbiles que permiten saber ao instante que tema está a soar en cada momento durante unha das súas sesións (Twitter DJ). Hawtin está considerado non só un dos mellores Djs do mundo, senón tamén un dos máis innovadores grazas ao uso da tecnoloxía. Lonxe de considerar, como afirman algúns críticos, que a música electrónica atópase estancada (sobre todo coa aparición de artistas que buscan converterse en produtos mainstream), Hawtin cre que continuará evolucionando, a condición de que non se perda de vista que detrás de calquera máquina sempre hai unha persoa que as dota de intención: "é nun fino equilibrio entre o humano e o tecnolóxico. Cando está perfectamente cohesionada, é cando nace a maxia".

FONTE:José L. Álvarez Cedena/Xornal El País

A violencia de xénero segue sendo unha das principais secuelas da nosa sociedade. No que vai de ano, 40 mulleres foron asasinadas polas súas parellas ou exparejas no noso país. A violencia de xénero é un un problema que persiste a nivel global: a OMS estima que unha de cada tres mulleres no mundo sufriu violencia física ou sexual. Pero ademais, debemos recalcar que a violencia contra a muller tamén se manifesta doutras maneiras: con trátaa de mulleres e nenas con fins de explotación sexual ou a través da mutilación xenital feminina.

É necesario tomar conciencia de toda esta situación que nos rodea. Por iso, cada 25 de novembro celébrase o Día Internacional contra a Violencia de Xénero. Unha xornada para reflexionar.

Non a violencia contra as mulleres!

Denuncia!

Teléfono de axuda 016

FONTE: enfemenino.com

Cartel da película / Imaxe:pinterest.com

Esta fin de semana chega aos cines  a película “MAREA NEGRA”.  Un drama basado nun accidente nun oleoduto do Golfo de México en 2010 que matou a 11 persoas e feriu a outras 16, provocando un desastre ecolóxico.

Esta é a súa ficha técnica:

Título orixinal: Deepwater Horizon

País: EEUU

Ano: 2016

Duración: 107 minutos

Xénero: Drama

Dirección: Peter Berg

Guión: J.C. Chandor, Matthew Michael Carnahan

Música: Steve Jablonsky

Fotografía: Enrique Chediak

Distribuidora: eOne Films

Produtora: Summit Entertainment, Di Bonaventura Pictures, Participant Productions, Lionsgate, Participant Media

Reparto: Mark Wahlberg, Kurt Russell, John Malkovich, Gina Rodriguez, Dylan O’Brien, Kate Hudson, David Maldonado, Ethan Suplee, Jeremy Sande, Brad Leland, J.D. Evermore, Douglas M. Griffin, Joe Chrest, James DuMont, Chris Ashworth

Sinopse: O 20 de abril de 2010 produciuse un dos maiores desastres da historia provocados polo home, na plataforma Deepwater Horizon, no golfo de México. Esta historia rende homenaxe aos valentes homes e mulleres cuxo heroísmo logrou salvar a moitos dos que se atopaban a bordo e cambiaría as vidas de todos para sempre. O 20 de abril de 2010 tivo lugar o maior desastre ecoloxico ao estalar a plataforma petrolifera Deepwater Horizon no Golfo de Mexico. Marea Negra conta a historia dos homes e mulleres que co seu valor lograron salvar a moitos outros cambiando as súas vidas para sempre.

Interesante!

O curto de hoxe é... ENXEÑEIRA EN ROBÓTICA.

 De maior quero ser científica é unha serie de dez curtos audiovisuais nos que unha moza científica e a súa filla conversan, dando a coñecer a través de situacións cotiás o perfil de diferentes profesionais da biomedicina.

En próximos días máis!

FONTE: mujeresconciencia.com

As árbores senlleiras ou milenarias son únicas pola súa idade, o seu tamaño ou a súa importancia para o resto de seres do bosque ou dos habitantes da súa contorna. España posúe unha gran variedade destas árbores, que polas súas peculiares características merece a pena coñecer e protexer.

Unha desas árbores atópase en Galicia, na provincia de Lugo, concretamente no municipio de Viveiro, en Chavín , no Souto da Retorta (Monumento Natural), á beira do río Landro.

Trátase dun eucalipto blanco  plantado ao redor do 1880 (Eucalyptus globulus) coñecido como o “avó”.

Cunha altura preto dos 80 metros, cun perímetro na base é de 10,50 metros,  son precisas seis ou sete personas para abarcarlo. Cos 75,2 metros cúbicos de madeira está considerado a árbore máis grande de España e unda das máis grandes de Europa.

Espectacular!

“Unha vez probases o voo sempre camiñarás pola terra coa vista mirando ao ceo, porque xa estiveches alí e alí sempre desexarás volver”. A cita podería ser de Antonie de Saint-Exupéry ou de Roald Dalh, ambos os aviadores profesionais ademais de ilustres escritores. Pero é de Leonardo da Vinci quen, case 500 anos antes de que os irmáns Wright (oficialmente considerados os pais da aviación moderna) conseguisen manter un aparello da súa invención durante 12 segundos no aire, xa expresou a aspiración humana de sucar os ceos.

Bertrand Piccard comparte con Da Vinci esa paixón por voar. Este psiquiatra e explorador suízo, protagonista da primeira volta ao mundo en globo sen escalas, soñou un día coa posibilidade de construír un avión impulsado unicamente con enerxía solar. E, aínda que non lle resultou fácil (a súa idea atopouse co desinterese das grandes compañías aéreas), non se detivo ata atopar un compañeiro de viaxe: fíxoo con André Borschberg, tamén suízo, tamén visionario, ademais de enxeñeiro, empresario e piloto profesional. Os dous foron o xerme de Solar Impulse, un proxecto que co seu segundo prototipo xa conseguiu dar a volta ao mundo por primeira vez na historia a bordo dun avión solar. Xunto a eles, case cen persoas que inclúe mecánicos, enxeñeiros, pilotos de probas e persoal de terra. Un equipo numeroso e entusiasta empeñado en demostrar que as enerxías limpas son o futuro.

O Solar Impulse está deseñado para minimizar o consumo enerxético. A súa envergadura é de 72 metros (uns 4 metros maior que un Boing 747) e a superficie total das súas ás de 204 metros cadrados, suficiente para instalar as 17.000 células fotovoltaicas que transforman a luz solar en enerxía eléctrica. Conta con catro motores que lle permiten desenvolver unha velocidade media de 70 quilómetros por hora. A cabina só ten espazo para un piloto, polo que todos os voos deben ser en solitario (o que fai aínda máis meritoria a aventura de Piccard e Borschberg) e conta cunha cama, un pequeno aseo e un bote salvavidas para emerxencias. Unha das características máis importantes do Solar Impulse é a súa capacidade de planear e de almacenar a enerxía en baterías de alto rendemento, o que lle permite voar de noite.

Precisamente despois dunha das súas longas travesías, a que lle levou desde Nova York a Sevilla durante en mes de xullo (antepenúltima etapa da volta ao mundo) Piccard resumía o que lles animaba a continuar impulsando este soño: "cando Cristóbal Colón partiu para buscar o Novo Mundo, as distancias eran entre continentes, pero xa non. Agora son estados da mente. Cruzar o Atlántico é un símbolo, é a diferenza entre o vello mundo da contaminación e as tecnoloxías anticuadas e o das novas tecnoloxías limpas e enerxías renovables que farán que teñamos un mundo mellor".

FONTE: José L. Álvarez Cedena/Xornal El País

Bioplásticos / Interempresas

Grazas á manipulación dunha bacteria depredadora coñecida como Bdellovibrio bacteriovorus, un equipo de científicas delCentro de Investigacións Biolóxicas de Madrid (CIB-CSIC) logrou desenvolver un sistema de produción de bioplásticos PHA (polihidroxialcanoatos), poliésteres de reserva producidos naturalmente por moitas especies de bacterias en resposta a situacións de tensións e considerados como unha alternativa aos plásticos derivados do petróleo.

Así pois, para abaratar e mellorar o proceso, o equipo de investigación escolleu a bacteria para redeseñala xeneticamente e transformala nunha ferramenta que permitise romper as membranas de cepas produtoras de bioplásticos. Desta maneira, o bioplástico contido en bacterias que o producen e acumulan ata nun 90% do seu peso.

O estudo, publicado na revista Nature tivo como obxectivo a obtención de produtos de interese de maneira sustentable, como é o caso do bioplástico, e outros compostos como encimas ou proteínas que se acumularon na bacteria. "unha alternativa moi interesante e onde hai moito diñeiro en xogo", afirma a investigadora.

Este método de extracción, pioneiro en todo o mundo e recentemente patentado, espera usarse de forma comercial para a produción de bioplástico ou calquera composto intracelular de interese. "É un proceso innovador porque é a primeira vez que se utiliza unha estratexia de bacteria depredadora como método alternativo para facilitar a recuperación de produtos intracelulares de interese industrial", conclúe a autora.

FONTE: Xornal El Mundo/Ciencia